Γράφει στο ΠΡΙΝ του Σαββατοκύριακου η Ματίνα Παπαχριστούδη
Δέκα χρόνια μετά το σοκαριστικό «μαύρο» στη δημόσια ραδιοτηλεόραση από την τριτοκομματική κυβέρνηση της ΝΔ του Σαμαρά, του ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου και της ΔΗΜΑΡ του Κουβέλη, κανείς δεν μπορεί να αποδείξει τις πραγματικές αιτίες για την απόφαση που ελήφθη να πέσει τη νύχτα της 11ης Ιουνίου 2013 το σήμα της ΕΡΤ, χωρίς να υπάρχει κάποιο σχέδιο για την αμέσως επόμενη ημέρα της, έστω και της κρατικά ελεγχόμενης, ενημέρωσης. Πολλοί, όμως, μπορούν να μιλήσουν και να πουν πολλά για τις επιπτώσεις που είχε η απόφαση για το «μαύρο».
Κυρίως για τον –απρόσμενο για την τροϊκανή κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της– μεγαλειώδη αγώνα που ξέσπασε αμέσως μετά την ανακοίνωση του τότε αρμόδιου υπουργού, Σίμου Κεδίκογλου. Για την συνέχιση εκπομπής ειδήσεων, ενημερωτικών εκπομπών από το Ραδιομέγαρο στην Αγίας Παρασκευή επί 5 μήνες, πρόγραμμα που παρήγαγαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ που αρνήθηκαν το λουκέτο στη δημόσια ραδιοτηλεόραση.
Αυτοί που κατασυκοφαντήθηκαν από τα γιουσουφάκια της τρόϊκας ως «τεμπέληδες», «διεφθαρμένοι» και «καλοπληρωμένοι», έδειξαν τον δρόμο και την πρακτική για τη λειτουργία μιας πραγματικά δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας. Ανεξάρτητης από την κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα και τη Βουλή, που είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει το μήνυμα της κοινωνίας προς τα επάνω, προς την κάθε εξουσία. Σε πολιτικό, ιδεολογικό και οικονομικό επίπεδο, αποδείχθηκε πως η λειτουργία ενός ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού στην υπηρεσία του κοινωνικού και δημόσιου συμφέροντος είναι δυνατή, αρκεί οι δημοσιογράφοι και συνολικά οι εργαζόμενοι να έχουν τον έλεγχο της παραγωγής και της εκπομπής.
Αυτή ήταν και η πραγματική αιτία που ο αγώνας της ΕΡΤ αγκαλιάστηκε από την κοινωνία, με τις χιλιάδες των πολιτών να βρίσκονται καθημερινά έξω από το ραδιομέγαρο, να μετέχουν σε συλλαλητήρια και συναυλίες, ενάντια στη νεοφιλεύθερη απόφαση για το λουκέτο. Άλλωστε, οι εργαζόμενοι έβγαζαν δελτία ειδήσεων από τον δρόμο, τα ρεπορτάζ τους για πρώτη φορά αφορούσαν τα πραγματικά προβλήματα και όχι τις απόψεις της κυβέρνησης για αυτά.
Την ίδια στιγμή, τα περισσότερα ρεπορτάζ στα διεθνή αλλά και ελληνικά ΜΜΕ, με πληροφορίες μέσα από το Μαξίμου και την τρικομματική κυβέρνηση, πρόβαλλαν ως αιτία του «μαύρου» στην ΕΡΤ την πίεση της τρόϊκας για άμεσες απολύσεις 2.000 δημοσίων υπαλλήλων, συν 15.000 ακόμη έως το 2014, προκειμένου να εκταμιευτεί μια δόση 3,2 δισ. ευρώ. Όμως, η για κάποιους «εύκολη» απόφαση να μπει λουκέτο στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό αποδείχθηκε μπούμερανγκ για την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Έστρεψε από τις πρώτες μέρες εναντίον της τη συντριπτική πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και το σύνολο σχεδόν των διεθνών μίντια που χαρακτήρισαν την πράξη «βαθιά αντιδημοκρατική» που δεν έχει προηγούμενο σε χώρα της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Ξεσήκωσε σφοδρές αντιδράσεις από την ΕΒU, η οποία τους πρώτους δυο μήνες στήριξε τη δορυφορική μετάδοση του προγράμματος των εργαζομένων της κατειλημμένης ΕΡΤ, έστω και αν δυόμιση μήνες μετά, η ίδια Ένωση Ραδιοτηλεοπτικών Φορέων, αποδέχθηκε τη λειτουργία της κυβερνητικής διεύθυνσης του υπουργείου Οικονομικών υπό τον τίτλο Δημόσια Τηλεόραση και της υπόσχεσης για τη δημιουργία της ΝΕΡΙΤ.
Στην κοινωνία, παρά τις απειλές και τις συκοφαντίες της κυβέρνησης σε όσους αναμετέδιδαν το σήμα ΕΡΤ και την απόλυτη συνεργασία της με τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών καναλιών που έτριβαν τα χέρια τους για το λουκέτο, η αποδοχή της πρωτοβουλίας των εργαζομένων ήταν καθολική. Την εκμεταλλεύτηκε δε πολιτικά το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που επανέφερε μεν το σήμα της ΕΡΤ το 2015, αλλά μέσα ουσιαστικά από το σαθρό και κυβερνητικά ελεγχόμενο σχήμα της ΝΕΡΙΤ. Χωρίς την τομή που ήταν όχι απλώς αναγκαία, αλλά είχε αναδειχθεί σε παλλαϊκή απαίτηση και είχε καταστεί εφικτή.
Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι ούτε η εισβολή των ΜΑΤ στο Ραδιομέγαρο στις 8 Νοέμβρη, ούτε η λειτουργία της ΝΕΡΙΤ από τον Ιανουάριο του 2014 δεν απέτρεψε τη μεγάλη και πρωτόγνωρη συζήτηση που ξεκίνησε και συνεχίστηκε για ένα τουλάχιστον χρόνο σε όλη την Ελλάδα. Με μεγάλη και διευρυμένη συμμετοχή σε γενικές συνελεύσεις, όπου αντιπροσωπεύονταν όχι μόνο οι δημοσιογράφοι αλλά και πολλοί ακόμη κλάδοι και με κεντρικό ερώτημα «Ποια ΕΡΤ θέλουμε;».
Οι θέσεις που κατατέθηκαν στις 13 Ιούνη 2014, μετά στην ανοιχτή γενική συνέλευση της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ-3 στη Θεσσαλονίκη, η οποία έβγαζε πρόγραμμα με τη συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας, περιγράφουν ένα απόλυτα εφαρμόσιμο μοντέλο ραδιοτηλεόρασης στην υπηρεσία των κοινωνικών συμφερόντων. Θέσεις που αντιμετωπίστηκαν εχθρικά από το πολιτικό σύστημα, τις συνδικαλιστικές δημοσιογραφικές ενώσεις, αλλά και την πλειοψηφία των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην τότε κυβέρνηση.
Η πρόταση για ακηδεμόνευτη ενημέρωση και η ποιοτική, πολιτισμική/ψυχαγωγική, οπτικοακουστική παραγωγή ενός πραγματικά δημόσιου και αυθεντικά δημοκρατικού ραδιοτηλεοπτικού Οργανισμού αποτελούν κοινωνικά αγαθά και όχι εμπορεύματα. Στηρίζονται στην αρχή της ελευθεροτυπίας, τη δημοσιογραφική εργασία χωρίς παρεμβάσεις και λογοκρισία, την απεξαρτημένη από άνωθεν «εντολές» πολιτιστική δημιουργία/προβολή και την απρόσκοπτη άσκηση της ερευνητικής δουλειάς. Σε οικονομικό επίπεδο, η ΕΡΤ θα μπορούσε να λειτουργεί με το ανταποδοτικό τέλος, διοικητικά να στηρίζεται στην αυτοδιεύθυνση και την αυτοδιαχείριση των εργαζομένων, με παράλληλο έλεγχο από κοινωνικές ομάδες και φορείς.
Όλα αυτά, όμως, αποδείχθηκαν επικίνδυνα για το σύστημα και τους θεσμούς του, για το σύνολο σχεδόν των κοινοβουλευτικών κομμάτων και τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Όλοι μαζί κατάφεραν, τελικά, να «πνίξουν» την πρωτόγνωρη απόπειρα — η οποία, όμως, πρόλαβε να αποδείξει ότι υπάρχει άλλο μοντέλο ενημέρωσης και πληροφόρησης στο οποίο πραγματικά αφεντικά είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και η κοινωνική πλειοψηφία. Ότι ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος, η «ιδιοκτησία» σε τελική ανάλυση των μέσων παραγωγής και διακίνησης της πληροφορίας, μπορεί να «απογειώσει» τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας και να τις υποτάξει στο συμφέρον και τις ανάγκες των πολλών, κόντρα στα κέρδη και την προπαγάνδα των λίγων.
Το editorial της απεργιακής εφημερίδας “Αδέσμευτη γνώμη” που κυκλοφόρησε στην απεργία όλων των ΜΜΕ ενάντια στο μαύρο της τριτοκομματικής κυβέρνησης Ν.Δ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ (στις 15-16 Ιουνίου 2013, με ευθύνη του συντονιστικού των απεργών στα ΜΜΕ.
Ποιοι είμαστε
Είμαστε οι απολυμένοι της ΕΡΤ. Είμαστε οι απεργοί δημοσιογράφοι και τεχνικοί, διοικητικοί και φωτογράφοι, σκηνοθέτες και μουσικοί.
Είμαστε οι άνεργοι που πληρώνουμε τα κέρδη και τις… δόσεις των αφεντικών μας.
Είμαστε οι εργαζόμενοι με μπλοκάκια, χωρίς ωράριο και ασφάλιση, στις εφημερίδες και τα περιοδικά, στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις, στο Διαδίκτυο.
Είμαστε όλοι εσείς που διψάτε για αντικειμενική ενημέρωση, μακριά από τα ψέματα και την προπαγάνδα της τρικομματικής κυβέρνησης και των μνημονιακών δυνάμεων.
Είμαστε ο λαός που επιμένει να μη σκύβει το κεφάλι και να μην υπακούει στους δυνάστες του.
Είμαστε η φωνή των επιστρατευμένων εκπαιδευτικών, ναυτεργατών και εργαζομένων στο Μετρό, η φωνή της αντίστασης από τις Σκουριές των μεταλλείων και τη φάμπρικα της ΜΕΒΓΑΛ, η φωνή των χιλιάδων μεταναστών αδελφών μας και των εκατομμυρίων καταπιεσμένων.
Είμαστε η ηχώ της Ταχρίρ και της Ταξίμ, των Αγανακτισμένων ολόκληρου του πλανήτη.
Είμαστε οι αγωνιστές της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Είμαστε οι καταπιεσμένοι τού χθες, οι εξεγερμένοι τού σήμερα, οι νικητές τού αύριο.
Δεν υποκύπτουμε στις απειλές και τους εκβιασμούς. Δεν φοβόμαστε αυτούς που θέλουν να φιμώσουν τη δημοκρατία βάζοντας λουκέτο στην ΕΡΤ, την ίδια στιγμή που δίνουν το ελεύθερο στους ιδιώτες να υφαρπάζουν τις δημόσιες συχνότητες.
Τολμάμε και αναμετριόμαστε με τα απεργοσπαστικά φύλλα των μεγαλοεκδοτών και των ακριβοπληρωμένων στελεχών τους, που τυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν με αστυνομική προστασία.
Είναι οι λίγοι, είμαστε οι πολλοί. Αυτός ο αγώνας δεν αφορά απλώς την υπεράσπιση της δημόσιας τηλεόρασης ως πραγματικότητας, αλλά ως δυνατότητας για ανεξάρτητη ενημέρωση που θα εξυπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες. Λειτουργεί ως θρυαλλίδα για την απελευθέρωση της συσσωρευμένης οργής στην έρημο του μνημονίου για να την μετατρέψει σε ένα ρεύμα λαϊκής χειραφέτησης, που θα οδηγήσει σε… απόλυση της τρικομματικής κυβέρνησης.