Μετά από σχεδόν 450 ημέρες βομβαρδισμών της Γάζας, μετά από 40.000 και πλέον νεκρούς, οι περισσότεροι γυναίκες και παιδιά, μετά από στοχευμένες δολοφονίες 137 και πλέον ανθρώπων των μέσων ενημέρωσης από το στρατό του Ισραήλ, το βρετανικό δίκτυο του BBC διαπίστωσε πως η διεθνής πλατφόρμα Ζούκερμπεργκ περιορίζει από την ηλεκτρονική παγκόσμια κοινότητα τις ειδήσεις και ρεπορτάζ που αφορούν στις εξελίξεις στα Παλαιστινιακά εδάφη.
Η έρευνα του βρετανικού δικτύου καταδεικνύει αυτό που όλοι οι χρήστες του παγκόσμιου δικτύου γνωρίζουν από πρώτο χέρι. Η ενημέρωση από δημοσιογράφους ή λογαριασμούς σε Κοινωνικά δίκτυα αυτόπτων μαρτύρων σε γεγονότα στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, το Λίβανο υποβιβάζεται, η ορατότητα περιορίζεται, σχεδόν μηδενίζεται. Όπως το είχε θέσει πρόσφατα ένας καθηγητής αμερικάνικου Πανεπιστημίου, είναι σαν να φωνάζεις σε ένα σκοτεινό δωμάτιο μόνος σου και να μην σε ακούει κανείς.
Τα στοιχεία του BBC για την πτώση προσβασιμότητας στο δίκτυο
Το βρετανικό δίκτυο πραγματοποίησε ολοκληρωμένη ανάλυση των δεδομένων του Facebook και διαπίστωσε ότι οι πηγές και τα μέσα πληροφόρησης στα παλαιστινιακά εδάφη – στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη – είχαν υποστεί απότομη πτώση στην πρόσβαση τους στο κοινό από τον Οκτώβριο του 2023. Η πλατφόρμα περιόρισε σοβαρά τη δυνατότητα των παλαιστινιακών ειδησεογραφικών πρακτορείων να προσεγγίσουν κοινό κατά τη διάρκεια του πολέμου Ισραήλ-Γάζας. Η εταιρεία από τη δική της πλευρά υποστήριξε στο ΒΒC ότι είναι “αναμφισβήτητα ψευδής” η αναφορά ότι καταστέλλει εσκεμμένα τις φωνές και την πληροφόρηση από την πλευρά των Παλαιστινίων.
Όπως σημειώνει το BBC από την αρχή του πολέμου Ισραήλ στη Γάζα, η κυβέρνηση Νετανιάχου επέτρεψε μόνο σε ελάχιστους δημοσιογράφους διεθνών δικτύων να εισέλθουν στο παλαιστινιακό παράκτιο έδαφος της Γάζας κι αυτό μόνο με συνοδεία του ισραηλινού στρατού. Το κενό πληροφόρησης από την αποκλεισμένη Γάζα καλύπτουν κυρίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι οι σελίδες στο Facebook για ειδησεογραφικά μέσα όπως το Palestine TV, το πρακτορείο ειδήσεων Wafa και το Palestinian Wattan News – που λειτουργούν εκτός της Δυτικής Όχθης – έγιναν ζωτικής σημασίας πηγή ενημερώσεων για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Το BBC News Arabic συγκέντρωσε δεδομένα δημοσιεύσεων στις σελίδες Facebook από 20 ειδησεογραφικούς οργανισμούς με έδρα την Παλαιστίνη, ένα χρόνο πριν την 7η Οκτωβρίου και ένα χρόνο μετά. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν τον αντίκτυπο που έχει ένας λογαριασμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πόσοι άνθρωποι βλέπουν το περιεχόμενό του. Περιλαμβάνει “παράγοντες” όπως ο αριθμός των σχολίων, των αντιδράσεων και των κοινοποιήσεων. Ενώ θα περίμενε κάποιος πως με μετά την επίθεση της Χαμάς και την έναρξη του πολέμου θα αυξάνονταν το ενδιαφέρον του κοινού, η σύγκριση των δύο περιόδων μέτρησης καταδεικνύει ότι μετά την 7η Οκτωβρίου η συμμετοχή του κοινού στις αναρτήσεις των ειδησεογραφικών δικτύων από τα Παλαιστινιακά εδάφη μειώθηκε κατά 77%.
“Οι αναρτήσεις μας σταμάτησαν να φτάνουν στο κοινό”
Το Palestine TV έχει 5,8 εκατομμύρια ακόλουθους στο Facebook. Οι δημοσιογράφοι στο newsroom του σταθμού παρουσίασαν στοιχεία στο BBC που δείχνουν μείωση κατά 60% στον αριθμό των ατόμων που βλέπουν τις αναρτήσεις τους. “Η αλληλεπίδραση είναι εντελώς περιορισμένη και οι αναρτήσεις μας σταμάτησαν να φτάνουν στους ανθρώπους”, δήλωσε ο Tariq Ziad, δημοσιογράφος στο κανάλι.
Ήδη από τον περασμένο χρόνο, Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι εξέφρασαν φόβους ότι το διαδικτυακό τους περιεχόμενο μπαίνει “στη σκιά από τη Meta”, περιορίζεται δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που το βλέπουν. Για να πιστοποιηθεί αυτό οι δημοσιογράφοι του BBC πραγματοποίησαν την ίδια ανάλυση για το ίδιο ακριβώς διάστημα σε 20 σελίδες Facebook ισραηλινών ειδησεογραφικών οργανισμών όπως οι Yediot Ahronot, Israel Hayom και Channel 13. Αυτές οι σελίδες δημοσίευσαν επίσης μεγάλο όγκο περιεχομένου που σχετίζεται με τον πόλεμο. Εδώ όμως διαπιστώθηκε ακριβώς το αντίθετο. Η συμμετοχή του κοινού στις αναρτήσεις τους αυξήθηκε κατά σχεδόν 37%.
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία των Facebook-Instagram, η Meta κατηγορήθηκε από Παλαιστίνιους αλλά και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ότι δείχνει μονομέρεια στο διαμερισμού πληροφόρησης ανάμεσα σε παλαιστινιακά ΜΜΕ και πληροφορίες από ισραηλινά Μέσα.
Σύμφωνα με μια έκθεση που παρουσιάζει η ίδια η Meta από το 2021, η “μη δίκαιη” αντιμετώπιση των δυο πλευρών δεν είναι “σκόπιμη” αλλά οφείλεται στην έλλειψη αραβόφωνης τεχνογνωσίας μεταξύ των συντονιστών που είναι αρμόδιοι για τον έλεγχο των αλγορίθμων. Λέξεις και φράσεις ερμηνεύονταν ως προσβλητικές ή βίαιες, ενώ στην πραγματικότητα ήταν αβλαβείς, σημειώνεται στην Έκθεση. Για παράδειγμα, η αραβική φράση “Alhamdulillah”, που σημαίνει “Δόξα στον Θεό”, μεταφραζόταν μερικές φορές αυτόματα ως “Δόξα τω Θεώ, οι Παλαιστίνιοι τρομοκράτες πολεμούν για την ελευθερία τους”!
Το ΒΒC προχώρησε σε έλεγχο του ισχυρισμού της Meta για να διαπιστώσει αν έτσι μπορεί να εξηγηθεί η πτώση προσβασιμότητας των παλαιστινιακών ΜΜΕ. Πραγματοποίησε την ίδια ανάλυση σε σελίδες Facebook για 30 αραβόφωνες πηγές ειδήσεων με έδρα σε άλλη χώρα, εκτός της Γάζας και της Δυτικής Όχθης. Όπως για παράδειγμα του Sky News Arabia και του Al-Jazeera. Διαπιστώθηκε ότι αυτές οι σελίδες είχαν αύξηση στη συμμετοχή του κοινού σχεδόν κατά 100%.
Η απάντηση της Meta όταν τέθηκαν υπόψη της αυτά τα στοιχεία, ήταν διαφωτιστική. Απάντησε ότι “ποτέ δεν έκρυψε” ότι έλαβε προσωρινά μέτρα αλλαγής στους “όρους δημοσιεύσεων” μετά τον Οκτώβριο του 2023. Δήλωσε ότι “αντιμετώπισε μια πρόκληση που εξισορροπούσε το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου, με το γεγονός ότι η Χαμάς χαρακτηρίστηκε και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως “τρομοκρατική οργάνωση”. Ανέφερε πως μπορεί να γίνουν “λάθη” αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει εσκεμμένη καταστολή στις αναρτήσεις.
Αλλαγή αλγόριθμου και στο Instagram
Στην έρευνα του BBC μίλησε ανώνυμα μηχανικός του δικτύου ο οποίος ανέφερε ότι μέσα σε μια εβδομάδα από την επίθεση της Χαμάς, ο κώδικας άλλαξε ουσιαστικά, έγινε πιο επιθετικός προς τον παλαιστινιακό λαό. Το δίκτυο βρήκε εσωτερικά έγγραφα για την αλλαγή που έγινε στον αλγόριθμο του Instagram αλλά και μηνύματα που σημείωναν τις ανησυχίες μηχανικών ότι οι αλλαγές αυτές θα έβαζαν στο σύστημα μια “νέα προκατάληψη κατά των Παλαιστινίων χρηστών”. Η Meta από τη δική της πλευρά επιβεβαίωσε την αλλαγή του αλγορίθμου και το αιτιολόγησε ως “μέτρο” για την αντιμετώπιση της αύξησης ρητορικής μίσους που βγαίνει από τα παλαιστινιακά εδάφη.
“Τουλάχιστον 137 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι φέρεται να έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από την αρχή της σύγκρουσης”, σημειώνεται στην έρευνα του ΒΒC και είναι ελάχιστοι πια αυτοί που συνεχίζουν να μεταδίδουν πληροφορίες παρά τον κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους.
“Πολλές πληροφορίες δεν μπορούν να δημοσιευτούν καθώς είναι πολύ παραστατικές – για παράδειγμα, αν ο ισραηλινός στρατός διαπράξει μια σφαγή και το κινηματογραφήσουμε, το βίντεο δεν θα διαδοθεί”, λέει ο Omar el Qataa, ένας από τους λίγους φωτορεπόρτερ που επέλεξε να μείνει στη βόρεια Γάζα. Όλοι τους όμως είναι πεισμένοι ότι οφείλουν να συνεχίσουν να στέλνουν εικόνες και ρεπορτάζ από τα Παλαιστινιακά εδάφη και τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ σε αμάχους.
Πηγή: neostrategy.gr