<<Στο Solomon, προβληματιστήκαμε αρκετά για το αν θα βγάλουμε αυτό το ρεπορτάζ. Από τη μια υπάρχει η ελευθερία του Τύπου: το δικαίωμα να γράφει ο καθένας ό,τι κρίνει. Από την άλλη το δικαίωμα του πολίτη να γνωρίζει ποια είναι η ιδιότητα του δημοσιογράφου, τα κείμενα του οποίου διαβάζει, και από που χρηματοδοτείται.Θεωρήσαμε το δεύτερο σημαντικότερο. Το manifesto (ιστοσελίδα από το 2019, από φέτος τον Μάιο και εφημερίδα) ήταν άγνωστο στους περισσότερους, ώσπου πρόσφατα βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής δύο φορές, και τις δύο για λάθος λόγους>>. Έτσι συστήνει τη ανεξάρτητη δημοσιογραφική ομάδα του Solomon το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Stavros Malichudis για την εφημερίδα Manifesto η οποία πρόσφατα κατηγορήθηκε για “λογοκλοπή”, από την εφημερίδα “Il Manifesto” Χωρίς καμία, δυστυχώς, αντίδραση είτε από αρμόδιο φορέα είτε από συνδικαλιστική ένωση. Αν και είναι λογικό, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ οι ξεκάθαρες διαδρομές ανάμεσα σε Μαξίμου (διορισμοί-σύμβουλοι) και Μέσα ενημέρωσης στην περίπτωση του “Manifesto”, είναι σχεδόν μια συνηθισμένη παγιωμένη κατάσταση στο χώρο των ελληνικών media. Με αφορμή της υποκλοπές, καταδεικνύεται το “στήσιμο”, η στελέχωση και η “χρηματοδότηση” Μέσων με συγκεκριμένους σκοπούς.
Όπως γράφει το ρεπορτάζ από το οποίο αναδημοσιεύουμε εκτενή αποσπάσματα: Η νεοεκδοθείσα έντυπη έκδοση της ιστοσελίδας tomanifesto.gr έχουν μάλλον περιορισμένη απήχηση, αλλά συγκέντρωσαν τα φώτα της προσοχής την περασμένη εβδομάδα όταν, με άρθρο του στο manifesto, ο υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων της Νέας Δημοκρατίας (και πρώην μέλος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων), Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου, αναπαρήγαγε ανακρίβειες σχετικά με τις υποκλοπές πολιτικών και δημοσιογράφων, επιρρίπτοντας ουσιαστικά την ευθύνη. Έως και την ημέρα δημοσίευσης του ρεπορτάζ (11.08.2022), το manifesto έχει κυκλοφορήσει συνολικά 63 φύλλα. Το Solomon συγκέντρωσε όλους τους κεντρικούς τίτλους των πρωτοσέλιδων σε ένα αρχείο excel και τους διέκρινε σε τρεις κατηγορίες:
- τίτλοι που παρουσιάζουν θετικά κάποια είδηση σχετικά με την κυβέρνηση,
- τίτλοι που παρουσιάζουν κάποια αρνητική είδηση για τον ΣΥΡΙΖΑ,
- άλλες ειδήσεις.
Όπως προκύπτει, από τα 63 πρωτοσέλιδα τα 31 παρουσιάζουν κάποια αρνητική είδηση για τον ΣΥΡΙΖΑ, και τα 28 κάποια θετική είδηση για την κυβέρνηση ή τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Μόλις 4 πρωτοσέλιδα παρουσιάζουν κάποια είδηση που να μην εμπίπτει στις δύο παραπάνω κατηγορίες.
[Εδώ μπορείτε να βρείτε ένα excel με την κατηγοριοποίηση των μέχρι σήμερα πρωτοσέλιδων από το Solomon].
Ως προς τα άρθρα που δημοσιεύονται στο σώμα της εφημερίδας ή την ιστοσελίδα, πράγματι δεν εντοπίζονται πρωτογενή ρεπορτάζ. Πρόκειται κατά βάση για άρθρα γνώμης, που είτε εξυμνούν την παρούσα κυβέρνηση είτε βάλλουν κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Στο πλαίσιο αυτής της στόχευσης, το manifestoφιλοξενεί στα πρωτοσέλιδά του και πρώην στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία ξεσπαθώνουν κατά της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
«Δημοσιογραφική δεοντολογία και σεβασμός στον αναγνώστη»
Θα έλεγε κανείς πως ως εδώ τίποτα το μεμπτό δεν υπάρχει: κάθε Μέσο έχει δικαίωμα να εκφράζει λιγότερο ή περισσότερο τις απόψεις που η διοίκησή του επιθυμεί, και να βρίσκεται εγγύτερα σε όποιο Κόμμα η δημοσιογραφική του συνείδηση επιτάσσει.
Άλλωστε, το ίδιο το manifesto κάνει σαφή αναφορά στην ταύτισή του με «τις αρχές της κεντρώας και κεντροδεξιάς παράταξης όπως επί σειράν ετών εκφράζονται από την Νέα Δημοκρατία και όπως τις διατύπωσε ο ιδρυτής του κόμματος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής».
Το manifesto όμως, απαντώντας στο ερώτημα που από μόνο του θέτει στο ίδιο κείμενο για το «ποια η σκοπιμότητα ενός ακόμη ενημερωτικού Μέσου», εξαγγέλλει μεταξύ άλλων πως θα είναι «πιστό στις αρχές της αντικειμενικότητας» και «της τήρησης των αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και του σεβασμού στον αναγνώστη».
Απαραίτητη προϋπόθεση για να πληρούνται οι δύο τελευταίοι όροι είναι ο αναγνώστης να γνωρίζει την ταυτότητα των δημοσιογράφων που διαβάζει και από που χρηματοδοτούνται. Και, όπως θα δούμε, στην περίπτωση του manifesto η ύπαρξη των δύο προϋποθέσεων αμφισβητείται.
Κανένας ισολογισμός δημοσιευμένος ως και σήμερα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία «ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΙΚΕ» (διακριτικός τίτλος «TO MANIFESTO»), που εκδίδει την ιστοσελίδα tomanifesto.gr, συστάθηκε στις 9 Μαΐου 2019 στην Καλλιθέα Αττικής.
Το εταιρικό κεφάλαιο της εταιρείας, που ανέρχεται σε 8.000 ευρώ, καλύφθηκε από τις εισφορές των δύο εταίρων της εταιρείας: των δημοσιογράφων Χάρη Παυλίδη και Αλέξανδρου Παπασταθόπουλου.
Ωστόσο, παρότι η νομοθεσία προβλέπει πως για τις ΙΚΕ (νομική μορφή της εταιρείας) η υποχρέωση δημοσιότητας εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων στο ΓΕΜΗ υφίσταται, τρία χρόνια μετά την ίδρυσή της η εταιρεία δεν έχει δημοσιεύσει κανέναν ισολογισμό.
Οι μοναδικές δημοσιεύσεις στο ΓΕΜΗ αφορούν διάφορες τροποποιήσεις στο καταστατικό της. Ως εκ τούτου, δεν είναι γνωστές οι πηγές χρηματοδότησης του Μέσου, καθώς και η αναλογία των εσόδων και εξόδων του.
Λίστα Πέτσα και κρατικές διαφημίσεις (ΔΕΘ, Κτηματολόγιο)
Από την ενίσχυση των ΜΜΕ για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον κορονοϊό (λίστα Πέτσα), το tomanifesto.gr έλαβε 10.000 ευρώ.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει πως, παρότι πρακτικά είχε δημιουργηθεί μόλις έναν χρόνο πριν, η ιστοσελίδα έλαβε τα ίδια χρήματα με την ιστοσελίδα της Εφημερίδας των Συντακτών (efsyn.gr), που βρίσκεται στον αέρα από τα τέλη του 2012 και είχε και έχει πολλαπλάσια επισκεψιμότητα. Το tomanifesto.gr έλαβε τα διπλά χρήματα από το tvxs.gr, που επίσης είχε σαφώς μεγαλύτερη επισκεψιμότητα.
Στις διαφημίσεις που προβάλλει το manifesto στην διαδικτυακή και έντυπη έκδοσή του συνυπάρχουν το κράτος (προγράμματα ΕΣΠΑ, ΔΕΘ) και ο ιδιωτικός τομέας (Φυσικό Αέριο, everest). Τα έσοδα από αυτές τις διαφημίσεις δεν είναι γνωστά.
Τον Μάρτιο του 2020, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας Α.Ε. (ΟΚΑΑ) ανέθεσε στο tomanifesto.gr τη διαφημιστική του προβολή με μπάνερ για έξι μήνες καθώς και συμβουλευτικό ρόλο (σεμινάρια επικοινωνίας στα στελέχη του, παροχή συμβουλών για θέματα επικοινωνιακής στρατηγικής) για δώδεκα μήνες έναντι συνολικά 12.000 ευρώ.
Το tomanifesto.gr βρίσκεται επίσης ανάμεσα στις ιστοσελίδες στις οποίες το Ελληνικό Κτηματολόγιοέχει κατά καιρούς αναθέσεις απευθείας την επικοινωνιακή του προβολή κατά καιρούς, έναντι μηνιαίων ποσών μεταξύ 1.500 και 2.000 ευρώ προ ΦΠΑ.
Φυσικά, αυτά τα χρήματα δεν επαρκούν για τη συντήρηση μιας δημοσιογραφικής ιστοσελίδας, πόσω μάλλον για την έκδοση και υποστήριξη μιας καθημερινής εφημερίδας.
Πάντως, ενώ στο καταστατικό της εταιρείας που εκδίδει tomanifesto.gr προβλέπεται η έκδοση εφημερίδων, για την έκδοση της ομώνυμης εφημερίδας συστάθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία με την επωνυμία «ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ FRONT PAGE ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (διακριτικός τίτλος «ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ FRONT PAGE»).
Η εταιρεία εδρεύει επίσης στην Καλλιθέα Αττικής, ενώ το εταιρικό κεφάλαιο των 25.000 ευρώ συνεισέφεραν εξ ημισείας οι Χάρης Παυλίδης (εκδότης) και Αλέξανδρος Παπασταθόπουλος (διευθυντής). Η αναγνωσιμότητα δεν είναι γνωστή, καθώς βρίσκεται μεταξύ των — αρκετών — εφημερίδων που δεν ανακοινώνουν τις πωλήσεις τους.
Φώτης Καρύδας: Γράφει ως δημοσιογράφος ή στέλεχος της κυβέρνησης;
Έλλειψη διαφάνειας υπάρχει και ως προς την ταυτότητα ορισμένων από τους αρθρογράφους του manifesto. Το πιο εύστοχο παράδειγμα αποτελεί ο δημοσιογράφος Φώτης Καρύδας. Η στήλη του Φώτη Καρύδα στην εφημερίδα ονομάζεται Κοινή Λογική. Τα άρθρα του εμφανίζονται στη δεύτερη σελίδα περιεχομένου, από κοινού με τα άρθρα του εκδότη Χάρη Παυλίδη.
Ο Φώτης Καρύδας έχει τέσσερις, τουλάχιστον, γνωστές ιδιότητες:
- αρθρογράφος στην εφημερίδα to manifesto,
- παρουσιαστής της εβδομαδιαίας εκπομπής Social Net στο Action24,
- πρώην πολιτευτής με την ΝΔ το 2019 (εδώ το προεκλογικό σποτ με τον Ρένο Χαραλαμπίδη), έχοντας δηλώσει πως θα είναι εκ νέου υποψήφιος στις επόμενες εκλογές όταν αυτές ανακοινωθούν,
- αλλά και διορισμένο στέλεχος στο Μέγαρο Μαξίμου.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ του διορισμού του, την 1η Σεπτεμβρίου 2019 ο Φώτης Καρύδας διορίστηκε σε θέση συνεργάτη στο Γραφείο Τύπου της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού.
Στις πρόσφατες εξετάσεις της ΕΣΗΕΑ, ο κ. Καρύδας έγινε μέλος με την άνωθι ιδιότητά του ως συνεργάτης του πρωθυπουργού (και ο συντάκτης ως ρεπόρτερ του Solomon). Στα υποχρεωτικά προς παρακολούθηση σεμινάρια, που απαιτούνταν για την εγγραφή στο σωματείο, έγινε σαφής αναφορά στο ζήτημα παραβίασης της δημοσιογραφικής δεοντολογίας που προκύπτει όταν δημοσιογράφοι που εργάζονται σε κυβερνητικές θέσεις ή γραφεία Τύπου ταυτόχρονα δημοσιογραφούν.
Ωστόσο, ενώ τα άρθρα που υπογράφει ο κ. Καρύδας στο manifesto αποτελούν διθυράμβους για την κυβερνητική πολιτική, δεν υπάρχει η απαραίτητη διευκρίνιση (disclaimer) που να ενημερώνει πως ο συντάκτης τους ανήκει, όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού, στο «προσωπικό επιτελείο» του πρωθυπουργού, που «τον υποστηρίζει κατά την άσκηση των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων του».
Ολόκληρο το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ το διαβάζετε εδω