Συνέντευξη στον Δημήτρη Σταμούλη στο ΠΡΙΝ του Σαββατοκύριακου
▶ Ποια είναι η βαθύτερη επιδίωξη της Λ. Μενδώνη και της κυβέρνησης με την απόπειρα έξωσης του ΣΕΑ από την ιστορική έδρα του;
Πρόκειται για απόπειρα λογοκρισίας και πλήγματος στη συνδικαλιστική ελευθερία. Δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία φορά που γίνεται κάτι τέτοιο με αυτή την κυβέρνηση. Έχουν προηγηθεί διώξεις για συνδικαλιστική δράση στο Δημόσιο και αλλού, με πιο πρόσφατη την πειθαρχική δίωξη έξι εκπαιδευτικών στον Πειραιά. Όμως αυτή τη φορά η επίθεση είναι εντελώς απροκάλυπτη, καθώς ξεδιπλώνεται από την ίδια την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Η σχετική Υπουργική Απόφαση με την υπογραφή της Μενδώνη δεν είναι απλώς απαράδεκτη ως πράξη της διοίκησης, αλλά επιπλέον είναι απροκάλυπτη: δεν κρύβει καν την πρόθεσή της. Στην απόφαση αναφέρεται ρητά ότι ο λόγος που μας παίρνουν το κτίριο είναι ότι η εκδήλωση για το έγκλημα στην Πύλο δεν είχε την έγκριση της Υπουργού και είχε πολιτικό περιεχόμενο μη αρεστό στην κυβέρνηση. Το μήνυμα είναι σαφές: Όποιος τολμά να έχει διαφορετική άποψη από την κυβέρνηση θα πατάσσεται με όποιον τρόπο είναι κάθε φορά εφικτός.
Δεν αφορά μόνο τα σωματεία, αφορά και κάθε επιστημονικό κλάδο, του οποίου τα πορίσματα δεν αρέσουν στην κυβέρνηση: η επίθεση είναι άλλοτε με λοιδορία ή αμφισβήτηση, άλλοτε με κόψιμο χρηματοδοτήσεων, με πειθαρχική δίωξη ή καθαίρεση, τώρα και με έξωση. Από την ιατρική μέσα στην πανδημία μέχρι τα πορίσματα του meteo για τις φωτιές, οι επιστήμονες που επιμένουν στην επιστημονική αλήθεια βρίσκονται στο στόχαστρο της κυβέρνησης και του συκοφαντικού της μηχανισμού.
Τα οικονομικά συμφέροντα διαφόρων ειδών βρίσκονται πάνω από την προστασία των αρχαιοτήτων στον αξιακό κώδικα της υπουργού και της κυβέρνησης
▶ Η επίθεση αυτή συνδυάζεται και με πιθανή εμπορευματοποίηση του κτιρίου;
Προφανώς! Υπάρχουν ήδη οι εξαγγελίες για την επόμενη ανάπλαση της Αθήνας από Καπνικαρέα έως πλατεία Αγίων Ασωμάτων, δίπλα ακριβώς από το κτίριο της Ερμού 134. Θα μπορούσε η Υπουργική Απόφαση να γράφει, λχ, ότι το κτίριο χρειάζεται για τη στέγαση κάποιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟ, ώστε να δικαιολογείται «λόγος δημοσίου συμφέροντος». Δεν κάνει καν αυτό. Η ΥΑ δεν αναφέρει ότι το υπουργείο χρειάζεται το ακίνητο για κάποιον άλλον λόγο, αλλά ότι «το μνημείο πρέπει να προστατευτεί»! Από τι; Από μια εκδήλωση που έγινε στην αυλή του για τους 600 πνιγμένους μετανάστ(ρι)ες και μικρά παιδιά στην Πύλο, από ένα έγκλημα δηλαδή το οποίο διερευνάται από διεθνείς οργανισμούς, πλέον, λόγω της στάσης των ελληνικών αρχών; Αυτό το πολιτικό περιεχόμενο και η στάση απέναντι στους πρόσφυγες είναι που θεωρεί το ΥΠΠΟ ότι «προσβάλλει» τα μνημεία.\
▶ Υπάρχει αλληλεγγύη από σωματεία και φορείς στον αγώνα σας;
Από την πρώτη στιγμή που δημοσιοποιήσαμε την απόφαση του ΥΠΠΟ, το κύμα συμπαράστασης από πολίτες, σωματεία, φορείς, αλλά και καλλιτέχνες, πανεπιστημιακούς, ανθρώπους των γραμμάτων, εθελοντικές ομάδες, και όλους όσοι είχαν διοργανώσει δράσεις στο κτίριο του ΣΕΑ, ήταν τόσο μεγάλο και συγκινητικό που ούτε εμείς δεν το περιμέναμε. Αυτό δείχνει ότι όλο το προηγούμενο διάστημα κάτι κάναμε καλά. Αυτό που επιλέξαμε να κάνουμε είναι ένα δημόσιο κτίριο να το χρησιμοποιούμε για δημόσιους σκοπούς. Σε μια περιοχή τόσο εμπορευματοποιημένη, είναι σημαντικό να υπάρχει ένας χώρος στον οποίο να μπορούν να διοργανώνονται βιβλιοπαρουσιάσεις, εικαστικά δρώμενα, χορευτικές παραστάσεις, φεστιβάλ, φιλανθρωπικά μπαζάρ, να είναι ανοικτός και δωρεάν ο χώρος, προφανώς με σεβασμό στη χρήση του νεότερου μνημείου. Αυτό αναζωογόνησε και την περιοχή η οποία λόγω απουσίας χρήσεων ήταν προηγουμένως «νεκρή».
Τελικά η διάθεσή μας να προσφέρουμε το κτίριο για πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις άρχισε να διαφαίνεται ότι κάλυπτε πραγματικές ανάγκες σε μια εποχή όπου τα άλλα δημόσια κτίρια δυστυχώς είναι κλειστά για τέτοιες χρήσεις. Με το κλείσιμο ή την εμπορευματοποίηση πολλών άλλων δημόσιων χώρων στην Αθήνα δεν υπάρχουν πλέον τέτοιοι ευχάριστοι χώροι, όπου ένας μικρός εκδοτικός οίκος να παρουσιάσει ένα βιβλίο. Επίσης δεν υπάρχουν πολλοί κήποι διαθέσιμοι όπου κάποιος να μπορεί να δει μια ταινία ή ένα ντοκιμαντέρ δωρεάν. Έχουμε φιλοξενήσει και φεστιβάλ που επιχορηγούνται από το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά το ποσό της επιχορήγησης δεν επαρκούσε για να διοργανωθούν σε επαγγελματικό χώρο. Αρκεί να δείτε τον τιμοκατάλογο της Τεχνόπολης και θα καταλάβετε!
Αντί να επιτίθεται η κα Μενδώνη στον ΣΕΑ επειδή διοργανώνει τέτοιες εκδηλώσεις, θα έπρεπε το ΥΠΠΟ να διαγνώσει αυτή την ανάγκη και να υποχρεώσει και άλλα δημόσια κτίρια που έχουν δοθεί σε άλλα ιδρύματα (όπως το Ίδρυμα Σαμαρά, Καραμανλή, Παπανδρέου) να ανοίγουν τις πόρτες τους για συγκεκριμένες ημέρες το χρόνο ώστε να πραγματοποιούνται μέσα πολιτιστικές εκδηλώσεις δωρεάν και ανοιχτές σε όλους.
Να θυμίσω δε και την υπόθεση του Ακροπόλ και των χρημάτων που έχουν δαπανηθεί από τον ελληνικό λαό, και το οποίο παραμένει ερμητικά κλειστό. Ένα έτοιμο κτίριο δεν δίνεται στους καλλιτέχνες, επειδή προφανώς το ΥΠΠΟ έχει σκοπό να το ανοίξει μαζί με την υπόγεια επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στο μακρινό μέλλον. Κι αυτό είναι από μόνο του ένα μικρό σκάνδαλο.
▶ Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Αρχαιολογία και με ένα σωματείο αρχαιολόγων, διατείνονται κάποιοι…
Η αρχαιολογία είναι μια επιστήμη που ερευνά τις ανθρώπινες κοινωνίες. Όταν ερευνάς τις κοινωνίες του παρελθόντος, το κάνεις για το σήμερα και για το μέλλον . Δεν υπάρχει οτιδήποτε στην ανθρώπινη συμπεριφορά που να μας είναι ξένο. Πόσο μάλλον δεν υπάρχει τίποτα στον ίδιο τον πολιτισμό που να μας είναι ξένο. Δεν είναι μόνο ο ΣΕΑ, αλλά και οι Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα Μουσεία μας, με τη δουλειά των μελών του Συλλόγου, που προσπαθούν να είναι ανοικτά σε κάθε μορφή τέχνης, να συνδέουν τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία με τους αρχαιολογικούς χώρους, τη λαϊκή παράδοση και τη σύγχρονη ζωή με τα εκθέματα των μουσείων. Γι αυτή μας την επιδίωξη, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ θα έπρεπε να λέει «μπράβο». Η αρχαιολογία δεν είναι μια νεκρή επιστήμη, είναι μια επιστήμη που ασχολείται με τη ζωή!
▶ Υπάρχουν εν τέλει «απαγορευμένα» ζητήματα με τα οποία δεν πρέπει να καταπιάνονται οι αρχαιολόγοι, οι επιστήμονες ή τα σωματεία;
Προφανώς δεν υπάρχουν απαγορευμένα ζητήματα με τα οποία δεν επιτρέπεται να ασχολείται ο Σύλλογος των αρχαιολόγων ή όποιο άλλο σωματείο, εάν ζούμε σε μια δημοκρατία. Η Υπουργική Απόφαση του ΥΠΠΟ στην πραγματικότητα αυτό μας υποδεικνύει, ότι ζούμε σε μια κατ΄ επίφαση δημοκρατία.
▶ Μετά τα χτυπήματα, μεταφορικά ή κυριολεκτικά, κατά συναδέλφων σας, από διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα (π.χ. Μύκονος), δέχεστε επίθεση και ως Σύλλογος. Τι είδους αρχαιολόγους επιθυμεί η κυβέρνηση;
Πώς μπορεί να μην υπάρχει εξωτερική επίθεση από οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα, όταν η πολιτική ηγεσία από μόνη της «κλείνει το μάτι» ότι στέκεται στο πλάι αυτών των συμφερόντων και όχι στο πλάι των υπαλλήλων του πολιτισμού; Αυτό γίνεται διαχρονικά, αλλά ειδικά η συγκεκριμένη υπουργός Πολιτισμού ακόμα και στον δημόσιο λόγο της, δεν μιλά για τον πολιτισμό, αλλά για την οικονομία. Πολλές φορές έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι (π.χ. μετρό Θεσσαλονίκης, τσιμέντωμα Ακρόπολης, συλλογή Στερν, Μύκονος) με το γεγονός ότι κάθε είδους οικονομικά συμφέροντα βρίσκονται πάνω από την προστασία των αρχαιοτήτων στον αξιακό κώδικα της πολιτικής ηγεσίας. Κι αυτό όχι μόνο δεν το κρύβει, αλλά το υπερηφανεύεται κιόλας όλη η ΝΔ και η κυβέρνηση.