Ο Τζορτζ Όργουελ και ο θάνατος του δημοσιογραφάκου
Ματίνα Παπαχριστούδη στο ΠΡΙΝ του Σαββατοκύριακου
«Ξεφυλλίζεις» ειδήσεις στις κεντρικές σελίδες μεγάλων ειδησεογραφικών ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. Δύο στις πέντε αφορούν πληρωμένες ανακοινώσεις που πλασάρονται ως «ενημέρωση», με τίτλο είδησης και περιεχόμενο εταιρειών, προϊόντων, εμπορευμάτων. Στις υπόλοιπες διαβάζεις αντιγραφές τηλεγραφημάτων από το Αθηναϊκό Πρακτορείο, που υπάγεται στο Μέγαρο Μαξίμου, κάπου-κάπου αντιγραφή ορισμένων ρεπορτάζ από εφημερίδες. Στην εποχή κυριαρχίας των έντυπων Μέσων, η δεξιά σελίδα κάθε εφημερίδας δινόταν προς πώληση σε εταιρείες για τοποθέτηση διαφήμισης, η αριστερή ανήκε στα ρεπορτάζ. Σήμερα στο διαδίκτυο ο χώρος των κεντρικών σελίδων «πουλιέται» σε κουτάκια για την τοποθέτηση διαφημιστικών κειμένων.
Μια από τις αρχές που διδάσκονται στις σχολές δημοσιογραφίας όλου του κόσμου είναι η ρήση του Τζορτζ Όργουελ: «Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που κάποιος άλλος δεν θέλει να δημοσιευθούν. Οτιδήποτε άλλο είναι δημόσιες σχέσεις». Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς έχει συμβεί, οι δημόσιες σχέσεις έχουν αντικαταστήσει τη δημοσιογραφία. Ο ρόλος των ΜΜΕ ως μέσων άσκησης προπαγάνδας ήταν και είναι σύμφυτος με τη λειτουργία τους, το ίδιο και η εμπορευματοποίηση της χειραγώγησης. Οι δημοσιογράφοι ανέκαθεν χρησιμοποιούνταν στα συγκροτήματα των μίντια στις διαπλοκές και συναλλαγές των ιδιοκτητών-
ολιγαρχών της ενημέρωσης με την πολιτική εξουσία ή στους μεταξύ τους ανταγωνισμούς και διαμάχες. Η δημοσιογραφία, ωστόσο, ως τέχνη και τεχνική με συγκεκριμένους κανόνες και αρχές, κατείχε μια σχετική αυτονομία, τοποθετούνταν απέναντι στην εξουσία. Ο ρόλος της ήταν «να ενοχλεί», να ελέγχει.
Πλέον, η λειτουργία αυτή εξαφανίστηκε. Στα μίντια δημοσιεύεται και αναπαράγεται μόνο η κατασκευασμένη ενημέρωση, διανέμεται μόνο η πληροφόρηση της κάθε εξουσίας, κυρίως της κυβερνητικής και πολιτικής εξουσίας. Στη συντριπτική πλειονότητα των συστημικών ΜΜΕ, το ρεπορτάζ και η έρευνα έχουν εξοβελιστεί, οι ιδιοκτήτες δεν θέλουν ρεπορτάζ, δεν θέλουν να απασχολούν δημοσιογράφους. Και ενώ στα ΜΜΕ εξαφανίζονται οι δημοσιογραφικές θέσεις εργασίας, πολλαπλασιάζονται οι αξιοπρεπείς θέσεις σε γραφεία Τύπου και τμήματα μάρκετινγκ εταιρειών.