Αντλώντας από την εμπειρία του σε κρίσεις λιμού σε Σουδάν, Υεμένη, Αιθιοπία και Νιγηρία, ο Τζέρεμι Κόνυνταϊκ, Πρόεδρος της Refugees International και πρώην ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, καταρρίπτει επτά από τους πιο διαδεδομένους μύθους για τον λιμό στη Γάζα.
«Για μήνες, μια εκστρατεία άρνησης προσπαθεί να πνίξει την πραγματικότητα του λιμού στη Γάζα. Η ισραηλινή κυβέρνηση και ένας διαδικτυακός στρατός «ειδικών του καναπέ» επέμεναν ότι οι εικόνες από αποστεωμένα παιδιά στη Γάζα είναι στημένες, ότι οι αναφορές για πείνα είναι υπερβολικές και ότι οι ισχυρισμοί περί λιμού είναι υπερβολικοί.
Ως κάποιος που έχει διευθύνει επιχειρήσεις αντιμετώπισης λιμών στο Νότιο Σουδάν, στην Υεμένη, στην Αιθιοπία και στη Νιγηρία, μπορώ να σας πω ξεκάθαρα: αυτό δεν είναι απλώς ψευδές, είναι ακραία παραπληροφόρηση.
Την περασμένη εβδομάδα, το Σύστημα Ενοποιημένης Ταξινόμησης Τροφικής Ασφάλειας (IPC) επιβεβαίωσε επίσημα για πρώτη φορά λιμό στη Γάζα. Ο λιμός είναι μια τεχνική κατηγορία στο πλαίσιο του IPC – το σύστημα «χρυσού κανόνα» που χρησιμοποιούν κυβερνήσεις, ανθρωπιστικοί οργανισμοί και ο ΟΗΕ εδώ και δεκαετίες για την αξιολόγηση καταστάσεων των επισιτιστικών κρίσεων. Βασίζεται σε αυστηρά δεδομένα και καθορισμένα κριτήρια με βάση μετρήσεις υποσιτισμού, έρευνες θνησιμότητας, αναλύσεις αγορών και μελέτες διαθεσιμότητας τροφίμων.
Όταν κηρύσσεται λιμός, αυτό σημαίνει ότι μεγάλοι πληθυσμοί δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή τροφή, ο παιδικός υποσιτισμός αυξάνεται ραγδαία και άνθρωποι πεθαίνουν άμεσα ως συνέπεια. Αυτή είναι η πραγματικότητα στη Γάζα σήμερα. Η κήρυξη λιμού δεν είναι προειδοποίηση για το μέλλον· σημαίνει ότι μια θανατηφόρα πορεία έχει ήδη ξεκινήσει.
Ακολουθούν επτά συνηθισμένα επιχειρήματα που αναπαράγουν οι αρνητές του λιμού – και γιατί είναι λάθος.
1. Το IPC «ετοίμασε το έδαφος» για να κηρύξει λιμό στη Γάζα
Το ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίστηκε ότι το IPC «παρέκαμψε τους κανόνες και τα κριτήριά του για να διατυπώσει ψευδείς κατηγορίες κατά του Ισραήλ».
Αυτό είναι παρερμηνεία της τεχνικής καθοδήγησης που χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για την επιβεβαίωση συνθηκών λιμού. Η καθοδήγηση αυτή προβλέπει δύο μεθόδους αξιολόγησης υποσιτισμού: τη συστηματική εκτίμηση βάρους-ύψους (WHZ) ή μέτρηση περιμέτρου μέσου άνω βραχίονα (MUAC). Επειδή μετρούν διαφορετικά σωματικά χαρακτηριστικά, έχουν και διαφορετικά πληθυσμιακά όρια για τον λιμό: 30% για το WHZ και 15% για το MUAC. Και τα δύο είναι έγκυρα, και μάλιστα το ίδιο όριο (15% για το MUAC) χρησιμοποιήθηκε πέρυσι στην κήρυξη λιμού στο Σουδάν, καθώς και στο Νότιο Σουδάν το 2020 και το 2017 (και τότε, φυσικά, κανείς δεν αντέδρασε).
2. Το παιδί που λιμοκτονεί κάθεται δίπλα σε έναν γονιό που δεν λιμοκτονεί
Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών που αναπτύσσονται τα καθιστούν πολύ πιο ευάλωτα στην πείνα από τους ενήλικες. Πεινούν πρώτα. Όπως εξήγησε πρόσφατα ο καθηγητής διεθνούς διατροφής Άντριου Πρέντις (Andrew Prentice) στη Telegraph, ένα μωρό χρειάζεται τετραπλάσιες θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους σε σχέση με έναν ενήλικα.
Σε κάθε επισιτιστική κρίση στην οποία εργάστηκα, τα παιδιά υπέκυπταν πρώτα, ενώ οι γονείς άντεχαν περισσότερο. Ένα σκελετωμένο παιδί δίπλα σε έναν εξαντλημένο αλλά ακόμη ζωντανό γονιό είναι γνώρισμα λιμού, όχι απόδειξη εναντίον του.
3. Το άτομο που λιμοκτονεί είχε προϋπάρχουσα πάθηση, άρα δεν είναι πραγματική πείνα
Αυτό το επιχείρημα είναι τόσο σκληρό όσο και ανακριβές. Άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα υποφέρουν πρώτοι όταν ξεσπά η πείνα. Αυτή η ευαλωτότητα δεν αναιρεί το λιμό – είναι χαρακτηριστικό του πώς σκοτώνει και ποιους πλήττει πρώτους. Και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να αποδεχτούμε την «πείνα με επιπλοκές» ως κάπως αποδεκτή.
4. Υπάρχει φαγητό στην αγορά
Λιμός ποτέ δεν σήμαινε την πλήρη απουσία τροφής. Σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν τα μέσα να αποκτήσουν επαρκή τροφή. Σε κάθε λιμό, κάποιοι μπορούν να αποκτήσουν φαγητό, ενώ άλλοι όχι – λόγω περιορισμένης προσφοράς, εξωφρενικών τιμών ή γεωγραφικών φραγμών. Στη Γάζα, οι τιμές τροφίμων έχουν εκτοξευθεί πέρα από κάθε δυνατότητα για τις περισσότερες οικογένειες, με τα βασικά είδη να ακριβαίνουν κατά δέκα έως δεκαπέντε χιλιάδες τοις εκατό. Το αποτέλεσμα είναι ότι σχεδόν ένας στους τρεις κατοίκους στη Γάζα δηλώνει πως περνάει μέρες ολόκληρες χωρίς φαγητό.
5. Έχει μπει αρκετή τροφή, απλώς τη κλέβει η Χαμάς
Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο δεν εισήλθε καθόλου τροφή στη Γάζα λόγω του πλήρους αποκλεισμού από το Ισραήλ. Έκτοτε, εισέρχεται μόνο ελάχιστη ποσότητα, πολύ κάτω από το ελάχιστο όριο που απαιτείται για την κάλυψη των σωρευμένων ελλείψεων. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία ότι η Χαμάς έχει συστηματικά κλέψει ανθρωπιστική βοήθεια από τον ΟΗΕ ή μεγάλες ΜΚΟ. Ακόμη και ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ, Τζακ Λιου (Jack Lew), έγραψε πρόσφατα ότι ποτέ δεν είδε αποδείξεις για συστηματική εκτροπή βοήθειας και ότι Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν του ανέφεραν ποτέ τέτοιες ανησυχίες – ούτε δημόσια ούτε ιδιωτικά.
6. Το Ισραήλ επιτρέπει την είσοδο βοήθειας, αλλά ο ΟΗΕ αρνείται να τη διανείμει
Το Ισραήλ ελέγχει αυστηρά κάθε φορτηγό του ΟΗΕ που εισέρχεται και κινείται στη Γάζα. Επιτρέπει έναν συμβολικό όγκο βοήθειας να περάσει στο πέρασμα Κερέμ Σαλόμ, αλλά μετά επιβάλλει στον ΟΗΕ έναν απίστευτα δύσκολο και γραφειοκρατικό μηχανισμό για να μπορέσει να τη συλλέξει και να τη διανείμει – ενώ ταυτόχρονα καλεί influencers και δημοσιογράφους να φωτογραφίζονται μπροστά από τις στοίβες αδιάθετης βοήθειας. Στην πραγματικότητα, η διανομή του ΟΗΕ εμποδίζεται από τους ίδιους στρατιωτικούς περιορισμούς που επιβάλλει το Ισραήλ.
Για παράδειγμα, για να παραλάβει βοήθεια από το συνοριακό πέρασμα, ο ΟΗΕ πρέπει να λάβει άδεια να κινηθούν τα φορτηγά του σε ζώνες που ελέγχονται από τον στρατό. Όμως η εξασφάλιση αυτών των αδειών είναι γεμάτη καθυστερήσεις και δυσκολίες. Ο ΟΗΕ δήλωσε ότι τον Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, πάνω από τις μισές αιτήσεις κίνησής του – 506 από τις 894 – είτε καθυστέρησαν είτε απορρίφθηκαν πλήρως από τον στρατό.
7. Οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί προειδοποιούσαν για μήνες – απλώς «φωνάζετε τον λύκο»
Οι προειδοποιήσεις ήταν ακριβείς – όπως απέδειξε η επιβεβαίωση της περασμένης εβδομάδας. Κάθε φορά που η Γάζα πλησίαζε το κατώφλι του λιμού, οι ειδικοί χτυπούσαν συναγερμό, η διπλωματική πίεση αυξανόταν και το Ισραήλ χαλάρωνε τους περιορισμούς τόσο όσο για να αποτραπεί η κατάρρευση. Αυτή τη φορά, όχι. Κρατώντας τις οικογένειες μόνιμα στο χείλος του λιμού από πέρυσι την άνοιξη, η ισραηλινή πολιτική διέβρωσε κάθε μηχανισμό που είχε απομείνει. Όταν ο αποκλεισμός έσφιξε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, άναψε το φιτίλι, και τώρα ο λιμός εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά.
Όπως σημειώνει ο Άλεξ ντε Βάαλ (Alex de Waal), ένας από τους κορυφαίους μελετητές του λιμού παγκοσμίως, όλα αυτά τα επιχειρήματα προέρχονται από το ίδιο, παλιό εγχειρίδιο που έχουμε δει και σε προηγούμενους λιμούς.
Η επιβεβαίωση του λιμού στη Γάζα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Το Ισραήλ πρέπει να επιτρέψει την απρόσκοπτη πρόσβαση βοήθειας στη Γάζα. Και όλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε επιρροή διαθέτουν για να πιέσουν την ισραηλινή κυβέρνηση να επιτρέψει μια ουσιαστική, υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, αντιμετώπιση του λιμού.
Το ερώτημα δεν είναι αν η Γάζα αντιμετωπίζει λιμό. Τον αντιμετωπίζει. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει ο κόσμος τώρα, πριν πεθάνουν χιλιάδες ακόμη από έναν σκληρό και αποτρέψιμο θάνατο.
Πηγή: Telegraph– info-war.gr