Όσοι με ευκολία λένε “ποιος διαβάζει εφημερίδες”, δεν ξέρουν τι τους γίνεται…

Όσοι με περισσή ευκολία προσπερνούν το κλείσιμο μίας εφημερίδας με ένα “ελα μωρε, ποιος διαβάζει εφημερίδες. Έχουν ξεπεραστεί από την τεχνολογία” δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Δεν ξέρουν τι είναι εφημερίδα ταυτίζοντάς την με το τελικό, έντυπο προϊόν. Μόνο που εφημερίδα είναι πολλά περισσότερα από μερικές χάρτινες σελίδας. Και πολύ πιο ουσιαστικά.

Εκείνο που δεν καταλαβαίνουν (ή κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν) όσοι θεωρούν τις εφημερίδες παρωχημένες και ξεπερασμένες από την τεχνολογία είναι πως πάνω από το 40% των πληροφοριών που αποτελούν τη βάση όσων αναπαράγουμε ή σχολιάζουμε στα Κοινωνικά Δίκτυα προέρχεται -αυτούσιο ή αποσπασματικά- από τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Άλλο ένα 40% προέρχεται από το Πρακτορεία Ειδήσεων και κυρίως αυτό που αφορά τα διεθνή θέματα. Αλλο ένα 10-15% το παράγουν και το διοχετεύουν άμεσα στο διαδίκτυο οι άνθρωποι των ΜΜΕ. Μόνο ένα 5-10% παράγεται αυτοτελώς μέσα στα Κοινωνικά Δίκτυα. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί εύκολα να το δει κανείς τις ημέρες που οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ απεργούν…

Ο οργανισμός παραγωγής μίας εφημερίδας (δημοσιογράφοι, φωτορεπόρτερ, διορθωτές, γραφίστες κτλ) λειτουργεί ως φίλτρο των ειδήσεων και των πληροφοριών που παράγονται καθημερινά. Χωρίς τέτοιους οργανισμούς που συσσωρεύουν εμπειρία, οι πολίτες θα δέχονται εκατομμύρια αταξινόμητες πληροφορίες που δεν θα μπορέσουν να συνδέσουν μεταξύ τους ή να βρουν το πλαίσιο και το Background τους. Κι αυτό είναι κάτι που δεν έχει καταφέρει να κάνει στον ίδιο βαθμό -και με ιστορικό βάθος- καμιά ομάδα ενός ενημερωτικού ιστολόγιου παρά μόνο σε ένα μικρό ποσοστό.

Η εφημερίδα παράγει το περιεχόμενο το οποίο αποτελεί το σύνολο σχεδόν των δευτερογενών πηγών/ντοκουμέντων της επιστήμης της Ιστορίας

Το περιεχόμενο των εφημερίδων αποτελεί εδώ και 300 χρόνια ένα μεγάλο -αν όχι το μεγαλύτερο- ποσοστό της βάσης της ιστοριογραφίας. Κι αυτό διότι αρχειοθετείται και είναι διαθέσιμο σε ερευνητές και μελετητές. Αντίθετα, τα ενημερωτικά sites που φέτος συμπληρώνουν 30 χρόνια, μπορούν ανά πάσα στιγμή να κλείσουν και να χαθεί το σύνολο των περιεχομένων τους προσωρινά ή για πάντα.

Το ποιά εφημερίδα διαβάζουμε ή κρατάμε στο χέρι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μας, όπως το ντύσιμό μας, η γειτονιά μας, το είδος της τροφής μας, τα ταξίδια μας ή τα χόμπι μας. Άλλος ανθρωπότυπος είναι αυτός που διαβάζει Καθημερινή, άλλος αυτός του Μακελειού κι άλλος της ΑΥΓΗΣ ή του Ριζοσπάστη. Κι αυτό έχει να κάνει όχι με το φαίνεσθαι αλλά και τον ίδιο τον αυτοπροσδιορισμό που μας ξεχωρίζει ή μας συνδέει με τους άλλους. Αν κάποιος ταξιδέψει σε χώρες που εξακολουθούν οι πολίτες να διαβάζουν εφημερίδες σε τρένα ή δημόσιους χώρους μπορεί να το καταλάβει πολύ εύκολα αν δεν το θυμάται από την Ελλάδα…

Οι εφημερίδες είναι σχολές για νέους ανθρώπους των ΜΜΕ

Η ένταξη σε μία συντακτική ομάδα εφημερίδας, η καθημερινή λειτουργία μέσα σε αυτή με φυσική παρουσία έχει μία αναντικατάστατη εκπαιδευτική λειτουργία για τους νεοεισερχόμενους στο χώρο (και όχι μόνο). Παρέχει εκπαίδευση που δεν μπορεί να υπάρξει όταν απλά ανεβάζεις -συχνά από το σπίτι σου- ειδήσεις και άρθρα στο διαδίκτυο. Ταυτόχρονα…

Της φωτογραφίας

Της γραφιστικής

Της αρχειοθέτησης και πολλών άλλων.

Οι εφημερίδες είναι τα υλικά “δωμάτια” της Δημόσιας σφαίρας (μαζί με τα κοινοβούλια, τις συνελεύσεις, τις συνόδους, τις σχολικές τάξεις)

Οι εφημερίδες είναι οι μόνες που αντιτάσσονται στους αλγόριθμους και στην ομοιομορφία που επιβάλλουν οι μεγάλες πλατφόρμες της Google και του Facebook. Κι έχουν ήδη καταγράψει νικηφόρες μάχες.

Τέλος, η ΚΑΘΕ ΜΙΑ εφημερίδα είναι ένα (θετικό ή αρνητικό) υπόδειγμα για τις άλλες εφημερίδες, για το σύνολο των ΜΜΕ, ακόμη κι αν πουλάει 100 ή 300 φύλλα. Οι επιλογές της, τα θέματά της, η γλώσσα της φανερώνουν πως τα πράγματα μπορούν να είναι και αλλιώς ακόμη κι αν τα κυρίαρχα μοντέλα επιλέγουν τον εύκολο, φθηνό δρόμο της προσέλκυσης “κλικ”.