Αναδημοσίευση από το digitaltvinfo.gr
Από τη Ματίνα Παπαχριστούδη
Στα χέρια της νέας διοίκησης της ΕΡΤ βρίσκεται πλέον το σύνολο των σχεδίων και προτάσεων για την τεχνολογική αναβάθμιση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Αφενός το 5ετές επενδυτικό σχέδιο της τεχνολογικής αναβάθμισης στη λειτουργία αλλά και την εκπομπή σήματος ενόψει της δεύτερης ψηφιακής μετάβασης (το οποίο αποκάλυψε το Περιοδικό στο προηγούμενο τεύχος) και αφετέρου η πρόταση για τη σταδιακή μετάβαση της υποδομής της ΕΡΤ σε τεχνολογίες διαδικτύου (all IP).
Περιλαμβάνει τρεις ενότητες:
Γ.1 Αποτύπωση της υφιστάμενης υποδομής για την παραγωγή, επεξεργασία και μεταφορά των σημάτων από τις πηγές του περιεχομένου στους δέκτες, τόσο ως μία ενιαία αλυσίδα (signal flow) όσο και τμηματικά των επί μέρους λειτουργιών και υποσυστημάτων (Πηγές Περιεχομένου/Ροών, Έλεγχος Παραγωγής, Κεντρικός Έλεγχος και Δρομολόγηση, Ροή και Διανομή, Δίκτυα Εκπομπής, Αρχείο).
Γ.2 Διερεύνηση και μελέτη των διεθνών εξελίξεων, προτύπων και καλών πρακτικών στο χώρο της παραγωγής της τηλεόρασης. Η κύρια διαμορφωμένη τάση που θα μελετηθεί εκτενέστερα (και περιληφθεί στις προτάσεις αναβάθμισης) είναι η μετάβαση σε υποδομή ΙΡ (τεχνολογίες διαδικτύου). Δευτερευόντως, θα γίνει αναφορά και στις εν εξελίξει αναβαθμίσεις ανάλυσης και ποιότητας με τα μορφότυπα Ultra High Definiton (UHD), καθώς και στη χρήση μεθόδων και τεχνικών Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής μάθησης στις ροές εργασίας της τηλεόρασης.
Γ.3 Με βάση τα Α και Β παραπάνω, διατύπωση προτάσεων για αναβάθμιση της υποδομής, με προτεραιότητες αλλά και πρόνοια για τη σταδιακή υλοποίηση αυτής της αναβάθμισης, ώστε να μην διαταραχθεί η συνέχεια της λειτουργίας της.
Όπως σημειώνεται: Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της τηλεόρασης είναι ραγδαίες. Ο ένας άξονας εξελίξεων αφορά τη συνεχιζόμενη αναβάθμιση σε ποιότητα, με κύριες μετρικές, συνεχώς βελτιούμενες, (i) την ανάλυση (χωρική -σε pixes/frame- και χρονική -σε frames/sec), (ii) τη δυναμική περιοχή φωτεινότητας και (iii) το εύρος του χρωματικού χώρου. Η πορεία από τη συμβατική ευκρίνεια (SD) στην υψηλή ευκρίνεια (HD) και, στη συνέχεια, στις ποικίλες εκδόσεις της υπερυψηλής ευκρίνειας (UHD) είναι επιταχυνόμενη. Ο δεύτερος άξονας εξελίξεων αφορά μία ριζική αλλαγή υποδομής, η οποία είναι προ των πυλών και αναμένεται να μεταμορφώσει το τοπίο της παραγωγής και διανομής της τηλεόρασης: πρόκειται για τη μετάβαση σε υποδομή τεχνολογιών ΙΡ.
Η ΕΡΤ θα πρέπει να ακολουθήσει τις ως άνω αλλαγές έγκαιρα, ομαλά, αλλά με εύλογο κόστος και χωρίς επιχειρηματικό ρίσκο. Έχοντας υστερήσει στην πορεία των διαρκών αναβαθμίσεων των υποδομών, σε σύγκριση με αντίστοιχους φορείς στο διεθνή χώρο, θα πρέπει ίσως να παρακάμψει ορισμένα βήματα αυτών των αναβαθμίσεων και να μεταβεί απ’ ευθείας σε επόμενα, χωρίς βεβαίως να διακόψει την παροχή των ήδη προσφερόμενων υπηρεσιών και προγραμμάτων. Έτσι, για παράδειγμα, δεν θα ήταν συμφέρον να αναβαθμίσει σήμερα την SDI υποδομή (δρομολογητές και παρελκόμενα) για να υποστηρίξει ροές UHD ρυθμών μεγαλύτερων του 1,5 Gbps. Αντ’ αυτού, προτείνεται η δημιουργία νησίδων νέας τεχνολογίας ΙΡ, οι οποίες θα μπορούν να υποστηρίξουν τους αυξημένους ρυθμούς UHD, θα συνεργάζονται με την SDI υποδομή (με τη χρήση κατάλληλων μετρατροπέων- gateways SDI/IP, όπως παρουσιάστηκε στην ενότητα 3.4) και θα αναπτύσσονται σταδιακά ώστε να αντικαταστήσουν μακροπρόθεσμα το SDI.
Στο Ραδιόφωνο, επίσης, είναι δρομολογημένες οι εξελίξεις, για ψηφιακή εκπομπή σύμφωνα με το πρότυπο DAB+, η οποία πρόκειται να αντικαταστήσει σταδιακά την εκπομπή στα FM. Λόγω των διακριτών πλεονεκτημάτων για την Ελλάδα του συστήματος DRM (ψηφιακής εκπομπής στη ζώνη συχνοτήτων ΑΜ), προτείνεται να μελετηθεί και αυτή η δυνατότητα.
Οι προτεινόμενες ενέργειες, όπως αναφέρονται στη μελέτη του ΕΜΠ είναι:
Σε Τεχνικό Επίπεδο:
- Η Αναβάθμιση του εξοπλισμού της αλυσίδας ενός τουλάχιστον τηλεοπτικού προγράμματος, από τις κάμερες μέχρι τα κεφαλικά άκρα, σε HDR10, με την προϋπόθεση ότι τα rates των ροών SDI που θα παραχθούν δεν θα υπερβαίνουν τα υποστηριζόμενα από τους υπάρχοντες δρομολογητές (HD1080i-SDI 1.5 Gbps). Για τη μείξη με περιεχόμενο SDR (π.χ. διαφημίσεις, ή άλλο υλικό) θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κατάλληλοι μετατροπείς μεταξύ των μορφοτύπων, σύμφωνα με τις οδηγίες του Ultra HD Forum). Για να υποστηριχθούν ροές UHD-SDI ρυθμών μεγαλύτερων του 1.5Gbps, δεν συνιστάται η αλλαγή των υπαρχόντων SDI δρομολογητών, αλλά προτείνεται η δημιουργία και
- λειτουργία νησίδων IP. Οι αναβαθμίσεις ποιότητας προς την κατεύθυνση του UHD θα πρέπει να γίνουν σύμφωνα
- με τα κριτήρια και τις οδηγίες του Ultra HD Forum και της EBU (βλ. ενότητα 3.3)
- Η Αναβάθμιση του Εσωτερικού Δικτύου Δεδομένων της Εταιρίας με εξοπλισμό και συνδέσεις ικανές να υποστηρίξουν τη διακίνηση, αποθήκευση και επεξεργασία του περιεχομένου στο χώρο παραγωγής και διάθεσής του (μέχρι τα Κεφαλικά Άκρα) – Ενοποίηση/διαλειτουργικότητα στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό με την προτεινόμενη υποδομή ΙΡ.
- Σταδιακή εισαγωγή της τεχνολογίας ΙΡ, με δημιουργία νησίδων ΙΡ, οι οποίες θα λειτουργούν παράλληλα με την υφιστάμενη SDI υποδομή, παρέχοντας εναλλακτικούς (εφεδρικούς, στην αρχή) δρόμους, με την προοπτική όμως της πλήρους αντικατάστασης του SDI.
- Η προτεινόμενη υποδομή ΙΡ μπορεί να εξυπηρετήσει και τις τεχνολογικά αναβαθμισμένες υπηρεσίες/ροές εργασίας του ψηφιακού ραδιοφώνου
- Η εισαγωγή υπηρεσιών ψηφιακού ραδιοφώνου, σύμφωνα με το πρότυπο DAB+, είναι ήδη δρομολογημένη, μετά τον καθορισμό διαύλων ψηφιακής εκπομπής, την εκχώρηση στην ΕΡΤ ενός εξ αυτών σε κάθε Περιοχή Απονομής και την επιτυχή δοκιμαστική εκπομπή στην περιοχή της Αττικής. Ή
- Προτείνεται, επιπλέον και η μελέτη εισαγωγής/εκπομπής προγραμμάτων DRM (ψηφιακής εκπομπής στις ζώνες των Μεσαίων-Μακρών-Βραχέων ΑΜ), δεδομένων των διακριτών πλεονεκτημάτων που έχει η συγκεκριμένη τεχνολογία για την Ελλάδα (κάλυψη οικονομικότερη από τα FM – λόγω του αναγλύφου, αξιοποίηση της εγγενούς δυνατότητας Ειδοποιήσεων Έκτακτης Ανάγκης – EWF, χρήση στη ναυσιπλοΐα, κ.α.).
- Ειδικότερα για τη διανομή των πολυπλεξιών, τηλεόρασης και ραδιοφώνου, από τα Κεφαλικά Άκρα στους πομπούς, προτείνεται η αντικατάσταση των κοστοβόρων μισθωμένων συνδέσεων του ΟΤΕ με οικονομικότερες και περισσότερο ευέλικτες συνδέσεις ΙΡ. Η ποιότητα, αξιοπιστία και διαθεσιμότητα ακόμα και του σημερινού Διαδικτύου το επιτρέπουν πλέον (τουλάχιστον για εφεδρικές συνδέσεις, διατηρώντας, ως κύριες, τις υπάρχουσες δορυφορικές).
- Προτείνεται η εισαγωγή τεχνικών Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και Μηχανικής Μάθησης (ML) στην αλυσίδα επεξεργασίας/αρχειοθέτησης/διάθεσης τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων και άλλου πολυμεσικού υλικού. Με την αύξηση των υπηρεσιών διάθεσης περιεχομένου κατά παραγγελία (On Demand) και, κατά συνέπεια, της ανάγκης ταχείας και ακριβούς αναζήτησης αυτού, οι τεχνικές ΑΙ καθίστανται εντελώς αναγκαίες.
Σε Στρατηγικό-Επιχειρηματικό Επίπεδο προκρίνεται:
- Εύρεση χρηματοδότησης για την ψηφιοποίηση και κατάλληλη τεκμηρίωση του συνόλου του διαθέσιμου υλικού του Αρχείου, με χρήση και τεχνικών Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) σε μια αυτοματοποιημένη ή ημι-αυτοματοποιημένη ροή εργασίας.
- Προγραμματισμός για την εισαγωγή ψηφιακών εκπομπών στα ΑΜ με το σύστημα DRM.
- Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών – Ανάπτυξη νέων υπηρεσιών. Ειδικότερα για την Υβριδική Τηλεόραση, στην οποία ήδη δραστηριοποιείται η ΕΡΤ, πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη νέου σχετικού περιεχομένου και διαδραστικών εφαρμογών.
Σε επίπεδο οργάνωσης και προσωπικού υποστήριξης προτείνεται:
- Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Τμημάτων που παρέχουν τις υπηρεσίες Πληροφορικής, Δικτύων και Εκπομπής, ώστε να σχεδιάζονται και αναπτύσσονται από κοινού και ολοκληρωμένα οι νέες υποδομές τεχνολογίας ΙΡ.
- Δημιουργία Τμήματος/Τεχνικής Ομάδας με γνώσεις τόσο δικτυακών θεμάτων, όσο και θεμάτων διαχείρισης και διανομής ροών προγραμμάτων. Η Ομάδα αυτή μπορεί να συγκροτηθεί με κατάλληλη εκπαίδευση υφιστάμενου προσωπικού, ή και με νέες προσλήψεις, και θα έχει ως αρμοδιότητες (α) την παρακολούθηση των εξελίξεων προς τη μετάβαση στο ΙΡ διεθνώς και (β) το σχεδιασμό και την υποστήριξη των αναβαθμίσεων της υποδομής της ΕΡΤ σε αυτή την κατεύθυνση.
- Στενή παρακολούθηση των εξελίξεων σε επίπεδο προτύπων, οδηγιών και καλών πρακτικών, ειδικότερα των σημαντικών/αναγνωρισμένων οργανισμών και κοινοπραξιών του χώρου.
- Η συνέχιση και ενδυνάμωση της συνεργασίας με την EBU, καθώς και η στενή παρακολούθηση των προτάσεων και οδηγιών που προέρχονται από το Ultra HD Forum, την SMPTE και την AIMS.
- Η παρακολούθηση της προόδου και λήψη τεχνογνωσίας από πρωτοπόρους οργανισμούς/εταιρίες σε θέματα αναβάθμισης/ανάπτυξης νέων υποδομών, όπως το BBC, το CBC/Radio Canada κ.ά «Ακολουθούμε τους πρωτοπόρους, μαθαίνουμε από την εμπειρία τους…».
- Μόνιμη συνεργασία με Εργαστήρια Ανώτατων Τεχνολογικών Ιδρυμάτων στην Ελλάδα (το Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών της Σχολής ΗΜΜΥ ΕΜΠ μπορεί να είναι ένα από αυτά), με κοινές δράσεις (α) εκπαίδευσης του προσωπικού της ΕΡΤ στις νέες τεχνολογίες, (β) αντίστροφα, εκπαίδευσης σπουδαστών σε θέματα τεχνολογίας ραδιοτηλεόρασης (π.χ. στα πλαίσια της Πρακτικής Άσκησης ή της εκπόνησης διπλωματικών εργασιών), (γ) κοινών προγραμμάτων R&D, εθνικών ή συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ.
Στην έρευνα υπάρχει και ένα κεφάλαιο στο οποίο διατυπώνονται συγκεκριμένες κατευθύνσεις αναβάθμισης της υποδομής της ΕΡΤ ώστε να υιοθετηθούν και χρησιμοποιηθούν σταδιακά και χωρίς επιχειρηματικούς κινδύνους οι νέες τεχνολογίες. Δύο είναι οι βασικοί άξονες των επερχόμενων εξελίξεων, η αυξημένη ανάλυση (χωρική – pixels ανά frame – και χρονική – frames ανά sec) και ποιότητα (HDR, WCG), ο συνδυασμός των οποίων οδηγεί στην ονομαζόμενη UHD, και η μετάβαση σε τεχνολογίες ΙΡ για τη μεταφορά/διανομή σημάτων (και) στο χώρο παραγωγής και επεξεργασίας του τηλεοπτικού υλικού.
Με οδηγό αυτούς τους άξονες, οι κύριες προτεινόμενες κατευθύνσεις αναβάθμισης είναι οι εξής, σε σειρά προτεραιότητας:
(α) Αναβάθμιση του Εσωτερικού Δικτύου Δεδομένων
(β) Σταδιακή μετάβαση σε ροές εργασίας all-IP
(γ) Αναβαθμίσεις ποιότητας/ανάλυσης
Με τη μετάβαση σε all-IP, το νέο Δίκτυο Δεδομένων (ΔΔ) προβλέπεται να είναι η βασική υποδομή για όλες τις υπηρεσίες Παραγωγής, Ελέγχου και Διανομής τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων, αρχείων και βοηθητικής πληροφορίας. Η αναβάθμιση και ως άνω χρήση του ΔΔ προτείνεται να γίνει σταδιακά (graceful upgrading), ώστε να μην θιγεί η συνέχεια της λειτουργίας της Εταιρίας. Ένας ή περισσότεροι υψηλής διεκπεραιωτικής ικανότητας Δρομολογητές IP θα αντικαταστήσουν τον υφιστάμενο Κεντρικό Δρομολογητή ροών SDI. Όλα τα περιφερειακά συστήματα θα αντικατασταθούν σταδιακά από αντίστοιχα IP-based, ή θα εφοδιαστούν στις εισόδους και εξόδους με μετατροπείς SDI2IP και IP2SDI.