Tι γίνεται τελικά με τα GapFillers?
Είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει αρκετές περιοχές στην Ελλάδα και μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί καμία σοβαρή απάντηση
Του Θανάση Κυριακόπουλου στο περιοδικό “Ψηφιακή Τηλεόραση” (τεύχος Φεβρουαρίου)
Πριν από σχεδόν ένα χρόνο “ολοκληρώθηκε” υποτίθεται η ψηφιακή μετάβαση στη χώρα μας, όμως μεγάλα τμήματα της επαρχίας εξακολουθούν να καλύπτονται μόνο από αναλογικές εκπομπές, αφού το “κρυστάλλινο σήμα” της ψηφιακής τηλεόρασης δεν έχει φτάσει ακόμα σε αυτές τις περιοχές όπου φαίνεται πως μένουν 2ης κατηγορίας πολίτες. Έχουν γραφτεί πολλά στον τύπο για τις διαμαρτυρίες των τοπικών κοινωνιών, έχουμε και εμείς γράψει αρκετά – κυρίως τεχνολογικά – σε αυτό το ειδικό έντυπο για την ψηφιακή τηλεόραση και θα μπορούσαμε να γράψουμε πολύ περισσότερα, η ουσία όμως είναι πως το πρόβλημα παραμένει και δεν γίνεται κάποια σοβαρή προσπάθεια για να λυθεί. Θα προσπαθήσουμε παρακάτω να εντοπίσουμε την αιτία του προβλήματος και με τις προτάσεις μας να βοηθήσουμε ίσως στη λύση του.
Το 2006 ξεκίνησε η ΕΡΤ τις πρώτες ψηφιακές μεταδόσεις στην Ελλάδα, ενώ από το 2009 άρχισαν τις πρώτες ψηφιακές εκπομπές και τα ιδιωτικά κανάλια. Ακολούθησαν 5 χαμένα χρόνια (2010-2014) με την έναρξη ψηφιακών εκπομπών σε 12 πόλεις της χώρας μόνο.
Ενδιάμεσα εκπονήθηκε η επίσημη μελέτη του κράτους για το χάρτη συχνοτήτων από την ομάδα Κανάτα, η οποία δόθηκε σε διαβούλευση το Σεπτέμβρη του 2012 και τελικά τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου είχαμε τον επίσημο χάρτη συχνοτήτων από την ΕΕΤΤ. Μελανό σημείο του τελικού χάρτη συχνοτήτων ήταν πως χωρίς να έχει εκφραστεί κάποια τέτοια άποψη κατά τη διαβούλευση, η ΕΕΤΤ έκοψε τα 119 από τα 275 Κέντρα Εκπομπής που προέβλεπε η επίσημη μελέτη, με αποτέλεσμα ο τελικός χάρτης συχνοτήτων να έχει μόνο 156 ΚΕ, σε αρκετά από τα οποία μειώθηκε η ισχύς εκπομπής και οι γωνίες κάλυψης σε σχέση με τη μελέτη. Τις αρνητικές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών τις βλέπουμε σήμερα.
Ακολούθησαν οι γνωστές σε όλους εξελίξεις με το κλείσιμο της ΕΡΤ και τον “ιδιαίτερο” διαγωνισμό της ΕΕΤΤ για τον πάροχο δικτύου όπου υπήρξε μόνο ένας υποψήφιος που κάλυπτε τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του διαγωνισμού, ώστε επιτέλους να ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2014 η τελική φάση της ψηφιακής μετάβασης και να ολοκληρωθεί με καθυστέρηση το Φεβρουάριο του 2015 για τα 156 ΚΕ, φτάνοντας αισίως την 6ετία.
Αυτό που δεν είπε κανένας όμως, είναι:
- Ποιός θα πληρώσει το κόστος για τα υπόλοιπα 119 ΚΕ που κόπηκαν, μετονομάστηκαν σε GapFillers, αλλά έτσι και αλλιώς χρειάζονται,
- Ποιός θα πληρώσει για τα υπόλοιπα σχεδόν 1.000 GapFillers που απαιτούνται για να καλυφθούν όλα τα χωριά με πληθυσμό πάνω από 100 κατοίκους.
Είναι γνωστό πως στην αναλογική εποχή η ΕΡΤ κάλυπτε ανέκαθεν όλη την επικράτεια με δικούς της πομπούς σε σχεδόν 1.500 θέσεις, ενώ τα ιδιωτικά κανάλια επέλεξαν να εκπέμψουν μόνο από 130 θέσεις. Οι υπόλοιπες περιοχές καλύφθηκαν με το σήμα των ιδιωτικών καναλιών με αναλογικούς αναμεταδότες οι οποίοι τοποθετήθηκαν με πρωτοβουλία των τοπικών κοινωνιών – κυρίως από τους δήμους, οι οποίοι κάλυψαν φυσικά και το σχετικό κόστος από κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού. Όμως την τελευταία 10ετία έχει αλλάξει η σχετική νομοθεσία, η οποία δεν επιτρέπει στην τοπική αυτοδιοίκηση να καλύπτει το κόστος για την επέκταση του αναλογικού δικτύου των επιχειρήσεων της ιδιωτικής τηλεόρασης και κατ’ επέκταση του ψηφιακού δικτύου της σημερινής εποχής.
Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε σήμερα, δηλαδή:
Η Ελλάδα υποτίθεται πως έχει περάσει τηλεοπτικά στην ψηφιακή εποχή, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια, αφού εξακολουθούν να λειτουργούν περισσότεροι από 1.500 κακοσυντηρημένοι αναλογικοί αναμεταδότες, οι οποίοι δεν καλύπτουν σωστά τις περιοχές που βρίσκονται εκτός ψηφιακής κάλυψης, ενώ παράλληλα δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στα LTE/4G δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας σε αυτές τις περιοχές.
Σε ένα μικρό μέρος από αυτές τις περιοχές, οι κάτοικοι έβαλαν το χέρι στην τσέπη και μέσω τοπικών συλλόγων ή ιδιωτικών χορηγιών εγκατέστησαν ψηφιακούς αναμεταδότες (GapFillers) λύνοντας από μόνοι τους το πρόβλημα. Οι υπόλοιπες περιοχές όμως είναι σε κακή κατάσταση από πλευράς τηλεοπτικής λήψης.
Τι συμβαίνει σήμερα:
1. Είναι γνωστό πως η ΕΡΤ η οποία είχε στη διάθεσή της εξαιρετικές υποδομές για να αναπτύξει εύκολα μόνη της και με μικρό κόστος το ψηφιακό της δίκτυο, έκλεισε με προφανείς σκοπούς τον Ιούνιο του 2013 και τελικά άνοιξε ξανά δύο χρόνια μετά, με σοβαρές πληγές όσο αφορά την υποδομή της, το ανθρώπινο δυναμικό και τον προγραμματισμό της. Είναι χαρακτηριστικό πως εξ’ αιτίας του κλεισίματος, από τα 156 ΚΕ λειτουργεί σήμερα αυτόνομα μόνο στα 50, ενώ για τα υπόλοιπα ΚΕ πληρώνει μηνιαίως ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό στον ιδιώτη πάροχο, ώστε να εκπέμπεται από τις εγκαταστάσεις του μόνο το ένα από τα δύο της streams, καλύπτοντας ελλιπώς την επικράτεια.
Έχει ήδη ξεκινήσει ένα πρόγραμμα για την σταδιακή εγκατάσταση GapFillers, αλλά και αυτόνομη εκπομπή από τα υπόλοιπα ΚΕ, με πλάνο να καλυφθεί το συντομότερο δυνατό όλη η επικράτεια.
- Για τα ιδιωτικά κανάλια δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη.
Ο ιδιώτης πάροχος δηλώνει πως κάλυψε τις υποχρεώσεις του στη σύμβαση με την ΕΕΤΤ, αφού εκπέμπει κανονικά από τα 156 ΚΕ του χάρτη συχνοτήτων και νίπτει τας χείρας του. Λέει στους Δήμους: εγκαταστήστε εσείς GapFillers (παράλογων τεχνολογικών απαιτήσεων & πολύ υψηλού κόστους) με δικά σας έξοδα και μετά να μου τα δώσετε να τα εντάξω στο δίκτυο μου. - Το κράτος και με βάση την κείμενη νομοθεσία, δεν επιτρέπει να χρησιμοποιηθούν κρατικά κονδύλια για την έμμεση επέκταση του δικτύου των ιδιωτικών σταθμών μέσω των δήμων και εν μέρει σωστά πράττει.
- Η ΕΕΤΤ κάνει τη δουλειά της με ένα … ιδιαίτερο τρόπο:
α. Πραγματοποιεί ελέγχους σε όλη την επικράτεια και στέλνει έγγραφα στους Δήμους, δίνοντας εντολή να κλείσουν άμεσα όλους τους παλιούς αναλογικούς αναμεταδότες, αλλά όπου υπάρχουν να κλείσουν και τα σύγχρονα ψηφιακά GapFillers, εκτός αν τα εντάξουν στο δίκτυο της Digea.
β. Δίνει στη Digea προδιαγραφές για τα GapFiller που στην πραγματικότητα αφορούν πανάκριβο εξοπλισμό γνωστής Γερμανικής εταιρείας για ΚΕ, που θα καλύψουν ευρύτατες περιοχές και όχι προδιαγραφές που απαιτούνται για τα πολύ μικρής ισχύος GapFillers που πρόκειται να καλύψουν μικρές αποστάσεις για να εξυπηρετήσουν απομονωμένα χωριά.
Στην πραγματικότητα δίνουν τις προδιαγραφές που απαιτούνται για τα 119 ΚΕ που έκοψαν το 2012 από τον τελικό χάρτη συχνοτήτων με σκοπό να τα εγκαταστήσουν οι Δήμοι που όμως δεν έχουν τα κονδύλια να το κάνουν – δίνουν όμως τις ίδιες προδιαγραφές με τεράστιο κόστος και για τα μικρά GapFiller, χωρίς να υπάρχει κανένας πραγματικός λόγος για αυτό, πέρα ίσως από την άγνοια ή την πιθανή σκοπιμότητα.
γ. Έχει δημιουργήσει μια ιδιαίτερη κόντρα με το αρμόδιο Υπουργείο, το οποίο δεν συμφωνεί με τις πρακτικές της
Συμπερασματικά:
– Επικρατεί ένα συνολικό αλαλούμ, όπου η κάθε πλευρά λέει τα δικά της, κανείς δεν βλέπει την πραγματικότητα και τίποτα δεν γίνεται.
– Τους επόμενους μήνες θα έχουμε την ψηφιακή κάλυψη ενός μεγάλου μέρους της επικράτειας με το σήμα της ΕΡΤ μόνο – η οποία δουλεύει με συνέπεια και χωρίς τυμπανοκρουσίες.
– Για τα ιδιωτικά κανάλια δεν υπάρχει καμία δυνατότητα σοβαρής πρόβλεψης. Αν δεν αλλάξει κάτι στη νομοθεσία ή στη λογική του ιδιώτη παρόχου, δεν πρόκειται να περάσει η Ελλάδα πλήρως στην ψηφιακή εποχή, με όσα προβλήματα αυτό συνεπάγεται για την εξυπηρέτηση των κατοίκων, για την σωστή λειτουργία των δικτύων LTE/4G της κινητής τηλεφωνίας (οι οποίες πληρώνουν στο κράτος σημαντικό τίμημα για αυτές τις συχνότητες), αλλά και για τον υπαρκτό κίνδυνο προστίμων προς την χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τι πρέπει να γίνει:
Είναι φανερό πως αν όλες οι πλευρές θέλουν να περάσει κάποια στιγμή η Ελλάδα στην ψηφιακή εποχή, θα πρέπει να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι πως για πολλούς λόγους η χώρα μας πρέπει να ολοκληρώσει την ψηφιακή μετάβαση σε μια εποχή που η οικονομική κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για αλόγιστες σπατάλες.
Με αυτή τη λογική παραθέτουμε τις εξής προτάσεις με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους των απαιτούμενων GapFiller:
- Διαχωρισμός των GapFiller σε αυτά που στην πραγματικότητα έχουν θέση μικρών ΚΕ μεσαίας ισχύος καλύπτοντας πολλά χωριά και εκτεταμένες περιοχές με αλληλοεπικάλυψη από διαφορετικά ΚΕ και σε αυτά που απαιτούνται για να καλύψουν μικρές περιοχές σε μικρή απόσταση και δεν υπάρχει επικάλυψη με άλλα GapFillers ή ΚΕ. Τα πρώτα απαιτούν συγχρονισμό & μεσαία ισχύ, τα δεύτερα όχι. Τα πρώτα έχουν ιδιαίτερα μεγάλο κοστολόγιο, τα δεύτερα πολύ πιο προσιτό.
- Η διεθνής πρακτική μας δείχνει πως ιδιαίτερα στην ψηφιακή εποχή και ακόμα περισσότερο στους μικρούς πομπούς, έχουμε οικονομία κλίμακας και εύκολη υλοποίηση αν ενοποιήσουμε σε ένα σύστημα όλα τα μηχανήματα που απαιτούνται για τα GapFillers της ΕΡΤ και των ιδιωτικών σταθμών. Δηλαδή ένα ιστό, ένα κεραιοσύστημα, ένα οικίσκο, ένα rack, ένα ρολόι της ΔΕΗ, κλπ.
Η δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας και η οικονομία που επιτυγχάνεται με την ενοποίηση, είναι σημαντική και αξίζει τον κόπο να επιχειρήσουν να την εξετάσουν οι εμπλεκόμενοι.
Τα παραπάνω σημεία απαιτούν εκτενή ανάπτυξη, η οποία δεν είναι δυνατή στον περιορισμένο χώρο αυτού του άρθρου, οπότε θα επανέλθουμε στο επόμενο τεύχος με την αναφορά εξαιρετικά ενδιαφερόντων στοιχείων και λεπτομερειών.