Η μεγάλη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ και η μη είσοδος του ΜέΡΑ25 στη Βουλή έχουν επιπτώσεις στα ΜΜΕ. Ήδη ανακοινώθηκε πως κλείνει ο ραδιοφωνικός ιντερνετικός σταθμός Ράδιο Μέρα και απολύονται ορισμένοι από τους εργαζόμενους του. Όπως όλα δείχνουν ο ινετρνετικός ραδιοφωνικός σταθμός θα λειτουργήσει πριν τις Ευρωεκλογές με εθελοντές χωρίς εργαζόμενους.
Η είσοδος του ναζιστικού μορφώματος «Σπαρτιάτες» στη Βουλή, με τη χορηγία του φυλακισμένου Κασιδιάρη και η μεγάλη άνοδος της ακροδεξιάς σόκαρε τους προβεβλημένους τηλε-παρουσιαστές και σχολιαστές στα κάθε είδους δίκτυα και κυρίαρχα συστημικά μίντια. Η όψιμη ανησυχία των περισσοτέρων φαντάζει άκρως υποκριτική. Ήταν οι ίδιοι, άλλωστε, που όλο το προηγούμενο διάστημα προωθούσαν σταθερά την ακροδεξιά ατζέντα, κυρίως στο μεταναστευτικό-προσφυγικό –ένα προνομιακό πεδίο διάδοσης ξενοφοβικών ακροδεξιών απόψεων–προβάλλοντας μόνο την προπαγάνδα κυβέρνησης και κρατικών μηχανισμών. Απέκρυπταν γεγονότα, αλλοίωναν και ανακατασκεύαζαν την πραγματικότητα, απέρριπταν την αντίθετη άποψη κοινωνικών φορέων και πολιτών για τις επαναπροωθήσεις και τον φράχτη του Έβρου, πολλές φορές υιοθετούσαν τον ρόλο δικαστή και διώκτη οργανώσεων, ακόμη και ξένων δημοσιογράφων που επέμεναν στο ρεπορτάζ.
Όλα τα παραπάνω έρχεται να επιβεβαιώσει μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, υπό τον τίτλο «Βουβό κύμα;» (*), την οποία υπογράφουν πέντε Έλληνες πανεπιστημιακοί-ερευνητές.
Η ιστοσελίδα tvxs.gr καταγγέλλει πως η εφημερίδα “Τα Νέα” προαναγγέλλει την “εξόντωση” της ιστοσελίδας μετά από μήνυση και αγωγή για το “σκάνδαλο της UNISEF”. Σκάνδαλο που αποκάλυψε η δημοσιογράφος Φωτεινή Λαμπρίδη, έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και προκλήθηκε έρευνα, ενώ η ανακριτική διαδικασία για σωρεία παραβιάσεων βρίσκεται σε εξέλιξη. Η δημοσιογράφος ωστόσο δέχθηκε μήνυση και αγωγή για το ρεπορτάζ της. Όπως γράφει το tvxs: “Η δίκη που αφορά το ποινικό μέρος πραγματοποιήθηκε στις 19 Ιουνίου και καταδικάστηκαν -πρωτόδικα!- το tvxs και η συντάκτρια σε 18 μήνες φυλάκισης παρά την αθωωτική πρόταση του εισαγγελέα” Η εφημερίδα “Τα Νέα” δείχνει να γνωρίζει και την απόφαση της αστικής δίκης (slapp) η οποία φυσικά δεν βγήκε ακόμη.
Η είδηση του ναυαγίου της Πύλου φρόντισαν να εξαφανιστεί πολύ γρήγορα από τις πρώτες σελίδες. Ακόμη και τις μέρες που είχε θέση σε αυτές, το κύριο βάρος δινόταν στην απόκρυψη των ευθυνών της ελληνικής πλευράς. Όπως και στην περίοδο της πανδημικής κρίσης, οι κρατικοί μηχανισμοί απαγόρευσαν την πληροφόρηση από πρωτογενείς πηγές, η ενημέρωση δινόταν μέσα από ελεγχόμενα φίλτρα. Τα πρόθυμα μίντια και οι ξεδιάντροποι δημοσιογράφοι που επιβιώνουν με το κρατικό χρήμα όχι μόνο συμμετείχαν στην κρατική επιχείρηση απόκρυψης και παραπλάνησης αλλά συνειδητά μετέδιδαν το ακροδεξιό ρατσιστικό αφήγημα για τις ευθύνες των ιδίων προσφύγων που πνίγηκαν… μόνοι τους.
Με αφορμή και την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου η Αγωνιστική Συσπείρωση Φωτορεπόρτερ καλεί όλους τους συναδέλφους και συναδέλφισσες να διεκδικήσουν στους χώρους δουλειάς τους την παροχή μέτρων ατομικής προστασίας και ασφάλειας που χρειάζονται ως μέσα με σκοπό να δουλέψουμε στις δύσκολες αυτές συνθήκες.
Διεκδικούμε για όλους την παροχή:
κράνους
μάσκας και παροχή ανταλλακτικών οπότε χρειάζεται από την εταιρεία
κατάλληλο αντιπυρικό ρουχισμό ( τζάκετ, παπούτσια κ.α)
μέριμνα για την μετακίνηση μας σε μέτωπα φυσικών καταστροφών με μέσο της εταιρείας (μισθωμένο όχημα ή άλλη μέριμνα).
Λίγο πριν τις εκλογές της 26ης Ιούνη διορίστηκαν με συμβάσεις δημοσίου τουλάχιστον 3 δημοσιογράφοι σε υπουργεία ενώ έγιναν δεκάδες μετακινήσεις μετακλητών. Κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πόσοι είναι οι δημοσιογράφοι που “μετέχουν” -πληρώνονται ως υπάλληλοι στην κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη, αφού τα θεσμικά δημοσιογραφικά όργανα όχι μόνο δεν απαιτούν να “παραδίδουν τη δημοσιογραφική τους ταυτότητα” οι κυβερνητικά τοποθετημένοι, αλλά πολλές φορές μεριμνούν για τέτοιες τοποθετήσεις!
Αύριο και μεθαύριο οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ 3 με απόφαση της ΕΣΗΕΜΘ προχωρούν σε 3ωρες στάσεις εργασίας, πρωί την Τετάρτη 28 Ιουνίου και απόγευμα την Πέμπτη 29 του μήνα. Οι πρώτες αυτές κινητοποιήσεις είναι μια απάντηση των εργαζόμενων του τρίτου καναλιού της κρατικής υπό το Μαξίμου ΕΡΤ, στη συνεχιζόμενη συρρίκνωση του (αυτόνομου) ειδησεογραφικού περιεχομένου της. Τόσο στις εκλογές της 25ης Μάη όσο και σε αυτές της 26ης Ιούνη η ΕΡΤ 3 περιορίστηκε στην απλή αναμετάδοση του προγράμματος της ERT News, γεγονός που προκαλεί εύλογη ανησυχία για το αν θα είναι η ΕΡΤ 3 το κανάλι που θα βάλει λουκέτο!
Η αναμόρφωση της ΕΡΤ βρίσκεται σε πρώτο πλάνο για την κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη και ήδη πριν τις εκλογές υπήρχαν πληροφορίες για τα σχέδια αυτά.
Σύμφωνα πάντως με τους πρώτους σχεδιασμούς, η ERT News προβλέπεται να γίνει το κύριο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης, άρα να πάρει τη συχνότητα της ΕΡΤ 1 για να είναι η πρώτη επιλογή σε τηλεκοντρόλ και σε όλες τις πλατφόρμες. Η ΕΡΤ 1 να μετατραπεί σε ψυχαγωγικό κανάλι. Ετσι δεν απομένει ρόλος για την ΕΡΤ 2 ενώ η ΕΡΤ 3 είναι ήδη πλήρως υποβαθμισμένη.
Από τον Phil Hearse που υποστηρίζει ότι η κλιματική καταστροφή θα αυξήσει μαζικά τον αριθμό των προσφύγων, καθιστώντας τη μετανάστευση ακόμη πιο κεντρική στην πολιτική του Παγκόσμιου Βορά.
Το 10ήμερο που ξεκίνησε στις 12 Ιουνίου διαπιστώνεται η σύγκλιση τεσσάρων γεγονότων που αρχικά φαίνεται να μην συνδέονται – η δήλωση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ότι ο κόσμος κατευθύνεται προς το 3% της παγκόσμιας θέρμανσης μέχρι το τέλος του αιώνα, κάτι που θα να είναι μια «καταστροφή». Την είδηση ότι η Σαουδική Αραβία επιδίωκε να αγοράσει 2,2 εκατομμύρια τόνους πιστώσεων άνθρακα, την είδηση ότι τουλάχιστον 1000 άνθρωποι στο Ούταρ Πραντές και στο ανατολικό Μπιχάρ έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης άνω των 40 βαθμών. Και τον θάνατο περισσότερων από 500 προσφύγων σε βάρκα στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών.
Η σύνδεση των «πιστώσεων» άνθρακα –μια άδεια για την απόρριψη τεράστιων ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα– με τη δήλωση του Αντόνιο Γκουτέρες και τους θανάτους στην Ινδία είναι αρκετά προφανής. Πώς συνδέεται όμως η βύθιση του υπερφορτωμένου σκάφους των προσφύγων;
Από την ανάληψη των καθηκόντων της τον Οκτώβριο του 2022, η ακροδεξιά κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Giorgia Meloni έχει προχωρήσει σε άλλο επίπεδο τις προσπάθειες ελέγχου της RAI. Αυτή η αυξανόμενη κυβερνητική πίεση στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα πυροδότησε έντονες ανησυχίες για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ιταλία.Αυτό γράφει το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI) στην πρόσφατη παρέμβαση του για την ΄προσπάθεια της κυβέρνησης Μελόνι ΝΒΑ ελέγξει πλήρως τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Σε αντίθεση με την ΕΡΤ, η RAI ανήκει στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς της Ευρώπης που έχουν κατοχυρωμένη την μερική ανεξαρτησία τους από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Τους τελευταίους μήνες, οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ) έχουν σημάνει συναγερμό για την αυξανόμενη πολιτική παρέμβαση στη RAI. Η πίεση στη δημόσια ραδιοτηλεόραση έρχεται σε ένα πλαίσιο αυξημένου αριθμού μηνύσεων και SLAPP που κατατέθηκαν κατά δημοσιογράφων και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης από δημόσιους λειτουργούς της νέας κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της πρωθυπουργού.
Και οι δημοσιογράφοι που κάνουν ερωτήσεις στη Μελώνη για σκάνδαλα κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων τύπου της στο εξωτερικό έχουν κατηγορηθεί ότι «βλάπτουν» τη χώρα τους.
Η γερμανική ταμπλόιντ Bild, η εφημερίδα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην Ευρώπη, παρά το αμφισβητούμενο πολλές φορές επίπεδό της, σχεδιάζει να αντικαταστήσει μια σειρά από θέσεις συντακτών με τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό αναφέρεται σε email που στάλθηκε στο προσωπικό, με την απόφαση να αποτελεί τμήμα του προγράμματος μείωσης των εξόδων της κατά 100 εκατομμύρια ευρώ προκειμένου να αποκατασταθεί η κερδοφορία της επιχείρησης, στη σκιά της μείωσης των πωλήσεων που μειώθηκαν από 4,5 εκατομμύρια πριν από 20 χρόνια σε λίγο πάνω από 1 εκατομμύριο πέρυσι.
Η κίνηση συνοδεύεται από την αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων μιας σειράς περιφερειακών εφημερίδων του Ομίλου και αναμένεται να οδηγήσει σε εκατοντάδες απολύσεις.
Το τι κυριαρχεί στα ΜΜΕ και το τι συζητείται στη δημόσια σφαίρα δεν είναι τυχαίο, ούτε άσχετο με την ιδιοκτησία των Μέσων. Η παραπληροφόρηση έχει πηγές και αγωγούς μεταφοράς. Η ομάδα του Media Watch βάζει για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής ενημέρωσης στο μικροσκόπιο ασύλληπτους όγκους δημοσιογραφικών κειμένων από την ηλεκτρονική ενημέρωση. Η εικόνα είναι εντυπωσιακή, καθώς καταγράφεται ένας κατακλυσμός άρθρων δεξιού πολιτικού προσανατολισμού και μια ευρύτερη συστημική κυριαρχία.
Μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τους Ιωάννα Αρχοντάκη και Δημήτρη Παπαευαγγέλου του Media Watch δημοσιεύθηκε στο ΠΡΙΝ. Μιλώντας για τη χαρτογράφηση της (παρα)πληροφόρησης, προβάλλεται η εντυπωσιακά εικόνα από έναν κατακλυσμό δεξιού και ακροδεξιού λόγου. Το μπλόγκ αναδημοσιεύει μέρος της συνέντευξης που πήρε ο Έκτωρ-Ξαβιέ Δελαστίκ.
Από πολλές πλευρές κυκλοφορούν επιχειρήματα «εκλογικής χρησιμότητας», με βάση τον αντιδημοκρατικό εκλογικό νόμο. Λες και η εκλογική χρησιμότητα μπορεί να διαχωριστεί από την πολιτική χρησιμότητα, από το πρόγραμμα και την πολιτική κατεύθυνση κάθε σχηματισμού. Λες και μπορεί να σταθεί το ερώτημα εάν «μπαίνεις στη Βουλή;», χωρίς το «για ποιο λόγο και προς όφελος τίνος μπαίνεις στη Βουλή;»
Οι πολιτικοί συσχετισμοί κρίνονται μέσα στη ζωή. Πιο χρήσιμη η Αριστερά που συμβάλλει σε ένα ανατρεπτικό κίνημα
Απέναντι στα απατηλά προεκλογικά αριθμητικά «παιχνίδια» υπάρχουν για εμάς τρεις σταθερές:
Πρώτο, επιμένουμε –κι έχει επιβεβαιωθεί από τη ζωή– πως κρίσιμη για τους πραγματικούς πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς είναι η δυναμική που αναπτύσσει το κίνημα στη ζωή και όχι οι έδρες μέσα στη Βουλή. Αυτό είναι βασικό κριτήριο ψήφου και γι’ αυτό η ψήφος στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που πρωτοστατεί σε μια ανατρεπτική αντιπολίτευση, είναι η πιο κερδισμένη, ανεξάρτητα από το αν ο καλπονοθευτικός εκλογικός νόμος δεν της επιτρέπει να εκλέξει βουλευτή/τρια
Στο face book η σελίδα του xyzcontagion αποκάλυψε πως τρεις (3) αρχικά πέντε (5) αργότερα, αρθρογράφοι της ιστοσελίδας protagon είναι ανύπαρκτοι. Δεν υπάρχουν ως πρόσωπα, οι φωτογραφίες τους είναι αγορασμένες από πρακτορεία και κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι γράφουν συνεχώς εναντίον των πολιτικών αντιπάλων της Νέας Δημοκρατίας. Η αποκάλυψη όπως είναι λογικό ξεσήκωσε σάλο στα ψηφιακά Μέσα και η ιστοσελίδα έβγαλε ανακοίνωση με την οποία υπερασπίζεται το δικαίωμα της να έχει …ανύπαρκτους αθρογράφους, υποστηρίζοντας πως η χρήση ψευδώνυμου συνηθίζεται στη δημοσιογραφία. Η απάντηση της προκάλεσε επιπλέον αντιδράσεις και από δημοσιογράφους που στιλιτεύουν τη στάση του protagon και ζητάνε παρέμβαση της ΕΣΗΕΑ.
Να επισημάνουμε πως το γεγονός είναι μοναδικό στα χρονικά της δημοσιογραφίας. Μέχρι τώρα είχαμε άγνωστους να γράφουν βιβλία, μελέτες, εργασίες επ΄αμοιβή για να βάλουν τις υπογραφές τους συγγραφείς, καθηγητές, φοιτητές. Τώρα πλέον έχουμε και άγνωστο αριθμό αγνώστων, να κατασκευάζουν επώνυμους αρθρογράφους!
Για μια ακόμη φορά οι δυνάμεις καταστολής επιτέθηκαν σε φωτορεπόρτερ, επιτέθηκαν στον Μάριο Λώλο! Στη διαδήλωση της περασμένης Πέμπτης ο φωτορεπόρτερ δέχθηκε ευθεία επίθεση από άνδρα των ΜΑΤ με φισουνιά δακρυγόνου στο πρόσωπο. Ο Μάριος Λώλος δεν φορούσε εκείνη τη στιγμή τη μάσκα των φωτορεπόρτερ και όπως φαίνεται και στο βίντεο που ανάρτησε ο ίδιος στο λογαριασμό του εδώ https://www.facebook.com/marios.lolos
ο ΜΑΤατζής το έκανε σκόπιμα. Για μια ακόμη φορά οι φωτορεπόρτερ που είναι οι μοναδικοί “μάρτυρες δημοσιότητας” στις αγριότητες των μονάδων καταστολής γίνονται στόχος. Η Ένωση Φωτορεπόρτερ κατήγγειλε την επίθεση και ζητά απαντήσεις.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μαζί με τις κυβερνήσεις Γερμανίας, Γαλλίας, Τσεχίας, Ολλανδίας και Λοξεμβούργου ζήτησαν και πέτυχαν να είναι “νόμιμη” η παρακολούθηση των δημοσιογράφων και με τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού! Την αποκάλυψη έκαναν πριν δυο ημέρας δημοσιογράφοι του reportersunited.gr (εδώ θα διαβάσετε ολόκληρο το ρεπορτάζ).
Η Ευριδίκη Μπερσή και ο Alexander Fanta φέρνουν στη δημοσιότητα τα έγγραφα που καταδεικνύουν το πως οι αυταρχικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ τους και η κυβέρνηση του Κυριάκος Μητσοτάκη, κατάφεραν να εξαιρεθεί η παρακολούθηση δημοσιογράφων από τον ευρωπαϊκό νόμο για την ελευθερία του Τύπου. Με το ιστορικό των παρακολουθήσεων μέσω κατασκοπευτικών λογισμικών στη χώρα μας, ανάμεσα τους και δημοσιογράφοι όπως ο Θανάσης Κουκάκης, γίνεται κατανοητό πως η ερευνητική δημοσιογραφία βρίσκεται πλέον υπό διωγμό σε όλη τη Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναδημοσιεύουμε μέρος του σημαντικού ρεπορτάζ των δυο δημοσιογράφων και αναμένουμε με ενδιαφέρον αν θα υπάρξουν δημοσιογραφικές αντιδράσεις σε επίπεδο Ομοσπονδιών και ενώσεων στη χώρα μας, με δεδομένο ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία ήδη αντέδρασε.
(Και ύστερα ήρθε το έγκλημα στην Πύλο, η εκατόμβη πνιγμένων ανθρώπων στη Μεσόγειο, τα κροκοδείλια δάκρυα όλων όσων προβάλλουν την εγκληματική πολιτική των push bucks)
Τα τηλεοπτικά κανάλια και οι δημοσιογράφοι σε αυτά μετέχουν συνειδητά στην προβολή και διάδοση του κυρίαρχου αφηγήματος της ΝΔ, παράλληλα όμως φέρουν τεράστια ευθύνη για την «επέλαση» των ακροδεξιών ρατσιστικών απόψεων στην ελληνική κοινωνία. Όπως ακριβώς συνέβη την περίοδο των μνημονίων, όταν πλειάδα μίντια, ανάμεσα τους μεγάλες εφημερίδες και αναγνωρισμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο προέβαλλαν ως “λαϊκούς ήρωες” τους Χρυσαυγίτες, νομιμοποιώντας την εγκληματική οργάνωση και τις εγκληματικές μεθόδους της σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Συνειδητά ή λόγω βλακώδους άγνοιας πολλοί δημοσιογράφοι που παπαγαλίζουν τα προεκλογικά νον πέϊπερ της Νέας Δημοκρατίας, έχουν υιοθετήσει την ορολογία της ακροδεξιάς φασίζουσας ιδεολογίας για τους πρόσφυγες και μετανάστες ως απειλή για τη χώρα και το κράτος.
Η Τατιάνα Στεφανίδου δείχνει τον δρόμο: Μπόγιας και νεκροθάφτης για τους μετανάστες, όχι ασθενοφόρα!
Μετά τα «συσσίτια μόνο για Έλληνες», «νηπιαγωγεία και παιδικοί σταθμοί μόνο για Ελληνόπουλα», έρχεται το «ασθενοφόρα μόνο για Έλληνες». Τους μετανάστες, ζωντανούς ή νεκρούς, ας τους μαζέψει ο μπόγιας ή ο νεκροθάφτης. Εννοείται πως για τους ξένους τουρίστες «ασθενοφόρα υπάρχουν»…
Εντυπωσιακό είναι το εύρημα της έρευνας του Reuters Institute for the Study of Journalism στην ετήσια έκθεση του για τα Μέσα ενημέρωσης στην Ευρώπη. Στις 46 χώρες που ερευνώνται ο δείκτης εμπιστοσύνης είναι γενικά χαμηλός για τα παραδοσιακά media, για την Ελλάδα είναι ο χαμηλότερος μόλις 19%.
Διαβάζοντας την έκθεση για την Ελλάδα από τον Dr Antonis Kalogeropoulos εδώ https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/digital-news-report/2023/greece
διαπιστώνουμε πως καταγράφεται μεγάλη πτώση εμπιστοσύνης ακόμη και σε αυτούς που επιλέγουν συγκεκριμένες ειδήσεις και συγκεκριμένο ΜΜΕ. Γενικά τις ειδήσεις εμπιστεύεται το 19% των πολιτών
Πόλεμος της πληροφορίας: πεδίο μάχης των Μ.Κ.Δ.
Τα παραπάνω στοιχεία θέτουν βάση για μια συγκροτημένη πολιτική αξιοποίησης των Μ.Κ.Δ. και αναγνώρισης των προσπαθειών συντονισμένης προπαγάνδας μέσω αυτών:
i) Η δημιουργία λογαριασμών για λόγους προπαγάνδας μπορεί να γίνει σχετικά απλά και σε μεγάλες ποσότητες, η λειτουργία τους όμως κατ’ ανάγκη θα παρουσιάζει εξαιρετικά ομογενοποιημένο προφίλ καθώς θα βασίζεται σε πολύ συγκεκριμένο σετ οδηγιών.
ii) Οι οργανωμένες κοινότητες και οι υπο-κοινότητες με ιδιάζουσα συμπεριφορά μπορούν να αναγνωριστούν εύκολα και κατά βάση αυτοματοποιημένα εάν υπάρχουν τα αρχικά δεδομένα.
iii) Η καθετοποιημένη δομή των Μ.Κ.Δ. επιτρέπει την αναγνώριση και στοχοποίηση των πηγών μιας προπαγανδιστικής γραμμής, καθώς το χονδρικό υπολογισμό της απήχησή της.
iv) Η ταυτοποίηση καθ’ εαυτό δικτύων προπαγάνδας μπορεί να γίνει μέσω της διερεύνησης του αν χρησιμοποιούν εφαρμογές αυτόματης διαφήμισης («bots» ή «cyborgs»).