ΚΑΪΡΟ, Αίγυπτος – Είναι 200 μίλια από το Κάιρο μέχρι το συνοριακό πέρασμα της Ράφα στη Γάζα. Στην άγονη άμμο στο βόρειο Σινά της Αιγύπτου είναι σταθμευμένα 2.000 φορτηγά γεμάτα με σακιά αλεύρι, δεξαμενές νερού, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, ιατρικές προμήθειες, μουσαμάδες και καύσιμα. Τα φορτηγά αδρανούν κάτω από τον καυτό ήλιο με θερμοκρασίες που σκαρφαλώνουν στους 90 βαθμούς.
Λίγα χιλιόμετρα μακριά στη Γάζα, δεκάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που ζουν σε ακατέργαστες σκηνές ή κατεστραμμένα κτίρια μέσα στα ερείπια, σφαγιάζονται καθημερινά από σφαίρες, βόμβες, πυραυλικές επιθέσεις, βλήματα αρμάτων μάχης, μολυσματικές ασθένειες και το πιο αρχαίο όπλο του πολέμου πολιορκίας – την πείνα. Ένας στους πέντε ανθρώπους αντιμετωπίζει την πείνα μετά από σχεδόν τρεις μήνες αποκλεισμού τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας από το Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος έχει εξαπολύσει μια νέα επίθεση που σκοτώνει πάνω από 100 ανθρώπους την ημέρα, έχει δηλώσει ότι τίποτα δεν θα εμποδίσει αυτή την τελική επίθεση, που ονομάστηκε Επιχείρηση Τα Άρματα του Γεδεών.
Δεν θα υπάρξει “κανένας τρόπος”, το Ισραήλ να σταματήσει τον πόλεμο, ανακοίνωσε, ακόμη και αν επιστραφούν οι εναπομείναντες Ισραηλινοί όμηροι. Το Ισραήλ “καταστρέφει όλο και περισσότερα σπίτια” στη Γάζα. Οι Παλαιστίνιοι “δεν έχουν πουθενά να επιστρέψουν”.
“[Το] μόνο αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι η επιθυμία των κατοίκων της Γάζας να μεταναστεύσουν εκτός της Λωρίδας της Γάζας”, δήλωσε στους νομοθέτες σε μια συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών που διέρρευσε. “Αλλά το κύριο πρόβλημά μας είναι να βρούμε χώρες που θα τους δεχτούν”.
Τα σύνορα των εννέα μιλίων μεταξύ Αιγύπτου και Γάζας έχουν γίνει η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του Παγκόσμιου Νότου και του Παγκόσμιου Βορρά, η οριοθέτηση μεταξύ ενός κόσμου άγριας βιομηχανικής βίας και του απελπισμένου αγώνα εκείνων που έχουν παραμεριστεί από τα πλουσιότερα έθνη.
Σηματοδοτεί το τέλος ενός κόσμου όπου το ανθρωπιστικό δίκαιο, οι συμβάσεις που προστατεύουν τους αμάχους ή τα πιο βασικά και θεμελιώδη δικαιώματα έχουν σημασία. Εγκαινιάζει έναν εφιάλτη του Χομπς, όπου οι ισχυροί σταυρώνουν τους αδύναμους, όπου καμία θηριωδία, συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας, δεν αποκλείεται, όπου η λευκή φυλή στον Παγκόσμιο Βορρά επιστρέφει στην αχαλίνωτη, αταβιστική αγριότητα και κυριαρχία που χαρακτηρίζει την αποικιοκρατία και τη μακραίωνη ιστορία λεηλασίας και εκμετάλλευσης. Γυρνάμε πίσω στο χρόνο στις ρίζες μας, ρίζες που ποτέ δεν μας εγκατέλειψαν, αλλά ρίζες που καλύφθηκαν από κενές υποσχέσεις δημοκρατίας, δικαιοσύνης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι Ναζί είναι οι βολικοί αποδιοπομπαίοι τράγοι για την κοινή ευρωπαϊκή και αμερικανική κληρονομιά μαζικών σφαγών, σαν να μην έγιναν οι γενοκτονίες που πραγματοποιήσαμε στην Αμερική, την Αφρική και την Ινδία, ασήμαντες υποσημειώσεις στη συλλογική μας ιστορία.
Στην πραγματικότητα, η γενοκτονία είναι το νόμισμα της δυτικής κυριαρχίας.
Μεταξύ 1490 και 1890, ο ευρωπαϊκός αποικισμός, συμπεριλαμβανομένων των πράξεων γενοκτονίας, ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία έως και 100 εκατομμυρίων ιθαγενών, σύμφωνα με τον ιστορικό David E. Stannard. Από το 1950 έχουν σημειωθεί σχεδόν δύο δωδεκάδες γενοκτονίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο Μπαγκλαντές, την Καμπότζη και τη Ρουάντα.
Η γενοκτονία στη Γάζα αποτελεί μέρος ενός σχεδίου. Είναι ο προάγγελος των γενοκτονιών που θα ακολουθήσουν, ειδικά καθώς το κλίμα καταρρέει και εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάζονται να φύγουν για να γλιτώσουν από ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες, μειωμένες σοδειές, αποτυχημένα κράτη και μαζικό θάνατο.
Είναι ένα αιματοβαμμένο μήνυμα από εμάς προς τον υπόλοιπο κόσμο: Αν προσπαθήσετε να μας τα πάρετε, θα σας σκοτώσουμε. Η Γάζα βάζει τέλος στο ψέμα της ανθρώπινης προόδου, στο μύθο ότι εξελισσόμαστε ηθικά. Μόνο τα εργαλεία αλλάζουν. Εκεί που κάποτε χτυπούσαμε τα θύματα με ρόπαλα μέχρι θανάτου ή τα κομματιάζαμε με σπαθιά, σήμερα ρίχνουμε βόμβες 2.000 κιλών σε προσφυγικούς καταυλισμούς, ψεκάζουμε οικογένειες με σφαίρες από στρατιωτικοποιημένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή τις κονιορτοποιούμε με βλήματα αρμάτων μάχης, βαρύ πυροβολικό και πυραύλους.
Ο σοσιαλιστής του 19ου αιώνα Louis-Auguste Blanqui, σε αντίθεση με όλους σχεδόν τους συγχρόνους του, απέρριψε την κεντρική πεποίθηση του Georg Wilhelm Friedrich Hegel και του Karl Marx, ότι η ανθρώπινη ιστορία είναι μια γραμμική εξέλιξη προς την ισότητα και τη μεγαλύτερη ηθική. Προειδοποίησε ότι αυτός ο παράλογος θετικισμός διαπράττεται από τους καταπιεστές για να αποδυναμώσουν τους καταπιεσμένους.
“Όλες οι φρικαλεότητες του νικητή, η μακρά σειρά των επιθέσεών του μετατρέπονται ψυχρά σε συνεχή, αναπόφευκτη εξέλιξη, όπως αυτή της φύσης… Αλλά η ακολουθία των ανθρώπινων πραγμάτων δεν είναι αναπόφευκτη όπως αυτή του σύμπαντος.
Μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή”. Ο Blanqui προειδοποίησε.
Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος, αντί για παράδειγμα προόδου, θα μπορούσε “να γίνει ένα τρομερό όπλο στα χέρια του Κεφαλαίου εναντίον της Εργασίας και της Σκέψης”.
“Γιατί η ανθρωπότητα”, έγραψε ο Blanqui, “δεν είναι ποτέ στάσιμη. Είτε προχωράει είτε οπισθοχωρεί. Η προοδευτική της πορεία την οδηγεί στην ισότητα. Η οπισθοδρομική της πορεία πηγαίνει πίσω μέσα από κάθε στάδιο προνομίων στην ανθρώπινη δουλεία, την τελευταία λέξη του δικαιώματος στην ιδιοκτησία”. Περαιτέρω, έγραψε: “Δεν είμαι μεταξύ εκείνων που ισχυρίζονται ότι η πρόοδος μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη, ότι η ανθρωπότητα δεν μπορεί να πάει πίσω”.
Η ανθρώπινη ιστορία ορίζεται από μακρές περιόδους πολιτιστικής στειρότητας και βάναυσης καταπίεσης. Η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οδήγησε σε ανομία και καταπίεση σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Σκοτεινού Μεσαίωνα, περίπου από τον έκτο έως τον 13ο αιώνα. Υπήρξε απώλεια τεχνικών γνώσεων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου κατασκευής και συντήρησης υδραγωγείων. Η πολιτιστική και πνευματική εξαθλίωση οδήγησε σε συλλογική αμνησία. Οι ιδέες των αρχαίων λογίων και καλλιτεχνών σβήστηκαν. Δεν υπήρξε αναγέννηση μέχρι τον 14ο αιώνα και την Αναγέννηση, μια εξέλιξη που κατέστη δυνατή σε μεγάλο βαθμό χάρη στην πολιτιστική άνθηση του Ισλάμ, το οποίο, μέσω της μετάφρασης του Αριστοτέλη στα αραβικά και άλλων πνευματικών επιτευγμάτων, κράτησε τη σοφία του παρελθόντος από το να εξαφανιστεί.
Ο Blanqui γνώριζε τις τραγικές ανατροπές της ιστορίας. Συμμετείχε σε μια σειρά από γαλλικές εξεγέρσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας απόπειρας ένοπλης εξέγερσης τον Μάιο του 1839, της εξέγερσης του 1848 και της Παρισινής Κομμούνας – μιας σοσιαλιστικής εξέγερσης που έλεγχε την πρωτεύουσα της Γαλλίας από τις 18 Μαρτίου έως τις 28 Μαΐου του 1871. Εργαζόμενοι σε πόλεις όπως η Μασσαλία και η Λυών επιχείρησαν, αλλά απέτυχαν, να οργανώσουν παρόμοιες κομμούνες πριν η Παρισινή Κομμούνα συντριβεί στρατιωτικά.
Μπαίνουμε σε μια νέα σκοτεινή εποχή. Αυτή η σκοτεινή εποχή χρησιμοποιεί τα σύγχρονα εργαλεία της μαζικής επιτήρησης, της αναγνώρισης προσώπου, της τεχνητής νοημοσύνης, των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, της στρατιωτικοποιημένης αστυνομίας, της ανάκλησης των νόμιμων διαδικασιών και των πολιτικών ελευθεριών για να επιβάλει την αυθαίρετη διακυβέρνηση, τους αδιάκοπους πολέμους, την ανασφάλεια, την αναρχία και τον τρόμο που ήταν ο κοινός παρονομαστής των σκοτεινών αιώνων.
Το να εμπιστευόμαστε το παραμύθι της ανθρώπινης προόδου για να μας σώσει, σημαίνει να γινόμαστε παθητικοί μπροστά στη δεσποτική εξουσία. Μόνο η αντίσταση, που ορίζεται από τη μαζική κινητοποίηση, από τη διακοπή της άσκησης της εξουσίας, ιδιαίτερα ενάντια στη γενοκτονία, μπορεί να μας σώσει.
Οι εκστρατείες μαζικών δολοφονιών απελευθερώνουν τις άγριες ιδιότητες που βρίσκονται λανθάνουσες σε όλους τους ανθρώπους. Η οργανωμένη κοινωνία, με τους νόμους, την εθιμοτυπία, την αστυνομία, τις φυλακές και τους κανονισμούς, όλες τις μορφές εξαναγκασμού, κρατά αυτές τις λανθάνουσες ιδιότητες υπό έλεγχο. Αφαιρούμε αυτά τα εμπόδια και οι άνθρωποι γίνονται, όπως βλέπουμε με τους Ισραηλινούς στη Γάζα, δολοφονικά, αρπακτικά ζώα, που απολαμβάνουν τη μέθη της καταστροφής, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών. Μακάρι να ήταν εικασίες. Δεν είναι.
Είναι αυτό που είδα σε κάθε πόλεμο που κάλυψα. Σχεδόν κανείς δεν έχει ανοσία. Ο Βέλγος μονάρχης βασιλιάς Λεοπόλδος στα τέλη του 19ου αιώνα κατέλαβε το Κονγκό στο όνομα του δυτικού πολιτισμού και της καταπολέμησης της δουλείας, αλλά λεηλάτησε τη χώρα, με αποτέλεσμα να πεθάνουν -από ασθένειες, πείνα και δολοφονίες- περίπου 10 εκατομμύρια Κονγκολέζοι.
Ο Τζόζεφ Κόνραντ αποτύπωσε αυτή τη διχοτόμηση μεταξύ αυτού που είμαστε και αυτού που λέμε ότι είμαστε στο μυθιστόρημά του “Η καρδιά του σκότους” και στο διήγημά του “Ένα φυλάκιο της προόδου”.
Στο “Ένα φυλάκιο της προόδου” αφηγείται την ιστορία δύο Ευρωπαίων εμπόρων, του Carlier και του Kayerts, οι οποίοι στέλνονται στο Κονγκό. Οι έμποροι αυτοί ισχυρίζονται ότι βρίσκονται στην Αφρική για να εμφυτεύσουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Η πλήξη, η ασφυκτική ρουτίνα και κυρίως η έλλειψη κάθε εξωτερικού περιορισμού μετατρέπουν τους δύο άνδρες σε κτήνη. Ανταλλάσσουν σκλάβους με ελεφαντόδοντο. Τσακώνονται για την τροφή και τις προμήθειες που λιγοστεύουν. Ο Kayerts δολοφονεί τελικά τον άοπλο σύντροφό του Carlier.
“Ήταν δύο τελείως ασήμαντα και ανίκανα άτομα”, έγραψε ο Κόνραντ για τους Kayerts και Carlier, “των οποίων η ύπαρξη κατέστη δυνατή μόνο μέσω της υψηλής οργάνωσης του πολιτισμένου πλήθους. Λίγοι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η ζωή τους, η ίδια η ουσία του χαρακτήρα τους, οι ικανότητες και η τόλμη τους, είναι μόνο η έκφραση της πίστης τους στην ασφάλεια του περιβάλλοντός τους. Το θάρρος, η ψυχραιμία, η αυτοπεποίθηση- τα συναισθήματα και οι αρχές- κάθε μεγάλη και κάθε ασήμαντη σκέψη δεν ανήκει στο άτομο αλλά στο πλήθος: στο πλήθος που πιστεύει τυφλά στην ακαταμάχητη δύναμη των θεσμών του και των ηθών του, στη δύναμη της αστυνομίας του και της γνώμης του. Όμως η επαφή με την καθαρή απεριόριστη αγριότητα, με την πρωτόγονη φύση και τον πρωτόγονο άνθρωπο, φέρνει ξαφνικά και βαθιά προβλήματα στην καρδιά. Στο συναίσθημα του να είσαι μόνος στο είδος σου, στη σαφή αντίληψη της μοναξιάς των σκέψεών σου, των αισθήσεών σου – στην άρνηση του συνηθισμένου, που είναι ασφαλές, προστίθεται η κατάφαση του ασυνήθιστου, που είναι επικίνδυνο- ένας υπαινιγμός για πράγματα ασαφή, ανεξέλεγκτα και αποκρουστικά, των οποίων η αποδιοργανωτική εισβολή διεγείρει τη φαντασία και δοκιμάζει τα πολιτισμένα νεύρα τόσο των ανόητων όσο και των σοφών”.
Η γενοκτονία στη Γάζα κατέρρευσε τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούμε για να ξεγελάσουμε τους εαυτούς μας και να προσπαθήσουμε να ξεγελάσουμε τους άλλους. Κοροϊδεύει κάθε αρετή που ισχυριζόμαστε ότι υποστηρίζουμε, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης. Είναι μια απόδειξη της υποκρισίας, της σκληρότητας και του ρατσισμού μας. Δεν μπορούμε, έχοντας παράσχει δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και καταδιώκοντας όσους καταγγέλλουν τη γενοκτονία, να προβάλλουμε πλέον ηθικούς ισχυρισμούς που θα ληφθούν σοβαρά υπόψη. Η γλώσσα μας, από εδώ και στο εξής, θα είναι η γλώσσα της βίας, η γλώσσα της γενοκτονίας, το τερατώδες ουρλιαχτό της νέας σκοτεινής εποχής, μιας εποχής όπου η απόλυτη εξουσία, η ανεξέλεγκτη απληστία και η απεριόριστη αγριότητα παραμονεύουν στη γη.
—-//—-
*Ο Chris Hedges είναι ο πρώην επικεφαλής του Γραφείου Μέσης Ανατολής των New York Times, βραβευμένος με Πούλιτζερ. Μιλώντας αραβικά, πέρασε επτά χρόνια καλύπτοντας τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου στη Γάζα. Συγγραφέας 14 βιβλίων, με πιο πρόσφατα τα The Greatest Evil Is War (Το μεγαλύτερο κακό είναι ο πόλεμος) και A Genocide Foretold (Μια προαναγγελθείσα γενοκτονία): Reporting on Survival and Resistance in Occupied Palestine.