Η απόλυση μιας εγκύου που μετατράπηκε σε οικειοθελή αποχώρηση και άλλες ιστορίες με την υπογραφή της έγκριτης Καθημερινής
Μια εφημερίδα, δυο εργαζόμενες, δυο απολύσεις, δυο δικαστήρια, δυο απορριπτικές αποφάσεις, δυο εφέσεις και πάει λέγοντας· ένας αγώνας που μένει να δικαιωθεί, αν αυτό το ρήμα, συνδεόμενο με την ελληνική δικαιοσύνη, σημαίνει ακόμα κάτι.
Ανακοίνωση της Κατάληψη ΕΣΗΕΑ
Μπορεί μια έγκυος να υπερασπιστεί το δικαίωμά της στην εργασία; Είναι η μητρότητα ένα από τα τελευταία δικαιώματα που προστατεύει η κατακρημνισμένη κατά τ’ άλλα εργατική νομοθεσία; Μπορεί μια εργαζόμενη που αμειβόταν παρανόμως με μπλοκάκι να διεκδικήσει δώρα, επιδόματα και αποζημίωση; Ποιες μαρτυρίες έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα στα ελληνικά δικαστήρια; Πόσο ισχυρή πρέπει να είναι (ή να μην είναι) η εργοδότρια εταιρεία για να τα «βάλεις» μαζί της; Είναι υπόλογη η ελληνική δικαιοσύνη αναφορικά με τις αποφάσεις που παίρνει; Και τι, στο καλό, συμβαίνει στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά;
Δυο δικαστήρια είχε φέτος -εξ όσων γνωρίσουμε τουλάχιστον- η Καθημερινή. Και τα δυο με εργαζόμενες που απολύθηκαν. Η πρώτη επειδή έκλεισε το περιοδικό στο οποίο εργαζόταν και δεν απορροφήθηκε σε κανένα άλλο από τα πάμπολλα που έβγαζε και βγάζει η εταιρεία (και προσλαμβάνει κόσμο γι’ αυτά), η δεύτερη επειδή θεωρήθηκε ανεπιθύμητη από το περιοδικό στο οποίο εργαζόταν τα τελευταία δέκα χρόνια, μετακινήθηκε σε άλλο, και ενώ συνέχιζε κανονικά την εργασία της στο νέο πόστο, τη φώναξαν από το λογιστήριο και χωρίς καμία άλλη προειδοποίηση την απέλυσαν. Η δεύτερη, την ημέρα της απόλυσής της, ήταν έγκυος.
Ο νόμος (άρθρο 15 του Ν. 1483/1984) το λέει καθαρά. Όταν μια γυναίκα είναι έγκυος, η απόλυση είναι άκυρη. Ισχύει δε ανεξάρτητα από τη γνώση της εγκυμοσύνης από τον εργοδότη, αρκεί ο τελευταίος να ενημερωθεί εντός τριών μηνών από την απόλυση. Αυτό ακριβώς συνέβη στην περίπτωση της επί μια δεκαετία εργαζόμενης στα περιοδικά της Καθημερινής, η οποία αμέσως μόλις ενημερώθηκε για την εγκυμοσύνη της και αφού βεβαιώθηκε για την καλή πορεία αυτής, έσπευσε να διεκδικήσει την απολύτως νόμιμη ακύρωση της απόλυσής της από την εταιρεία. Η τελευταία ουδέποτε ανταποκρίθηκε, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει, όπως προβλέπεται, αγωγή της εργαζόμενης προς την Καθημερινή.
Στο μεταξύ, δεν ήταν η μόνη που εκείνο το διάστημα κατέθεσε αγωγή στον όμιλο που εκδίδει τη γνωστή εφημερίδα. Λίγους μήνες πριν είχε προηγηθεί η απόλυση μιας άλλης εργαζόμενης, η οποία, μετά από εννιάμισι χρόνια απασχόλησης ως εσωτερική συντάκτρια (υπεύθυνη ύλης, αρχισυντάκτρια) αλλά αμειβόμενης τα περισσότερα χρόνια με μπλοκάκι, τόλμησε να διεκδικήσει τα δώρα και τα επιδόματα που έπρεπε να της καταβληθούν λόγω της εξαρτημένης καθημερινής και πολύωρης εργασίας της, καθώς και ένα μικρό μέρος από την υπερωριακή εργασία. Αυτονόητα αιτήματα και στις δυο περιπτώσεις, τα οποία στοιχειοθετούνται με σειρά αποδείξεων: βεβαιώσεις διαφορετικών γιατρών αναφορικά με την εγκυμοσύνη στην περίπτωση της πρώτης εργαζόμενης, ταυτότητες περιοδικών, μέηλ και έξι μάρτυρες πρώην εργαζόμενους στα ίδια περιοδικά (ο ένας εκ των οποίων ήταν και διευθυντής της), υπέρ της δεύτερης. Στην τελευταία, η δικαστής όχι μόνο δεν αναγνώρισε σε καμία περίπτωση την εξαρτημένη σχέση εργασίας, αλλά της επιδίκασε και 800 ευρώ δικαστικά έξοδα.
Στην περίπτωση της εγκύου, πάλι, η δικαστική απόφαση είναι ευνοϊκότερη για την Καθημερινή ακόμα και από την υπερασπιστική γραμμή που ακολούθησε η ίδια η εταιρεία, καθώς εντελώς ανυπόστατα συμπεραίνεται ότι η εργαζόμενη είχε αποχωρήσει οικειοθελώς από την εργασία της, γεγονός μάλιστα που η δικαστής προσδιορίζει τρεις ημέρες πριν από την επίσημη έναρξη της εγκυμοσύνης της -και αυτό χωρίς να υπάρχει ρητή αμφισβήτηση της εγκυμοσύνης, αλλά οπωσδήποτε για τις εντυπώσεις που μένουν στο τέλος. Κατά τ’ άλλα, και ακόμα χειρότερα για την αξιοπιστία της απόφασης, η τελευταία στηρίχθηκε απλώς στα λεγόμενα του μάρτυρα της εφημερίδας, του ίδιου ανθρώπου, παρεμπιπτόντως, που είχε απολύσει την εργαζόμενη ένα χρόνο πριν, λέγοντάς της με απόλυτη σαφήνεια τότε ότι επρόκειτο για απόφαση της οικονομικής διεύθυνσης. Σύμφωνα με τον μάρτυρα, λοιπόν, υπήρχε προφορική παραίτηση, την οποία εκείνος γνώριζε δήθεν από πληροφορίες που έφτασαν στα αυτιά του. Τι; Δεν είναι υπεραρκετό αυτό το στοιχείο για να πειστεί ένα δικαστήριο ότι μια εργαζόμενη που ήταν έγκυος (και που η νομοθεσία είναι πολύ συγκεκριμένη και αυστηρή σε αυτές τις περιπτώσεις), δεν απολύθηκε αλλά παραιτήθηκε; Εκεί στον Πειραιά υποστηρίζουν πως είναι. Και αν αναρωτιέται κανείς γιατί της έκαναν απόλυση και της έδωσαν αποζημίωση, υπάρχει και σε αυτό απάντηση που επίσης δεν τέθηκε ποτέ υπό δικαστική αμφισβήτηση. «Για να δείξει η εταιρεία τον ανθρώπινο χαρακτήρα της», υποστήριξε ο μάρτυρας, «για λόγους επιείκειας και λόγω της μακροχρόνιας συνεργασίας τους», συμπέρανε η δικαστής (απόσπασμα από την απόφαση). Άρα μπορεί μια γυναίκα έγκυος, η οποία απολύθηκε από την Καθημερινή, να έχει οποιαδήποτε αξίωση; Προφανώς και όχι, είναι και πάλι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η δικαστική αρχή…
Για την ιστορία, δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα δύσκολο να απολυθεί κανείς από την Καθημερινή -κι ας μην τη συνοδεύει αυτή η φήμη. Ένα περιοδικό που έκλεισε, ένας διευθυντής που έφυγε, μια άλλη που ήρθε, ένας τρίτος που δε σε πολυσυμπάθησε ποτέ -γιατί είσαι αντιδραστικός, γιατί είσαι τεμπέλης, γιατί είσαι αργός- και βρήκε μια ευκαιρία να εισηγηθεί την απόλυσή σου. Δε χρειάστηκε ποτέ να γίνουν μαζικές απολύσεις. Το μαγαζί ήταν πάντοτε πιο «μαζεμένο» από τα υπόλοιπα και στις δύσκολες στιγμές είχε τη δυνατότητα να «μαζεύεται» ακόμα πιο πολύ. Μια εθελουσία, κάμποσες μειώσεις, ατομικές συμβάσεις, εφαρμογή των νέων κατώτατων μισθολογίων στους νέους που προσλαμβάνει είναι πρακτικές που εφαρμόζονται και στον στον όμιλο της Καθημερινής (εφημερίδα, περιοδικά, σάιτ, διοίκηση), όπως παντού.
Αναφορικά με τις απολύσεις, τα παραδείγματα μέσα στα χρόνια είναι πολλά, ενώ ελάχιστα από αυτά έχουν γίνει γνωστά. Πάντοτε αυτό που μένει είναι μια ανομολόγητη «υποχρέωση» να διατηρείται το κύρος της εφημερίδας ψηλά, κι ας μη διαφέρει σε πολλά από άλλες εκδοτικές εταιρείες. Μια ασυλία που «κέρδισε» επειδή πολύ απλά δεν έφτασε εκεί που έφτασαν οι άλλοι. Δεν χρεοκόπησε. Κι επειδή, όλα αυτά τα χρόνια ακολουθεί με συνέπεια μια πάγια τακτική: έχει εργαζόμενους δυο ταχυτήτων· με τους δεύτερους να υπομένουν στωικά την τύχη τους μήπως και καταφέρουν να φτάσουν κάποτε στη θέση των πρώτων. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι μέσα πληρώνονται στην ώρα τους (όποιο ποσό κι αν είναι αυτό, πλέον χαμηλό για τους περισσότερους), την ίδια στιγμή που απαξάπαντες οι εξωτερικοί συνεργάτες παλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί, που το πιθανότερο είναι ότι όταν θα το πάρουν θα έχει μετατραπεί πια σε σάπιο παξιμάδι. Η Καθημερινή, όμως, δίνει δουλειά έχει όνομα, εσένα που σε έδιωξαν, μπορεί αύριο-μεθαύριο να σε ξαναφωνάξουν (με νέα δεδομένα βεβαίως)· συνετό είναι να προσέχεις τι λες και τι κάνεις.
Και οι δυο παραπάνω υποθέσεις θα εξεταστούν σύντομα και θα εκδικαστούν εκ νέου στο «αμαρτωλό» από διάφορες υποθέσεις Εφετείο Πειραιά. Ανεξάρτητα από την έκβασή τους, γίνεται φανερό ότι αυτή τη χρονική στιγμή η επίθεση απέναντι στα άλλοτε κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα δεν περιορίζεται στα συμφωνηθέντα των μνημονίων.
Το δικαίωμα στη μητρότητα, ένα από τα τελευταία εναπομείναντα «οχυρά» της καταρρέουσας και αποψιλωμένης πλέον εργατικής νομοθεσίας, παραβιάζεται την τελευταία περίοδο κατ’ εξακολούθηση, όχι μόνο στον όμιλο Αλαφούζου, καθώς ανάλογες καταγγελίες εργαζόμενων γυναικών έχουν αρχίσει να γνωστοποιούνται και σε άλλους εργασιακούς κλάδους.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, αυτή τη στιγμή, κάποιοι εργοδότες επιχειρούν να απαλλαχτούν -μέσω δικαστικών αποφάσεων που θα νομιμοποιήσουν την απαράδεκτη στάση τους- από τις εύλογες υποχρεώσεις που έχουν απέναντι στις εργαζόμενες γυναίκες, οι οποίες θεωρούν αυτονόητο το δικαίωμά τους στη μητρότητα. Κι όσο κι αν αυτό ήταν κάτι που υπήρχε πάντα στο μυαλό των εργοδοτών, αυτό που διαφαίνεται από πρωτόδικες αποφάσεις, όπως την προαναφερόμενη από τα δικαστήρια του Πειραιά, είναι ότι κάποιοι δικαστές -που τυγχάνει να κατοικοεδρεύουν κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους στην ίδια γειτονιά με τις επιχειρηματικές έδρες συγκεκριμένων αφεντικών- στρώνουν το χαλί για την απόλυτη σάρωση της εναπομένουσας εργατικής νομοθεσίας, πριν καν εμφανιστεί ακόμη ένα μνημόνιο για να το πράξει..
Συνέλευση έμμισθων, άμισθων, “μπλοκάκηδων”, “μαύρων”, ανέργων και φοιτητών στα ΜΜΕ