Ματίνα Παπαχριστούδη στο ΠΡΙΝ του Σαββατοκύριακου
Η απώλεια εμπιστοσύνης στην ενημέρωση που προσφέρουν τα ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο αυξάνεται χρόνο με το χρόνο. Στην Ελλάδα, η πτώση στους δείκτες εγκυρότητας, αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης είναι σαρωτική. Σύμφωνα με την πρόσφατη αναφορά του ινστιτούτου Reuters για τις «ψηφιακές ειδήσεις το 2024», σε Ελλάδα και Ουγγαρία μόλις το 23% εμπιστεύεται τις «ειδήσεις» των ΜΜΕ. Στον αντίποδα αυτού του φαινομένου καταγράφεται διεθνώς μεγάλη άνοδος, ποσοτικά και ποιοτικά, στην επιρροή «ειδήσεων» και απόψεων από τους λεγόμενους διαδικτυακούς influencers. Αν πριν 30 χρόνια οι πολίτες στρέφονταν στους τηλεοπτικούς δημοσιογράφους – ποιοι δεν θυμούνται το «θα βγω στον Χαρδαβέλλα ή τον Κακαουνάκη»; – σήμερα καταγράφεται στροφή προς τις «εναλλακτικές φωνές» στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα. Κυρίως διάφορες διασημότητες, επιχειρηματίες, δημοσιογράφους ή άλλους δημιουργούς που μεταφέρουν ειδήσεις στα δικά τους «κανάλια- εκπομπές», στο YouTube, το TikTok ή το Instagram
Η άνοδος αυτού του είδους «ενημέρωσης» καταγράφεται ανταγωνιστικά στα κυρίαρχα ως σήμερα ειδησεογραφικά δίκτυα. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι influencers, με εκατομμύρια «ακόλουθους» ή εγγεγραμμένους χρήστες, είναι τα βασικά κανάλια πληροφόρησης για άτομα κάτω των 35 ετών, ξεπερνώντας ακόμη και ισχυρούς λογαριασμούς επιρροής στο X. Η πληροφόρηση που δίνουν για τις πολιτικές ή τις οικονομικές εξελίξεις, για το κλίμα και το περιβάλλον, ακόμη και για τα μίντια, είναι συχνά αμφιλεγόμενη, ενώ πολλές φορές είναι πολιτικά ή και κομματικά καθοδηγούμενη. Ορατή είναι η μονομέρεια, η έλλειψη ουδετερότητας και παρουσίασης αντίθετων απόψεων. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται πως αναπτύσσονται ανταγωνιστικά, ως αντίπαλος στα παραδοσιακά μίντια, τα οποία βρίσκονται σε διαρκή κρίση αξιοπιστίας κυρίως λόγω των σχέσεων τους με οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.
Στην Ελλάδα, η πληροφόρηση από τέτοιου είδους ψηφιακές «διασημότητες» καταγράφεται περίπου σαν κλάδος εμπορικής διαφήμισης και μάρκετινγκ. Για πολλούς λόγους, στη χώρα μας οι εκπομπές των influencers, παρά το γεγονός ότι έχουν εξίσου μεγάλη επιρροή ειδικά στις πολύ μικρές ηλικίες που δεν διαβάζουν ειδήσεις και δεν βλέπουν τηλεόραση, «εξαγοράστηκαν» από ποικίλους χορηγούς και μεγάλους διαφημιστές. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν λίγες μέρες, το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας των διαφημιστών-διαφημιζόμενων οργάνωσε εκδήλωση αφιερωμένη στις «καλές πρακτικές του Influencer Marketing»…