Ποια ΕΡΤ θέλουμε; Σίγουρα όχι αυτήν που βλέπουμε…
Του Χρήστου Αβραμίδη στο Infowar
Συμπληρώθηκαν 3 χρόνια από εκείνο το μουδιασμένο πρωινό του 2013. Όταν τα ΜΑΤ, εισέβαλαν στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ και πέταξαν έξω τους εργαζόμενους της. Με τρόπο που θα θυμίσει σε πολλούς ημέρες χούντας. Από τότε περάσανε πολλά.Περάσαμε πολλά. Και αν κοιτάξει κάποιος πίσω, θα μπορούσε άνετα να σιγοτραγουδήσει τους στίχους που ακούγονταν τότε, σε μερικές από τις συναυλίες αλληλεγγύης, εκείνο το θερμό καλοκαίρι του 2013. «Όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν».Μένουν όμως τα ίδια; Και ήταν μάταιος αυτός ο αγώνας;
Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει να ξετυλίξουμε το κουβάρι από την αρχή. Από εκείνο το διάγγελμα της κυβέρνησης Σαμαρά μέχρι τη μέρα που οι εργαζόμενοι δικαιωμένοι πια, μπαίνουν με φάκρυα ξανά στο Ραδιομέγαρο. Αλλά να μιλήσουμε και τις μέρες όπου η διορισμένη διοίκηση της «Νέας ΕΡΤ» κάνει ξανά αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα από κάθε άλλον, ήδη από το παρελθόν της ΕΡΤ. Να λογοκρίνει. Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στον χρόνο.
Το παρόν κείμενο αποτελεί τη βάση της συντομευμένης (λόγω χρόνου) εισήγησης που έγινε στην Ευρωμεσογειακή Συνάντηση της οικονομίας των Εργαζομένων. Μία ουσιαστικά παγκόσμια συνάντηση εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης που έλαβε χώρα στο κατειλημμένο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ.
Ενάμιση χρόνο πριν από τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο μεγάλος αγώνας
της ΕΡΤ έλαβε τέλος. Αυτά που θα ακούσετε ή/και θα διαβάσετε αποτελούν μια προσπάθεια να ανοίξει ο διάλογος. Αυτή η συζήτηση που δεν έγινε…
11 Ιουνίου 2013 η κυβέρνηση Σαμαρά ανακοινώνει ότι κλείνει την ΕΡΤ. Την κρατική εταιρία Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης. Υλοποιεί μία μνημονιακή υποχρέωση για μείωση των δημοσίων υπαλλήλων, όμως όπως θα μάθουμε αργότερα δια στόματος του τότε κυβερνητικού βουλευτή Άδωνη Γεωργιάδη, το κλείσιμο σχετίζεται και με το ότι η ΕΡΤ δεν ήταν ακριβώς το πειθήνιο όργανο της κυβέρνησης.
«Όταν φεύγει ο Πρωθυπουργός και πάει την Κίνα, κάνετε απεργία. Αυτό δείχνει ότι δεν έχετε καμία διάθεση να μιλήσετε με την κυβέρνηση. Εάν δεν έχετε καμία διάθεση να μιλήσετε με την κυβέρνηση εσείς, δεν έχει καμία διάθεση να μιλήσει και η κυβέρνηση με εσάς» είχε πει χαρακτηριστικά ο σημερινός αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
Έτσι, 2.500 εργαζόμενοι απολύονται. Αντ’ αυτού ιδρύεται η ΔΤ και στη συνέχεια η ΝΕΡΙΤ, δύο τηλεοπτικά κανάλια σαφώς καθοδηγούμενα από την κυβέρνηση.
Αμέσως χιλιάδες άνθρωποι κατακλύζουν τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η κυβέρνηση κινδυνεύει
Από εκείνη τη στιγμή κάνει την εμφάνισή του ένα πρωτοφανές κίνημα αλληλεγγύης και η ΕΡΤ σε πανελλαδική κλίμακα ξεκινά να λειτουργεί με αυτοδιαχείριση.
Οι απλοί εργαζόμενοι παίρνουν τις κάμερες και τα μικρόφωνα στα χέρια τους.
Στην τηλεόραση της Βορείου Ελλάδος, την ΕΡΤ3 οι εργαζόμενοι διώχνουν τους διευθυντές από τα γραφεία τους. Την επόμενη, χαρακτηρίζονται από πλευρές του κατεστημένου ως Ερυθροί Χμερ.
Ξεκινά μία διαδικασία πάλης εντός των συνελεύσεων και της λειτουργίας. Το μεγαλύτερο μέρος της συντηρητικής πλευράς ηττάται ή αποχωρεί. Και σταδιακά υιοθετείται ριζοσπαστικό περιεχόμενο.Η κυβέρνηση περιμένει να κοπάσει το κίνημα αλληλεγγύης και στις 7 Νοέμβρη 2013 εισβάλει με τα ΜΑΤ στην έδρα της ΕΡΤ, και εκκενώνει την κατάληψη.
Προκαλεί έτσι, μνήμες που σε πολλούς θύμισαν την καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου από την χούντα. Το δελτίο ειδήσεων της επόμενης μέρα που μεταδίδεται τηλεοπτικά μέσω ίντερνετ μπροστά από τα ΜΑΤ, κάνει τον γύρο του κόσμου και έχει πάνω από ένα εκατομμύριο προβολές. Πλέον η προσοχή επικεντρώνεται στην ΕΡΤ3 στη Θεσσαλονίκη. Για την ΕΡΤ θα λειτουργούν επίσης οι κατειλημμένοι ραδιοφωνικοί σταθμοί στην περιφέρεια και ο ιστότοπος ERTOPEN.
Την αυτοδιαχείριση δεν θα κάμψει πια κανένα εμπόδιο οικονικό ή κατασταλτικό. Ο αγώνας θα σταματήσει, μονάχα ενάμιση χρόνο μετά, όταν η ΕΡΤ επιστρέφει στις δημόσιες συχνότητες στις 11 Ιουνίου και οι εργαζόμενοι ξαναβρίσκουν τις δουλειές τους. Όχι όμως ολόκληρη η ΕΡΤ και όχι η ΕΡΤ που οραματίστηκαν αυτοί που την κράτησαν ανοιχτή για 2 χρόνια.
Αυτούς τους 24 μήνες η ΕΡΤ3 παράγει καθημερινά δελτία ειδήσεων Διάφορες εκπομπές (σε καθημερινή βάση) ενώ το πρόγραμμα εμπλουτίζεται με ντοκιμαντέρ και ταινίες που προσφέρουν οι δημιουργοί τους. Οι εργαζόμενοι δουλεύουν ουσιαστικά απλήρωτοι για 2 χρόνια. Υλική βάση υπήρξαν οι δωρεές του κόσμου, τα αποταμιευμένα χρήματα των εργαζόμενων αλλά και μικρή περιστασιακή ενίσχυση από το σωματείο των τεχνικών (ΠΟΣΠΕΡΤ). Οι ηγεσίες των περισσότερων σωματείων απέφυγαν προκλητικά να παρέχουν ενίσχυση.
Οι δουλειές μοιράζονται ανάμεσα στους εργαζόμενους: τεχνική και δημοσιογραφική υποστήριξη, καθαριότητα, περιφρούρηση του κτιρίου μερικά από τα καθήκοντα του αγώνα. Σταδιακά και όσο τελειώνουν οι πόροι των απολυμένων εργαζομένων και απομακρύνεται η πιθανότητα να ανακληθούν οι απολύσεις στην ΕΡΤ ο αριθμός των συμμετεχόντων, μειώνεται. Από τους 2500 απολυμένους έναν χρόνο μετά είναι 400-500 άνθρωποι που αυτοδιαχειρίζονται τις δομές. Στην ΕΡΤ3 βρίσκονται 50-60 άνθρωποι. Πλέον ο κόσμος που δουλεύει στην ΕΡΤ δεν αποτελείται αμιγώς από τους πρώην εργαζόμενους. Είναι πολλοί αλληλέγγυοι προερχόμενοι από την κοινωνία, που εργάζονται για το πρόγραμμα. Μία εξέλιξη που στην αρχή, αλλά και στο τέλος, βρήκε ισχυρή αντίδραση από τα πιο συντηρητικά ρεύματα εντός και εκτός ΕΡΤ που προσπάθησαν να ανακόψουν αυτήν την εξέλιξη.
Αντιμνημονιακές πορείες καταλήγουν στην ΕΡΤ. Το κτίριο μετατρέπεται καθημερινά σε χώρο συνάντησης κινημάτων και συνελεύσεων. Κάθε βράδυ, πολλοί άνθρωποι άνεργοι, εργαζόμενοι, νέοι κ.α. συναντιούνται στην ΕΡΤ3 και παρακολουθούν το δελτίο ειδήσεων που έχει παραχθεί από την εργασία αλληλέγγυων και εργαζόμενων. Μία τελετουργία του κινήματος. Σε κρίσιμες στιγμές η ΕΡΤ3 ,με ζωντανούς μαραθώνιους, ρίχνει φως και δίνει φωνή στις διαδηλώσεις στους δρόμους της χώρας.
Διάφορα διεθνή μέσα ενημέρωσης επισκέπτονται το κατειλημμένο κτίριο, και προβάλουν το εγχείρημα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τι συνέβαινε όμως με τις συνελεύσεις; Πολιτικό κέντρο της ΕΡΤ3 ήταν η συνέλευση της αποτελούμενη από όσους συμμετείχαν στο εγχείρημα τηλεόρασης και ραδιοφώνου. Η συνέλευση κανονίζει όλα τα ζητήματα λειτουργίας. Πολλές φορές επιλύει ζητήματα, βαρδιών, δημοσίων κειμένων αλλά και κινήσεων ανοίγματος στην κοινωνία.
Η αλήθεια είναι πως ο κάθε άνθρωπος συμμετείχε στο εγχείρημα ανάλογα με τη διαθεσιμότητά του χωρίς αυστηρό καταμερισμό της συνέλευσης. Η συνέλευση όμως, όταν οξυνόταν αυτή η αντίθεση μεταξύ εργαζομένων έπαιζε θετικό ρόλο στην άμβλυνσή της και τη συνέχιση του εγχειρήματος.
Το μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων της ΕΡΤ, φαίνεται να επηρεάστηκε άμεσα από την λογική που έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ για μία κυβέρνηση που «θα ανοίξει την ΕΡΤ, θα σκίσει το μνημόνιο κτλ.» Αυτή η λογική, στην ΕΡΤ είχε μία αντιφατική επίδραση. Από την μία έδωσε κουράγιο σε πολλούς ώστε να παραμείνει ανοιχτή, καθώς οι εργαζόμενοι είχαν κάτι να ελπίζουν, το οποίο φαινόταν βραχυπρόθεσμο. Από την άλλη επρόκειτο για μία λογική ανάθεσης η οποία ηττήθηκε βαθιά. Τόσο στο ζήτημα του μνημονίου, όσο και σε αυτό της διαμόρφωσης της νέας ΕΡΤ, που τείνει τελικά να γίνει κυβερνητικό όργανο, υπεράσπισης των μνημονιακών πολιτικών.
Σταθμός στην εξέλιξη ήταν αναμφίβολα οι ευρωεκλογές τον Μάιο του 2014. Ο ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε την ψήφο με το σκεπτικό πως αν είναι μεγάλη η διαφορά, η κυβέρνηση Σαμαρά θα αναγκαστεί να παραιτηθεί και έτσι φαινόταν να πλησιάζει η ώρα της επαναλειτουργίας. Όπως αναμενόταν η Νέα Δημοκρατία παρά την ήττα της, συνεχίζει να κυβερνά. Το εγχείρημα βρίσκεται σε τέλμα.
Υπό τον φόβο της καταστολής, αλλά και με δεδομένη την ψυχολογική κούραση και την έλλειψη πόρων, μεγάλο μέρος του αγώνα εξετάζει το ενδεχόμενο συντεταγμένης υποχώρησης. Μάλιστα, σε μία κρίσιμη συνέλευση, τον Αύγουστο του 2014 κατατίθεται ως πρόταση, να παραδοθούν τα κλειδιά στην κυβέρνηση. Είχε προηγηθεί στοχοποίηση του εγχειρήματος από κύκλους ακροδεξιούς κύκλους της κυβέρνησης και διαρροές για κατασταλτική ενέργεια εκκένωσης των κτιρίων. Οι…απειλές δεν αφορούσαν μονάχα την κατάληψη που αποτελεί πλημμέλημά, αλλά γινόταν ευθέως λόγος για το πιο σοβαρό ζήτημα της παράνομης ραδιοτηλεοπτικής εκπομπής. Στην συγκεκριμένη συνέλευση, ηγεμόνευσαν τελικά οι πιο ριζοσπαστικές αντιλήψεις που μιλούσαν για συνέχεια της αυτοδιαχείρισης, παρότι μία πιθανή απόδοση τέτοιων κατηγοριών μπορεί να είχε ως κίνδυνο την φυλάκιση αγωνιστών. Μιλάμε άλλωστε για την ακροδεξιά κυβέρνηση Σαμαρά.
Η απόφαση που λήφθηκε ήταν ότι η ΕΡΤ3 θα παρέμενε ανοιχτή και θα έκανε κάλεσμα στην κοινωνία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΕΡΤ μέσω πειρατικών πομπών, εξέπεμπε ήδη σε εκατομμύρια ανθρώπους σε περιοχές της Ελλάδας, αλλά και μέσω διαδικτύου.
Πολύ σημαντική εξέλιξη είναι η έκδοση του κειμένου «Ποια ΕΡΤ θέλουμε», την 11η Ιουνίου 2014. Προέκυψε μέσα από τις αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις των αγωνιζόμενων εργαζομένων της ΕΡΤ3. Το κείμενο περιγράφει τις προτεινόμενες αρχές και στόχους, τον τρόπο χρηματοδότησης, τις εργασιακές σχέσεις, τη συμμετοχή της κοινωνίας και τον τρόπο «διοίκησης». Μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι η ενημέρωση είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα. Σημειώνει επίσης πως το αποτέλεσμα πρέπει να είναι προς όφελος του λαού και ειδικότερα υπέρ των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων και των κοινωνικών κινημάτων αποτελούν ενιαίο και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα και υποχρέωση». Αλλά και το ότι η νέα ΕΡΤ δεν αποτελεί όργανο της κυβέρνησης.
Επίσης, με βάση τους εργαζόμενους, το ανταποδοτικό τέλος πρέπει να είναι η βασική πηγή χρηματοδότησης της ΕΡΤ, και η ΕΡΤ να παύσει να είναι Ανώνυμη Εταιρία.
Επιπλέον δεν θα πρέπει να υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες εργαζομένων και φυσικά όχι εργαζόμενοι από υπεργολαβικές εταιρίες.
Τον πρώτο λόγο στο πρόγραμμα έχει η κοινωνία των πολιτών με τις συλλογικότητές της. Και σε συνδυασμό με τις προτάσεις που μεταφέρουν προς την ΕΡΤ οι επιτροπές προγράμματος και οι συνελεύσεις των εργαζόμένων της.
Η φιλοσοφία της «διοίκησης» εδράζεται στις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, την κυκλική εναλλαγή των επικεφαλής των διαφόρων τμημάτων και την άμεση ανακλητότητά. Με βάση το κυρίαρχο όργανο λήψης των αποφάσεων, δηλαδή την γενική συνέλευση των εργαζομένων.
Τον Ιούνιο έλαβε χώρα ένα ενδεικτικό γεγονός για το τι τηλεόραση ήθελε η κυβέρνηση Σαμαρά, σε αντιπαράθεση με το τι τηλεόραση κυοφορούταν… Η International New York Times κυκλοφορεί με πρωτοσέλιδο τον ξυλοδαρμό των απολυμένων καθαριστριών που Υπουργείου Οικονομικών από τα ΜΑΤ.
Αποτέλεσμα εικόνας για νεριτ καθαρίστριες Η ΝΕΡΙΤ καλύπτει το θέμα με μήνυμα πως οι «καθαρίστριες κινήθηκαν κατά των ΜΑΤ» ενώ η ΕΡΤ την ίδια μέρα κάνει εκτενές ρεπορτάζ και υποδέχεται στο στούντιο τις απολυμένες.
Η αυτοδιαχείριση συνεχίζεται, ενώ συγκαλείται η πρώτη συνέλευση του Συλλόγου Φίλων που ήταν ιδιαίτερα μαζική.
Ο κόσμος δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για την ΕΡΤ3, και έτσι η πρωτοβουλία για τον Σύλλογο παρότι αφήνει κάποιες θετικές παρακαταθήκες εν τέλει, ο Σύλλογος δεν διαδραμάτισε κάποιον ρόλο . Πάντως, με μέρος του κόσμου που συμμετείχε στον Σύλλογο, ξεκινούν νέες θεματικές εκπομπές. Άλλωστε με όσους είχαν μείνει στο κτίριο ήταν δύσκολο να καλυφθούν οι βάρδιες για τη διεύρυνση του προγράμματος.
Επίσης, το εγχείρημα έδειξε ότι συνεχίζει να έχει μεγάλο αντίκτυπο και αυτό λειτούργησε ως ασπίδα απέναντι στην καταστολή. Σημαντικοί λόγοι για την αποτροπή της καταστολής, ήταν επίσης ότι η κυβέρνηση Σαμαρά είχε ολοένα και μικρότερη νομιμοποίηση, Άλλωστε οι εικόνες με της απολυμένες καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών που ξυλοφορτώνονταν από τα ΜΑΤ έκαναν τον γύρο του κόσμου, ενώ η αντίδραση του κόσμου απέναντι στον νέο φόρο ιδιοκτησίας κατοικίας, τον ΕΝΦΙΑ, ανέβαζε επικίνδυνα την ένταση για την κυβέρνηση. Επίσης η εκκένωση της Αθήνας δεν είχε καταφέρει να νεκρώσει το κίνημα με αποτέλεσμα, οποιαδήποτε νέα επέμβαση, να ενέχει το ενδεχόμενο αναζοπύρωσης. Τέλος, η παράλληλη επέμβαση σε 19 μέρη σε ολόκληρη την Ελλάδα ήταν κάτι πρακτικά αδύνατον και με απρόβλεπτες συνέπειες. Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε το ρίζωμα που είχαν οι δομές στις τοπικές κοινωνίες.
Οι μήνες περνούν και σταδιακά τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την ψηφοφορία για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Γενάρη. Εάν η κυβέρνηση δεν καταφέρει να εκλέξει πρόεδρο, θα γίνουν εκλογές και πλησιάζει η στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ με βεβαιότητα, θα πάρει την κυβέρνηση. Τελικά τον Φλεβάρη ο ΣΥΡΙΖΑ, αναλαμβάνει την κυβέρνηση και αμέσως εντείνονται οι συζητήσεις για την ΕΡΤ τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και σε παρασκηνιακό.
Η κυβέρνηση δημοσιεύει το νομοσχέδιο στις 9 Μαρτίου 2015 .Οι εργαζόμενοι απαντούν αμέσως ότι: «Η επαναλειτουργία της ΕΡΤ αποτελεί νίκη των αγωνιζόμενων εργαζομένων και της αλληλέγγυας κοινωνίας, όμως δυστυχώς, οι προβλέψεις του σχετικού σχεδίου νόμου της κυβέρνησης σε ελάχιστα σημεία φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη τη βούληση των ίδιων των εργαζομένων και στην ουσία επαναφέρουν το κάθετο ιεραρχικό μοντέλο διοίκησης με ρόλο παν-επόπτη στο πρόσωπο του διευθύνοντος συμβούλου μιας Ανώνυμης Εταιρείας που πατάει πάνω στις δομές του μορφώματος της ΝΕΡΙΤ!».
Αναφέρεται επίσης ότι το σχέδιο νόμου, δημιουργεί εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων και προσπερνάει το ζήτημα των συμβασιούχων αλλά και των αλληλέγγυων που συμμετείχαν ενεργά στην παραγωγή και λειτουργία του αυτοδιαχειριζόμενου προγράμματος.
Ακολουθούν διαβουλεύσεις, αλλά στο τέλος το νομοσχέδιο κατατίθεται χωρίς κάποια ουσιαστική αλλαγή. Η ΕΡΤ ΑΕ είναι γεγονός. Μάλιστα, ανακοινώνεται ο Λ.Ταγματάρχης ως νέος διευθύνων σύμβουλος που στο παρελθόν είχε διορισθεί από το μνημονιακό ΠΑΣΟΚ. Άνθρωπος της επιχειρηματικής ελίτ, βασικός συντελεστής της παλαιότερης κυβερνητικής ΕΡΤ που δεν είχε διστάσει να λογοκρίνει κοινωνικά κινήματα στο παρελθόν.
Το δελτίο ειδήσεων της ίδια μέρας ασκεί σκληρή κριτική και διακόπτεται από δάκρυα της παρουσιάστριας, ενδεικτικά του τι σήμαινε αυτή η εξέλιξη για όσους στοχάστηκαν και αγωνίστηκαν για μια πραγματικά δημόσια τηλεόραση.
Οι μήνες περνούν και η ΕΡΤ δεν ανοίγει. Ώσπου ανακοινώνεται ότι η ΕΡΤ1 θα εκπέμψει στις 11 Ιουνίου 2015. Παραδόξως το μέλλον της ΕΡΤ3 συνεχίζει να παραμένει άγνωστο, παρότι ήταν το μόνο τηλεοπτικό κανάλι που λειτουργούσε καθημερινά επί δύο χρόνια. Αυτή η καθυστέρηση εξαντλεί τις αντοχές των εργαζομένων που συμπληρώνουν 2 χρόνια χωρίς μισθό.
Σταδιακά εγκαθίσταται η νέα διοίκηση της ΕΡΤ3 στο κτίριο, που αποτελείται κατά βάση από πολιτευτές του ΣΥΡΙΖΑ, μια εξέλιξη ενδεικτική για το τι θα ακολουθούσε. Πρώτη της κίνηση είναι να ανακοινώσει ότι δεν θα μπορέσουν να συνεχιστούν εκπομπές του αγώνα. Συγκεκριμένα οι εκπομπές που παρουσιάζονταν από αλληλέγγυους δεν μπορούν να συνεχιστούν για «νομικούς λόγους», καθώς δεν γίνεται να προσληφθούν. Αμέσως οι εργαζόμενοι αντιδρούν. Μάλιστα, στο κατειλημμένο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ διεξάγεται πανελλαδική συνέλευση του Καραβανιού Αγώνα και Αλληλεγγύης η οποία αποφασίζει το να γίνουν παραστάσεις διαμαρτυρίας τις ημέρες των εκπομπών για να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη συνέχειά τους.
Στις ίδιες μέρες, οι εργαζόμενοι πραγματοποιούν γενική συνέλευση και αποφασίζουν να παρέμβουν σε περίπτωση που κοπεί κάποια εκπομπή. Τους στηρίζουν με ψηφίσματα περισσότερα από 50 εργατικά σωματεία, φοιτητικοί σύλλογοι και άλλες συλλογικότητες. Σχετική απόφαση λαμβάνει και ο Σύλλογος φίλων.
Από την άλλη, ο μηχανισμός της κυβέρνησης μέσα στην ΕΡΤ προετοιμάζει την επόμενη κατάσταση. Με εντατική υπόγεια δουλειά, διαμορφώνεται μία γραμμή προσωπικής στοχοποίησης.
Η γραμμή αναπαράγεται έντονα εντός των εργαζομένων με αποτέλεσμα την κρίσιμη στιγμή, αυτοί να μην είναι ενωμένοι για να επιβάλουν τις αποφάσεις τους.
Η Λογική διαστρέφεται τελείως. Σε πολλές περιπτώσεις, έμμισθα στελέχη της ΕΡΤ και του ΣΥΡΙΖΑ που τοποθετήθηκαν τελευταία στιγμή και κατά βάση είχαν ελάχιστη συμβολή στον αγώνα, ηγούνται της προσπάθειας συκοφάντησης και κατηγορούν ανθρώπους που αγωνίστηκαν για πολλούς μήνες, ότι το έκαναν για ίδιον όφελος.
Στις επόμενες μέρες διεξάγονται συγκεντρώσεις έξω από την ΕΡΤ3 και οι εκπομπές προβάλλονται κανονικά. Ο Λ. Ταγματάρχης έρχεται απ’την Αθήνα και πραγματοποιεί πολύωρη συνάντηση με την τοπική διοίκηση. Την επόμενη η διοίκηση καλεί συντελεστές των εκπομπών και τους ζητάει να αποχωρήσουν, εθελοντικά, αλλιώς επιβραδύνουν τους ρυθμούς ανοίγματος της ΕΡΤ3 και έτσι βοηθούν διάφορους κύκλους που απεργάζονται το κλείσιμο του καναλιού. Επίσης ανακοινώνεται ότι την επόμενη εβδομάδα η ΕΡΤ3 θα μεταδοθεί από τους επίσημους δέκτες και υπονοείται ότι εάν υπάρξει συγκέντρωση διεκδίκησης, οι εργαζόμενοι που συμφωνούν με τα σχέδια της μπορεί να αντιδράσουν.
Εκμεταλλεύεται έτσι τις μειωμένες αντιστάσεις των εργαζομένων λόγω της οικονομικής και ψυχολογικής εξάντλησης. Μια εξάντληση στην οποία συνέβαλε και η ίδια η κυβέρνηση που αρκετούς μήνες μετά, συνέχιζε την λειτουργία της ΝΕΡΙΤ με τους εργαζόμενούς της να πληρώνονται κανονικά, σε αντίθεση με τους αγωνιζόμενους εργαζόμενους της ΕΡΤ. Ίσως κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το μέγεθος της αισχρότητας αυτού του ιδιότυπου εκβιασμού, αν δεν έχει δει εργαζόμενους να διακόπτουν τη δουλειά των ειδήσεων στη μέση, και να κλάψουν επειδή δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν το νοίκι, ή φαγητό να δώσουν στα παιδιά τους. Αυτήν την κατάσταση συντήρησε για μήνες και στην συνέχεια εκμεταλλεύτηκε η κυβέρνηση για να επιβάλει τη νέα ΕΡΤ.
Επόμενη κίνηση της εξουσίας είναι η ουσιαστική ναρκοθέτηση της συνέλευσης που αποτελούσε μέχρι πρότινος κύριο όργανο λήψης αποφάσεων . Μεγάλο μέρος της που πρόσκειται στη νέα κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις της συνέλευσης των αγωνιζόμενων αγωνιζόμενων δεν έχει καμία ισχύ πια που οι εργαζόμενοι είναι 350. Δίνουν έτσι το τελειωτικό χτύπημα στην καρδιά του αγώνα.
Ο κύβος ερρίφθη. Η διορισμένη διοίκηση επιβάλλεται. Το πρόγραμμα ξεκινά όπως το επιλέγουν.
Κόβονται οι εκπομπές της αυτοδιαχείρισης «Κόσμος εν Κινήσει» και «Παιδεία σε κρίση». Τα κοινωνικά μηνύματα δεν προβάλλονται ποτέ ξανά (Δεν γνωρίζω με βάση ποια λογική δεν μπορεί να προβληθεί ως κοινωνικό μήνυμα το σποτ των εργατών της ΒΙΟΜΕ που διεκδικούν την εργασία τους, αλλά αποτελεί κοινωνικά επωφελές μήνυμα το Χολυγουντιανό διαφημιστικό της Ελληνικής Αστυνομίας που βλέπουμε από τους δέκτες μας) .
Οι αλληλέγγυοι ομόφωνα δημοσιεύουν κείμενο ότι αναφέρουν ότι Η ΕΡΤ3 επαναλειτουργεί, αλλά χωρίς τα χαρακτηριστικά του δίχρονου αγώνα εργαζομένων και αλληλέγγυων…
Επρόκειτο για την πιο σημαντική, χαμένη μάχη. Μία απονομιμοποιημένη διορισμένη διοίκηση ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπη με τον κόσμο του αγώνα όσο αυτός ήταν συγκροτημένος και είχε ριζοσπαστικά αιτήματα.
Από εκεί και πέρα διεξάγεται διαρκώς ένας πόλεμος θέσεων εντός της ΕΡΤ, αλλά οι αποφάσεις της διοίκησης εφαρμόζονται πιο εύκολα. Ας δούμε έκτοτε μερικές από τις μέρες και τα έργα της νέας εξουσίας. Είναι ενδεικτικά…
Τον Αύγουστο του 2015 κόβεται μια από τις εκπομπές της αυτοδιαχείρισης χωρίς πια νομικό άλλοθι. Η διακοπή θα γίνει μερικές μέρες μετά από στοχοποίηση της εκπομπής από την εταιρία El Dorado.
Οι συντελεστές της αυτοδιαχείρισης, στην ΕΡΤ3, πετάγονται σχεδόν όλοι εκτός της διαμόρφωσης των ειδήσεων. Τον Σεπτέμβριο η ΕΡΤ αποφεύγει να προβάλει στην καθιερωμένη επανάληψη την εκπομπή Αντιδραστήριο, μετά τις αντιδράσεις της El Dorado. Τον Ιανουάριο του 2016 κόβεται η εκπομπή Πρωινή Ενημέρωση. Τον Μάρτιο λογοκρίνεται διαφήμιση του περιοδικού Unfollow με αντικυβερνητική κριτική.
Τον Μάιο η ΕΡΤ καλύπτει την σκανδαλώδη εν κρυπτώ εκκένωση της Ειδομένης. Τα υπόλοιπα μέσα αποκλείονται για να μην γίνει γνωστός ο τρόπος μεταχείρισης των προσφύγων. Και η ΕΡΤ δέχθηκε να είναι μέρος του κυβερνητικού σχεδιασμού, καθώς είναι η μόνη που έχει την εμπιστοσύνη των αρχών για την κάλυψη της επιχείρησης, μαζί με το επίσης κρατικό Μακεδονικό Πρακτορείο και την κάμερα της Αστυνομίας! Τον Ιούνιο κόβονται δηλώσεις ιερέα ενάντια στην αστυνομία και την εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική. Τον Ιούλιο 2016 η ΕΡΤ με παρέμβαση των σωματείων στέλνει συνεργείο να καλύψει την καταστολή εργατών της ΒΙΟΜΕ από ΜΑΤ και τις αναίτιες προσαγωγές. Το συνεργείο παίρνει δηλώσεις κανονικά, αλλά μυστηριωδώς το θέμα δεν θα προβληθεί ποτέ από την ΕΡΤ1. Τον Σεπτέμβρη του 2016 η ΕΡΤ προβάλει την ναζιστική φιέστα της Χρυσής Αυγής ενώ τον ίδιο μήνα οι διευθυντές της ΕΡΤ3 σπάνε την απεργία των τεχνικών για να προβάλουν τον Αλέξη Τσίπρα.
Την ίδια στιγμή αστυνομικές δυνάμεις έσφιξαν τον κλοιό γύρω από το κτήριο της ΕΡΤ3 μην επιτρέποντας την είσοδο ούτε σε εργαζόμενους, ενώ ταυτόχρονα αστυνομικοί με πολιτικά κυκλοφορούσαν στους χώρους εργασίας.
Η ΕΡΤ παρά τις σχετικές προτάσεις προς τους συντελεστές της και το ότι τα ζητήματα απασχόλησαν τον Δημόσιο Λόγο, δεν δείχνει ποτέ τις διώξεις του Παύλου Αντωνόπουλου που έκανε το «έγκλημα» να μοιράζει φυλλάδια σε μετανάστες χωρίς την άδεια της κυβέρνησης και του Νίκου Αργυρίου επειδή κατήγγειλε καψώνια στον στρατό.
Και φυσικά στην μεγάλη εικόνα, οι τοποθετήσεις ενάντια στο ευρώ, την Ευρωπαϊκή ένωση και τα μνημόνια σχεδόν εξαφανίζονται απ’τον τηλεοπτικό αέρα. Τέλος, τα κτίρια που προστάτευσαν με αυταπάρνηση οι εργαζόμενοι φυλάσσουν τώρα κακοπληρωμένοι υπάλληλοι εργολαβικών εταιριών. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, τα κτίρια περικυκλώνονται, ξανά (σαν να μην πέρασε μια μέρα) από πάνοπλες διμοιρίες των ΜΑΤ.
Γίνεται πια εμφανές. Το «Ποια ΕΡΤ θέλουμε» για την ΕΡΤ της νέας διορισμένης διοίκησης δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κουρελόχαρτο. Και φυσικά, αξιοσημείωτη είναι η στάση πολλών που δεν βρήκαν να πουν ούτε μία λέξη κριτικής για όλα τα παραπάνω, αλλά ξεσπάθωσαν κάποτε ενάντια στους αλληλέγγυους και τα «ιδιοτελή τους κίνητρα». Ενδεικτικές επίσης, οι διαδρομές και οι θέσεις…
Και τώρα, ας δούμε ξανά το μεγάλο ερώτημα. Αποτελεί μία νίκη η έκβαση αυτού του αγώνα;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη.
Καταρχήν ναι. Γιατί πρόκειται για μία τεράστια ταξική νίκη να επαναπροσλαμβάνονται 2.500 άνθρωποι, ιδιαίτερα σε καιρούς μνημονίων. Φυσικά πολλοί θα ισχυριστούν ότι αυτό είναι μια επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν οι εργαζόμενοι που παρέμειναν στα κτίρια και ανάγκασαν τον ΣΥΡΙΖΑ να ανοίξει την ΕΡΤ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί να κάνει και πολλά ακόμα. Όμως εν τέλει υλοποίησε μόνο αυτά για τα οποία αναγκάστηκε, από το κίνημα.
Βέβαια ρόλο σίγουρα θα έπαιξε το επικοινωνιακό κέρδος και η ανάγκη της κυβέρνησης να έχει μία ραδιοτηλεόραση φιλικά προσκείμενη. Άλλωστε σε άλλη περίπτωση θα παρέμενε ενεργός ένας πόλος διαρκούς κριτικής προς την κυβέρνηση. Βέβαια η επαναπρόσληψη σε πολλές περιπτώσεις θεωρήθηκε ο μοναδικός στόχος και έτσι πολλοί εργαζόμενοι ικανοποιήθηκαν με την επαναπρόσληψη και δεν διεκδικούν δημόσια αδιαμεσολάβητη ενημέρωση.
Από την άλλη υπάρχουν και τα κεκτημένα του αγώνα. Ακόμα και στην τηλεόραση που είναι σκληρά ελεγχόμενη, έχουν παραμείνει εκπομπές που ενοχλούν το σύστημα, όπως το Αντιδραστήριο όπου παρά τις προσπάθειες δεν έχει διακοπεί η λειτουργία τους. Στις ειδήσεις, προβάλλονται θέματα κινημάτων με τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ακόμα μια επαφή κυρίως στην προσπάθειά του να τα εκμεταλλευτεί ως αριστερό άλλοθι. Για παράδειγμα δεν είναι λίγες οι φορές που θα προβληθεί το θέμα των Σκουριών, της ΒΙΟΜΕ, ή των Διατλαντικών συμφωνιών. Και στα τρία ζητήματα ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί θεωρητικά φιλική θέση, παρότι επί κυβέρνησής του, το έργο στις Σκουριές συνεχίζεται, η CETA υπογράφηκε, ενώ η ΒΙΟΜΕ συνεχίζει να κινδυνεύει. Επιπλέον, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις η διοίκηση μετέθεσε ανθρώπους της αυτοδιαχείρισης σε προβεβλημένα πόστα, έχοντας ως σκοπό ταυτόχρονα να τους αφομοιώσει ή να τους κάνει να σωπάσουν, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις έχει επιτευχθεί.
Από εκεί και πέρα τα κεκτημένα του αγώνα φαίνονται περισσότερο στο ραδιόφωνο, όπου η διοίκηση προσπαθεί να ελέγξει σε δεύτερο χρόνο. Αυτό οφείλεται τόσο στον μειωμένο αντίκτυπο που έχει το συγκεκριμένο μέσο σε σχέση με την τηλεόραση, όσο και στους ριζοσπαστικούς συσχετισμούς. Έτσι, στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ3 για παράδειγμα, στο δελτίο ειδήσεων δεν επιμελούνται οι πιο αγωνιστικές φωνές, αλλά διατηρούνται εκπομπές σε prime time οι οποίες αν ήταν στο χέρι της κυβέρνησης σίγουρα θα διακόπτονταν άμεσα. Για αυτό υπάρχει η προσπάθεια, να αποδυναμωθεί η ελευθερία των συντελεστών. Ένα άλλο κεκτημένο είναι η ανάδειξη της ανάγκης για εναλλακτική ενημέρωση ταυτόχρονα με τη συνάντηση πολλών συντελεστών της, κάτι που κυοφορεί ανάλογα εγχειρήματα.
Τέλος, η απάντηση στο ερώτημα μας δεν μπορεί να δοθεί και εάν δεν συνυπολογίσουμε το κοινωνικό περιβάλλον. Δεν είναι δυνατόν έξω από την ΕΡΤ να βρέχει και μέσα να υπάρχει ήλιος. Σε μία κοινωνία όπου πλήττεται από τα μέτρα λιτότητας, η εξουσία δεν έχει επιλογή από το να την μετατρέπει σε έναν προπαγανδιστικό μηχανισμό για να ελεχθούν οι αντιδράσεις. Μία εξουσία μνημονιακή, εκπρόσωπος του κεφαλαίου και σε διαρκή πόλεμο με τον εσωτερικό εχθρό δεν θα έδινε ποτέ τον πρώτο λόγο ώστε το πρόγραμμα να το διαμορφώνει η κοινωνία και οι εργαζόμενοι . Κάθε τέτοια εξουσία θα έκανε ότι μπορούσε για να μην υλοποιηθεί ένα κείμενο σαν το «Ποια ΕΡΤ θέλουμε». Και αυτό ακριβώς έκανε.
Ή αλλιώς, εάν η εξόρυξη Χρυσού στην Χαλκιδική είχε σταματήσει, δεν θα χρειαζόταν κανένα κανάλι να κόβει εκπομπές και να λογοκρίνει την αντίσταση του κόσμου.
Τι γίνεται όμως σε μία χώρα όπου ο λαός σπάει την αλυσίδα. Σε μια επικράτεια όπου ο λαός καταφέρνει να επιβάλει τα Όχι του.
Tότε η δημόσια τηλεόραση θα καλούταν να είναι πραγματικά δημόσια. Εργαλείο στα χέρια ενός λαού, που βρίσκεται σε μια διαδικασία διαρκούς απελευθέρωσης και αναζήτησης της πραγματικής δημοκρατίας σε όλες τις πτυχές της ζωής.Από το ποιος ελέγχει τα εργοστάσια μέχρι τα μέσα ενημέρωσης.
Σε αυτόν τον τόπο, τα τελευταία χρόνια ζήσαμε μεγάλες στιγμές. Εκατομμύρια άνθρωποί κατέκλυσαν τους δρόμους. Η διαδικασία αυτή δεν ματαιώθηκε. Απλώς αναβλήθηκε. Μόνο που στην επόμενη μεγάλη έφοδο του λαϊκού και εργατικού κινήματος στην ιστορία η ΕΡΤ δεν θα είναι καθόλου δεδομένο ότι η ΕΡΤ μπορεί να ελεγχθεί από την εξουσία.