Παρακράτος production
Της Μ. Παπαχριστούδη στο περιοδικό HOT DOC
Λίγο πριν τις εκλογές της 25ης Ιανουάριου, η Ένωση Φωτορεπόρτερ, της οποίας τα μέλη πληρώνουν ακριβά την ανυποχώρητη στάση έναντι της εξουσίας με το φακό τους, έκανε μια καταγγελία που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η διαμαρτυρία τους απευθυνόταν στο αρμόδιο υπουργείο Προ-Πο κι αφορούσε στη ντιρεκτίβα εικονοληψιών σε γεγονότα όπου παρίσταται η αστυνομία. Σε γεγονότα προσαγωγής οιωνδήποτε, σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, σε κλήσεις σε απολογία κλπ., ανάμεσα στα όργανα της κρατικής τάξης υπήρχε ένας καμεραμάν που κατέγραφε διεξοδικά τα τεκταινόμενα.
Με σκωπτική διάθεση, η ΕΦΕ είχε τότε σχολιάσει πως «κινδυνεύει» η εργασία των φωτορεπόρτερ… Γιατί, βέβαια, από τα κεντρικά της αστυνομίας, το δελτίο Τύπου συνοδεύεται πλέον από φωτογραφίες, που τράβηξε όργανο της τάξης, στην τηλεόραση και τους τηλεοπτικούς σταθμούς διαβιβάζεται βίντεο-«ρεπορτάζ» που τράβηξε αστυνομικός. Ο τηλεοπτικός σταθμός και η εφημερίδα, που θα δημοσιεύσει/προβάλει το γεγονός, το πράττει όπως ακριβώς θέλει και προωθεί η αστυνομία. Το «μάτι» του δημοσιογράφου-ρεπόρτερ, η απόδειξη – εικόνα ή λήψη του φωτορεπόρτερ ή εικονολήπτη, είναι πλέον αχρείαστα.
Όπως ακριβώς συνέβη από τη δεκαετία του ’90, όταν το ελεύθερο- κοινωνικό ρεπορτάζ διαγράφηκε από τα ΜΜΕ ως «αχρείαστο» στους καιρούς της εκσυγχρονιστικής ευδαιμονίας της κυβέρνησης Σημίτη, όπως συνέβη με το οικονομικό ρεπορτάζ λίγο αργότερα, το οποίο μετακινήθηκε από τα ΜΜΕ στα γραφεία Τύπου των πολυεθνικών και χρηματιστηριακών εταιριών, έτσι σήμερα ολοκληρώνεται ο εξοβελισμός της δημοσιογραφικής καταγραφής και από το αστυνομικό ρεπορτάζ.
Από τη μη προβεβλημένη καταγγελία της ΕΦΕ δεν πέρασαν ούτε τρεις μήνες. Στο δρόμο, σε μια διαδήλωση, αποδείχθηκε τι ακριβώς συμβαίνει στην πραγματικότητα. Η εικόνα του οργάνου των δυνάμεων ΔΕΛΤΑ με τη μίνι ψηφιακή κάμερα πάνω στο κράνος του, να καταγράφει τους διαδηλωτές ενάντια στις φυλακές τύπου Γ, έκανε το γύρο των ιντερνετικών και social media, προκαλώντας οργισμένες αντιδράσεις.
Δεν πρόκειται απλά για μια καταγραφή προσώπων και διαδηλωτών, όπως συνέβαινε στις παλιές εποχές της παντοδυναμίας του παρακράτους. Η αστυνομία διαθέτει πλέον τη δική της οργανωμένη ομάδα tv παραγωγής με όλα τα μέσα στη διάθεσή της.
Τυπικά, εμφανίζει μια συνολική ομάδα επικοινωνίας. Ουσιαστικά, όμως, εξυπηρετείται με σύγχρονο τρόπο το φακέλωμα των πολιτών που αντιδρούν, των πλέον ενεργών άρα και επικίνδυνων για το κράτος, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Τα πρόσωπά τους μπαίνουν σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, συσχετίζονται με άλλες φωτογραφίες ή δράσεις από την ιδιωτική τους ζωή. Κατασκευάζεται η ηλεκτρονική ψηφιακή ταυτότητά τους, στην οποία έχουν πρόσβαση και οι παρακρατικές δυνάμεις.