Μια άκρως ενδιαφέρουσα έρευνα για το πως οι χώρες της Ευρωπαϊκές Ένωσης εισάγουν την τεχνητή νοημοσύνη στο σύστημα παρακολούθησης πολιτών φέρνει στο φώς η ομάδα δημοσιογράφων Investigate Europe. Η έρευνα δημοσιεύεται από τα μέσα ενημέρωσης Disclose (Γαλλία), EU Observer (Bέλγιο), Ιl Fatto Quotidiano (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Netzpolitik (Γερμανία), Publico (Πορτογαλία), Εφημερίδα των Συντακτών και Reporters United (Ελλάδα).
Όπως σημειώνεται εισαγωγικά “Από τις 2 Φεβρουαρίου οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα χρησιμοποιούν εργαλεία AI κατά των πολιτών τους σε δημόσιους χώρους. Η έρευνα Investigate Europe – Reporters United – ΕφΣυν τεκμηριώνει με εμπιστευτικά έγγραφα ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έπαιξε παρασκηνιακό όσο και πρωταγωνιστικό ρόλο στην απόρριψη περιορισμών στη χρήση του ΑΙ, ανοίγοντας τον δρόμο για μαζικές και ανεξέλεγκτες παρακολουθήσεις με την επίφαση της εθνικής ασφάλειας. Όπως ακριβώς συνέβη και στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Αυτή τη φορά, όμως, με όπλο την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Η 2α Φεβρουαρίου πέφτει Κυριακή. Από εκείνη τη μέρα, το δικαίωμά μας να χανόμαστε στο πλήθος θα καταργηθεί. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έχουν, και με τη βούλα του νόμου, τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) για να παρακολουθούν και να αναλύουν την συμπεριφορά πολιτών σε δημόσιους χώρους, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπων αλλά και συναισθημάτων, τόσο σε πραγματικό χρόνο όσο και εκ των υστέρων.
Αυτό το δυστοπικό -κυριολεκτικά και μεταφορικά- αύριο είναι επίτευγμα (και) της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Για δύο λόγους:
Πρώτον, με παρέμβασή της ζήτησε -και πέτυχε- να επεκταθεί η χρήση του AI στις φυλακές και στις συνοριακές ζώνες, απλώνοντας ένα δίχτυ μαζικής και αδιάκριτης παρακολούθησης των πολιτών σε εκτεταμένες περιοχές της χώρας.
Δεύτερον, ενώ πολλές άλλες κυβερνήσεις ζήτησαν να θεσμοθετηθούν δικλείδες ασφαλείας, η ελληνική κυβέρνηση ήταν η μόνη από τα κράτη μέλη που τις απέρριψε όλες (και τις πέντε!). Μάλιστα σε δύο από τις πέντε ήταν μόνη της απέναντι στα άλλα κράτη μέλη!
Η Ελλάδα «ζήτησε να εξαιρεθούν ρητά οι συνοριακές περιοχές και οι φυλακές από τον ορισμό του “δημόσια προσβάσιμου χώρου”, σε ό,τι αφορά τη χρήση RBI σε πραγματικό χρόνο».
Γερμανικό διπλωματικό έγγραφο, 30.11.2023
Η πολύχρονη διαπραγμάτευση για τον νέο ευρωπαϊκό νόμο για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) είχε ως διακύβευμα την απαγόρευση της χρήσης ΑΙ στον δημόσιο χώρο – εκτός εξαιρέσεων. Όμως, η έρευνα των Investigate Europe – Reporters United – ΕφΣυν δείχνει ότι καθολική απαγόρευση στην πραγματικότητα δεν θα υπάρξει. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όρισαν ποιες θα μπορούσαν να είναι οι χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης που εγκυμονούν κινδύνους και στη συνέχεια, με μια σειρά εξαιρέσεων, αναίρεσαν τον εαυτό τους επιτρέποντας τη χρήση τους από τις αρχές ασφαλείας – αλλά και από κάθε ιδιωτική εταιρεία που συνεργάζεται με αυτές.
Αποκτήσαμε πρόσβαση σε 100 εμπιστευτικά έγγραφα που περιγράφουν τις διαπραγματεύσεις για τον νέο ευρωπαϊκό νόμο, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 2023. Το συμπέρασμα: Κάθε φορά που μία κυβέρνηση, συνήθως η γαλλική, ζητούσε να διευρυνθεί η χρήση του ΑΙ, παραδείγματος χάριν για να κατηγοριοποιούν οι αρχές τους πολίτες ανάλογα με τις πεποιθήσεις τους, για να συντάσσουν καταλόγους με πιθανούς μελλοντικούς παραβάτες ή για να αναλύουν σε πραγματικό χρόνο ποιοι είναι οι πιο θυμωμένοι σε ένα πλήθος, η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθούσε χωρίς να διαφωνεί.
Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ στους reportesunited και εδώ στην Εφημερίδα των Συντακτών