Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία έκθεση σχετικά με τη χρήση SLAPP (Strategic Suits Against Public Participation) κατά δημοσιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη σύνοδο ολομέλειας της 11ης Νοεμβρίου 2021. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ) χαιρέτισε ένα φιλόδοξο κείμενο που αναγνωρίζει το μέγεθος του προβλήματος, τις επιζήμιες επιπτώσεις του στη δημοκρατία και προτείνει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την αντιμετώπισή του.
Με 444 ψήφους υπέρ, 48 κατά και 75 αποχές, οι ευρωβουλευτές έκαναν ένα βήμα προς τα εμπρός για την καλύτερη προστασία των δημοσιογράφων εγκρίνοντας μια έκθεση σχετικά με την αυξανόμενη χρήση καταχρηστικών αγωγών, στόχος της οποίας είναι η οικονομική εξόντωση και η φίμωση των δημοσιογράφων.
Η έκθεση που συντάχθηκε από τους δύο εισηγητές Roberta Metsola (Μάλτα, ΕΛΚ) και Tiemo Wölken (Γερμανία, S&D), ορίζει τα SLAPP ως «αγωγές που στερούνται νομικής αξίας, είναι προδήλως αβάσιμες, παρουσιάζουν ανισορροπία εξουσίας και κατάχρηση δικαιωμάτων ή διαδικασίας από τον ενάγοντα που προβάλλει υπερβολικές αξιώσεις» και ως εκ τούτου χρησιμοποιεί τη δικαστική διαδικασία για φίμωση επικριτικών φωνών.
Η έκθεση καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθετικά μέτρα που περιλαμβάνουν:
- μηχανισμούς πρόωρης απόρριψης που θα αποτρέψουν δαπανηρές και χρονοβόρες δικαστικές διαφορές
- κυρώσεις για τους ενάγοντες
- διατάξεις που αποτρέπουν την άσκηση δικαστικής αγωγής σε ευνοϊκότερη δικαιοδοσία
- διασφαλίσεις έναντι συνδυασμένων SLAPPs που χρησιμοποιούν αστική και ποινική ευθύνη
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης συμπληρωματικά μέτρα ήπιας νομοθεσίας, όπως εκπαίδευση δικαστών, ένα ταμείο για τη βοήθεια των θυμάτων SLAPP και των οικογενειών τους, υποστήριξη για φορείς αυτορρύθμισης των μέσων ενημέρωσης και τηλεφωνική γραμμή βοήθειας για πρώτες βοήθειες, νομική βοήθεια, οικονομική και ψυχολογική υποστήριξη.
Επί του παρόντος, κανένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν έχει υιοθετήσει στοχευμένους κανόνες που προστατεύουν ειδικά από τις αγωγές SLAPP, αν και η πρακτική είναι ευρέως διαδεδομένη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Κροατία , τη Γαλλία , την Ιταλία , την Πολωνία, τη Μάλτα .
«Η έκθεση που εγκρίθηκε χθες είναι ένα καλό βήμα προς τα εμπρός. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει τώρα να παρουσιάσει μια νομοθετική πρόταση που αναγνωρίζει τη δημοκρατική πρόκληση των SLAPP και αντιμετωπίζει το πρόβλημα κατά μέτωπο. Είναι θέμα προστασίας της ελευθερίας της έκφρασης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναμένουμε ισχυρή πολιτική δέσμευση από την Επιτροπή», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της EFJ, Ricardo Gutiérrez .