Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν, αρχικά στην “εντολή” των Ηνωμένων Πολιτειών, να αυξήσουν το ποσοστό δαπανών τους για στρατιωτικούς εξοπλισμούς στο όνομα της «ασφαλούς» Ευρώπης. Αυτό που μένει προς διαπραγμάτευση έως και τον Ιούνιο του 2025 (δύο είναι τα κρίσιμα ορόσημα, η Σύνοδος Κορυφής στην Ε.Ε για τις άμυνα και η συνεδρίαση του ΝΑΤΟ) είναι το ακριβές ποσό του ΑΕΠ, με πόσα δηλαδή δισεκατομμύρια ευρώ θα ταΐσουν τη “μηχανή του πολέμου” και κυρίως μέσω ποίου μηχανισμού αυτά θα δοθούν.
Θυμίζουμε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε απειλήσει τους Ευρωπαίους ότι θα αποσύρει την «ομπρέλα» ασφαλείας των ΗΠΑ από την Ευρώπη, αν δεν επενδύσουν αρκετά στην άμυνά τους, αναφέροντας ότι απαιτείται αύξηση στις αμυντικές δαπάνες έως και 5% του ΑΕΠ.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε στην άτυπη Σύνοδο στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα και σφραγίστηκε σε γεύμα με καλεσμένο τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Κιρ Στάμερ. Ο τελευταίος ως ένθερμος υποστηρικτής του πολέμου ενάντια στη Ρωσία ταξίδεψε στις Βρυξέλλες για να υπενθυμίσει στους Ευρωπαίους τον κίνδυνο εξ΄Ανατολών.
Πάντως, πρώτος απ’ όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες, ως ατζέντης των πολεμικών βιομηχανιών, εμφανίστηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός. Μάλιστα, την ίδια ημέρα της άτυπης Συνόδου δημοσιεύτηκε άρθρο του στους Financial Times- το οποίο διακινήθηκε κατάλληλα στο διεθνή και εγχώριο Τύπο- με το οποίο ζητά από την Ευρώπη να “δαπανήσει περισσότερα για την άμυνά της”, προτείνοντας παράλληλα τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου, στα πρότυπα του ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 100 δισεκ. ευρώ.
Κουτσουρεύουν τις κοινωνικές δαπάνες
Την ημέρα της άτυπης Συνόδου Κορυφής ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μάρκ Ρούτε σε συνέντευξή του στην γερμανική εφημερίδα Bild am Sonntag, δήλωσε: “Πρέπει να προετοιμαστούμε για πόλεμο. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε τον πόλεμο”. Μόλις πριν δέκα ημέρες είχε ζητήσει από την Ευρώπη να αυξήσει τις δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς άνω του 2%, ποσοστό που ισχύει σήμερα για τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, έως και 3,5%. Τον περασμένο Δεκέμβριο ο ίδιος χαρακτήρισε “απαράδεκτο” να δαπανούν οι χώρες της Ευρώπης έως και το ένα τέταρτο του εθνικού τους εισοδήματος για συντάξεις, υγεία και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. “Εμείς χρειαζόμαστε ένα μικρό μέρος αυτών των χρημάτων για να κάνουμε την άμυνά μας πολύ ισχυρότερη και να διατηρήσουμε τον τρόπο ζωής μας. Η ιεράρχηση της άμυνας απαιτεί πολιτική ηγεσία. Μπορεί να είναι σκληρή και επικίνδυνη βραχυπρόθεσμα. Αλλά είναι απολύτως απαραίτητη μακροπρόθεσμα”, δήλωσε.
Με άλλα λόγια οι Ηνωμένες Πολιτείες απαιτούν από τις χώρες της Ευρώπης να μειώσουν τις δαπάνες τους για υγεία, Παιδεία, ασφαλιστικά ταμεία επειδή κρίνουν “απαραίτητο” να διπλασιαστούν οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί του ΝΑΤΟ. Στην ίδια γραμμή κινείται και ο Καναδάς, παρά την πρόσφατη αναταραχή στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ. Οι εταιρείες στρατιωτικών εξοπλισμών πιέζουν την κυβέρνηση να περικόψει τις κοινωνικές δαπάνες για να χρηματοδοτήσει μια μεγάλη αύξηση στο ποσοστό των αμυντικών δαπανών της χώρας.
Η “προετοιμασία πολέμου” όπως το έθεσε ο Μάρκ Ρούτε θα έχει θύματα τους λαούς στις χώρες της Ευρώπης που θα πρέπει να χάσουν συντάξεις, υγεία και Παιδεία για να χρηματοδοτήσουν τους πολέμους του ΝΑΤΟ σε όλο τον κόσμο και τα τρελά κέρδη της βιομηχανίας όπλων.
Το πραγματικό πρόβλημα, βέβαια, για τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι το που θα βρεθούν όλα αυτά τα δισεκατομμύρια που απαιτούνται. Για τη δεκαετία 2021-2027 προβλέπονταν 8 δισεκατομμύρια ευρώ για “στρατιωτικές επενδύσεις”. Η απαίτηση για την επόμενη 10ετία ανέρχεται σε δαπάνες ύψους 500 δισεκατομμύρια ευρώ! Οι κοινές αμυντικές δαπάνες των 23 χωρών της ΕΕ στο ΝΑΤΟ ήδη πληρούν τον στόχο του 2%, μετά την αύξηση τους κατά 30% έπειτα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ελάχιστες είναι οι εξαιρέσεις των χωρών που δεν φτάνουν το 2% του ΑΕΠ όπως η Πορτογαλία που το 2023 δαπάνησε το 1,5% και η Ιταλία το 1,8%.
Η στάση των Ευρωπαίων ηγετών
Ένα από τα ζητούμενα στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής ήταν να επιτευχθεί συμφωνία για την αύξηση άνω του 2% και να ανοίξει ο ευρωπαϊκός διάλογος για τους τρόπους χρηματοδότησης του δυσθεώρητου ποσού που απαιτεί το ΝΑΤΟ για στρατιωτικούς εξοπλισμούς με πρόσχημα πάντα τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και τα νέα πολεμικά μέτωπα που θα προκύψουν.
Υπέρμαχος της μεγάλης αύξησης των αμυντικών δαπανών είναι ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος φρόντισε να το διαλαλήσει με η συνέντευξη του στους FT τη Δευτέρα. Η έκπληξη ήρθε από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα διπλασιάσει τις αμυντικές δαπάνες της. Ζητάει ωστόσο να αγοράζονται περισσότερα ευρωπαϊκά όπλα. Δηλαδή, … γαλλικά!
Ο Πολωνός πρωθυπουργός επίσης συντάσσεται με τις απαιτήσεις των ΗΠΑ χωρίς καμία ένσταση. Η Ιταλία συμφώνησε μεν για την αύξηση άνω του 2% αλλά ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως δεν μπορούν να κοπούν οι κοινωνικές δαπάνες.Η Πορτογαλία συμφώνησε επίσης να αυξήσει το ποσοστό της και να φτάσει το 2% έως το 2027. Ο μόνος που αντέδρασε έντονα και δημόσια στην αμερικάνικη απαίτηση ήταν ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ο οποίος επέμενε στη συμφωνία του 2% για τις χώρες του ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι τα λεφτά αυτά είναι πάρα πολλά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε κάθε επιπλέονμονάδα του ΑΕΠ σημαίνει περίπου 200 δισεκατομμύρια επιπλέον για τις χώρες της ΕΕ. Μεταξύ 2021 και 2024 οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες τους λόγω του πολέμου στην Ουκρανία άνω του 30%. Για το 2024 εκτιμάται ότι ανήλθαν σε 326 δισ. ευρώ, ενώ προβλέπεται να αυξηθούν περισσότερο από 100 δισ. Ευρώ έως το 2027. Το ποσό αυτό υπολογίζονταν πριν ο Ντόναλντ Τραμπ απειλήσει τις χώρες της Ευρώπης και απαιτήσει αύξηση έως 5% του ΑΕΠ.
Οι διαφωνίες για τον τρόπο χρηματοδότησης
Το πρώτο βήμα της Ευρώπης να ενταχθεί στην αυλή πολέμου των ΗΠΑ έγινε στις Βρυξέλλες και έως τον Ιούνιο οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αποφασίσουν αν το ποσοστό θα είναι της τάξης του 3% ή παραπάνω. Τα αγκάθια ωστόσο είναι πολλά. Μεταξύ άλλων οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να συμφωνήσουν για το ποιος αποκτά τους εξοπλισμούς και ποιος τους ελέγχει, το αν θα υπάρχει το κριτήριο της λεγόμενης “ευρωπαϊκής προτίμησης” στις αγορές στρατιωτικών εξοπλισμών αλλά και ποιος θα είναι ο μηχανισμός χρηματοδότησης.
Τα κράτη μέλη φέρονται να συμφωνούν ότι η άμυνα θα πρέπει να λάβει μεγαλύτερο μερίδιο στον επόμενο προϋπολογισμό ή στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) που θα διαρκέσει από το 2028 έως το 2034, διαφωνούν όμως για το που θα βρεθούν τα χρήματα. Ορισμένοι ηγέτες -μεταξύ αυτών και ο Κυριάκος Μητσοτάκης- προτείνουν να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες από τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε και να εκδοθεί ευρωομόλογο ώστε να βοηθηθούν οι πιο αδύναμες οικονομικά χώρες στην απαιτούμενη αύξηση. Υπάρχουν ωστόσο και προτάσεις να χρησιμοποιηθούν τα αδιάθετα κονδύλια από άλλα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να επεκταθεί η εντολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη διπλή χρήση κονδυλίων. Οι χώρες του Βορρά ωστόσο απορρίπτουν την πρόταση για την έκδοση ευρωομολόγου, κοινού δηλαδή ευρωπαϊκού χρέους.
Μέχρι και τον Μάρτιο του 2025, οπότε αναμένεται η έκδοση της “Λευκής Βίβλου” για την άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν στους τρόπους χρηματοδότησης των αυξημένων αμυντικών δαπανών.
Η πρόταση Μητσοτάκη μέσω FT
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας υποστηρίζει θερμά την απαίτηση των ΗΠΑ να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες. Στο άρθρο του στους Financial Times ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις απαιτήσεις της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, στα πρότυπα της θετικής εμπειρίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ακολουθώντας κατά γράμμα τα όσα υποστηρίζει ο Αμερικανός πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης γράφει ότι οι πρόσθετες δαπάνες δεν είναι “αναγκαιότητα αλλά μία ευκαιρία για να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία”. Προτείνει οι αμυντικές δαπάνες να εξαιρεθούν από τους δημοσιονομικούς στόχους και απαιτήσεις για κάθε χώρα μέλος. Παράλληλα επαναφέρει την πρόταση του για τη δημιουργία “μιας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας”.
Πηγή: neostrategy.grneostrategy.gr