Της Αγγέλας Νταρζάνου στην “Αυγή”
Τεσσερισήμισι ώρες μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη πέρασαν οι τηλεθεατές την τηλεοπτική περίοδο 2018/19. Παρά τις νέες ψηφιακές πλατφόρμες, παρά τη συνδρομητική τηλεόραση, παρά την είσοδο του Netflix με φόρα στην ελληνική αγορά, παρ’ όλα αυτά, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, η τηλεθέαση ανέβηκε σημαντικά, εννέα ολόκληρα λεπτά, σε σχέση με την προηγούμενη τηλεοπτική σαιζόν. Την περίοδο Σεπτεμβρίου 2018 – Αυγούστου 2019 παρακολουθήσαμε περισσότερο τηλεόραση σε σύγκριση με καθένα από τα προηγούμενα πέντε χρόνια.
Τα στοιχεία που αφορούν τον ημερήσιο χρόνο τηλεθέασης παρέχει επισήμως, βάσει ηλεκτρονικής μέτρησης, το TV Yearbook της Nielsen. Ο ημερήσιος χρόνος τηλεθέασης (κατ’ άτομο) δείχνει τον χρόνο που αφιερώνεται κατά μέσο όρο την ημέρα στην τηλεόραση από τον μέσο τηλεθεατή. Η περασμένη σαιζόν έκανε ένα μικρό «μπαμ», καθώς η τηλεόραση κατάφερε σταδιακά ήδη από την προηγούμενη χρονιά να ξαναβγάλει πρόγραμμα με σχετικές αξιώσεις.
Η στροφή στην ελληνική μυθοπλασία, με πρωτοπόρο τον Alpha και τη μεγάλη επιτυχία του «Τατουάζ» (άγγιξε το 1,37 κατ. τηλεθεατές) και ακόμη του «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα» και «Το σόι σου», σημάδεψαν την περσινή σαιζόν και μαζί με κάποιες σειρές του ΑΝΤ-1 («Η Επιστροφή», «Μην ψαρώνεις») σηματοδότησαν την επιστροφή στην τηλεόραση προ κρίσης, κάτι που επιβεβαιώνεται από την επιτυχία της σειράς «Άγριες μέλισσες» στην τρέχουσα τηλεοπτική περίοδο. Μαζί με τη μυθοπλασία, ο ανταγωνισμός στα ριάλιτι κατόρθωσε επίσης να προσελκύσει τηλεθέαση: από το “Master Chef” του Star (έφτασε τους 1,44 εκατ. τηλεθεατές) ώς το “The Voice” (1,35 εκατ. τηλεθεατές) και το ημιαποτυχημένο “Survivor Ελλάδα – Τουρκία” του ΣΚΑΪ, τα ριάλιτι κάλυψαν μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού χρόνου.
Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των συνηθειών τηλεθέασης παίζουν η εποχικότητα και η διαθεσιμότητα του κοινού στη διάρκεια της ημέρας, αλλά και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ατόμων, όπως το φύλο, η ηλικία, η μόρφωση κλπ.
Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που αναφέρονται στα επιμέρους κοινά, ο μέσος χρόνος τηλεθέασης παρέμεινε σχετικά σταθερός με μικρές διακυμάνσεις, στις περισσότερες ηλικιακές κατηγορίες μάλιστα, ο χρόνος τηλεθέασης μειώθηκε μερικά λεπτά – ούτως ή άλλως ο δείκτης μετακινείται δύσκολα.
Όπως φαίνεται και από το γράφημα,
* Οι μικρότερες ηλικίες παρακολουθούν λιγότερο τηλεόραση, ιδίως οι νέοι κάτω των 34 χρόνων, ενώ ο ημερήσιος χρόνος τηλεθέασης ανεβαίνει με την ηλικία.
* Οι άνδρες παρακολουθούν λιγότερο τηλεόραση και οι γυναίκες περισσότερο στις ίδιες ηλικιακές ομάδες.
* Τα άτομα υψηλής μόρφωσης ξοδεύουν λιγότερο χρόνο μπροστά στην τηλεόραση και τα χαμηλής μόρφωσης περισσότερο.
Σημαντική άνοδο όμως του χρόνου τηλεθέασης παρουσιάζει η κατηγορία των ανδρών άνω των 55 ετών. Δεδομένου ότι κατατάσσονται ούτως ή άλλως στην κατηγορία των heavy viewers, οι άνδρες άνω των 55 παρακολούθησαν τηλεόραση κατά μέσο όρο 6 ώρες και 13 λεπτά ημερησίως. Αυτό σημαίνει 14 λεπτά περισσότερο ημερησίως μπροστά στη μικρή οθόνη, σε σχέση με πέρυσι. Για ποιο λόγο; Μια εύκολη ερμηνεία θα μπορούσε να είναι η μετάδοση ομάδων του πρωταθλήματος από την ΕΡΤ Sports: Οι μεταδόσεις των εντός έδρας αγώνων του Άρη, του Παναθηναϊκού, της Ξάνθης κατάφερναν να προσελκύσουν υψηλές τηλεθεάσεις, ορισμένες φορές μάλιστα έφταναν να αγγίζουν το ένα εκατομμύριο τηλεθεατές, ιδίως με αντιπάλους όπως ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ ή ο ΠΑΟΚ. Εύλογα θα μπορούσε κανείς να αποδώσει την άνοδο του χρόνου τηλεθέασης στη μετάδοση από την ελεύθερη τηλεόραση των αγώνων του πρωταθλήματος, όταν μάλιστα σε αυτό συνηγορεί ένα ακόμη στοιχείο: Η ΕΡΤ Sports μπαίνει δυναμικά στον ανταγωνισμό και καταφέρνει να αποσπάσει συνολικό μερίδιο στη σεζόν 2%, μεταδίδοντας επίσης μπάσκετ, Europa League, βόλεϊ και άλλα αθλήματα. Εάν όμως η ερμηνεία στέκει, τότε για ποιο λόγο η συμπεριφορά των ανδρών νεώτερων ηλικιών δεν είναι ανάλογη;
Ο χρόνος τηλεθέασης, 4 ώρες και 32 λεπτά την ημέρα κατά μέσο όρο, δεν εξαρτάται μόνο από δημογραφικά χαρακτηριστικά. Εξαρτάται και από την εποχικότητα, τις ώρες της ημέρας, δηλαδή τον ελεύθερο χρόνο και τις γενικότερες συνήθειες και συμπεριφορές των ανθρώπων, επηρεάζεται δε από το διαθέσιμο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Έτσι, ο χρόνος τηλεθέασης αυξάνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και μειώνεται το καλοκαίρι. Σύμφωνα με το TV Yearbook 2018/19, τον Ιανουάριο φτάνει σχεδόν τις πεντέμισι ώρες, ενώ τον Αύγουστο μειώνεται στις 3.16′.
Μέσα στην ημέρα, η διαθεσιμότητα του κοινού μεταβάλλεται ανάλογα με την ώρα και διαμορφώνει την καμπύλη τηλεθέασης. Το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού παρακολουθεί τηλεόραση γύρω στις 10.30 το βράδυ και αγγίζει το 41,3% του πληθυσμού. Το χαμηλότερο ποσοστό παρακολουθεί στις 5.00 το πρωί, μόλις 3,2%.