Του Του Χ. ΝΙΑΚΑ στο sofokleousin.gr
Χωρίς κεντρική κυβερνητική απόφαση και σχεδιασμό, ανοίγει ένα από τα μεγάλα “αποστήματα” της διαπλοκής μεταξύ πολιτικής εξουσίας και επιχειρηματικών συμφερόντων στα media: Σε υπουργεία και εποπτευόμενους φορείς αποκαλύπτονται σκανδαλώδεις περιπτώσεις διασπάθισης δημοσίου χρήματος, το οποίο υπό μορφή κρατικής διαφημιστικής δαπάνης διοχετεύονταν σε μέσα ενημέρωσης. Τα κονδύλια αυτά ήταν ουσιαστικά το μέσο “εξαγοράς” έντυπων και ηλεκτρονικών ΜΜΕ, προκειμένου να τηρούν φιλική στάση προς τη συγκυβέρνηση, υποστηρίζοντας το Μνημόνιο και τα μνημονιακά μέτρα.
Η νέα κυβέρνηση είχε σκοπό να ανοίξει τον φάκελο της κρατικής διαφήμισης, στο πλαίσιο των θεσμικών ρυθμίσεων που σχεδιάζει για τη διαφάνεια στην ενημέρωση, το καθεστώς λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών καναλιών και την επιχειρηματική εξυγίανση του κλάδου των media.
Η κίνηση αυτή επισπεύδεται και γίνεται εκ των ενόντων, καθώς υπουργοί, γενικοί γραμματείς υπουργείων και νεοτοποθετημένες διοικήσεις κρατικών φορέων βρίσκονται μπροστά σε υποθέσεις “καραμπινάτων” σκανδάλων, τις οποίες πρέπει να χειρισθούν άμεσα.
Αντιμετωπίζοντας πιέσεις και “εκβιασμούς” από τα θιγόμενα συμφέροντα, είναι αναγκασμένοι ή να συνεχίσουν να μοιράζουν αφειδώς χρήμα, ή να ανοίξουν τους φακέλους, να κόψουν τους ομφάλιους λώρους της διαπλοκής και να αναζητήσουν ευθύνες σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο – και εν συνεχεία σε δικαστικό.
Λεφτά για… πέταμα
Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, το “βασικό “εργαλείο” που χρησιμοποιήθηκε από προηγούμενες κυβερνήσεις για τη διοχέτευση κρατικού χρήματος σε ΜΜΕ προς εξασφάλιση υποστήριξης, ήταν δημόσιοι οργανισμοί, κρατικές επιχειρήσεις και αποκεντρωμένοι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Σημαντικά κονδύλια διακινήθηκαν επίσης απ’ ευθείας από δύο υπουργεία, που διαχειρίζονταν πόρους ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Τεράστια ποσά δαπανήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε άχρηστα προγράμματα προβολής-διαφήμισης και σε υποτιθέμενες “καμπάνιες ενημέρωσης”, που ετοιμάζονταν εν κρυπτώ και “έτρεχαν” χωρίς τυμπανοκρουσίες, καθώς μοναδικός στόχος τους ήταν η μεταβίβαση χρήματος σε “φίλια” μέσα ενημέρωσης.
Αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες που έχουν ασχοληθεί με το θέμα, αναφέρουν χαρακτηριστικές περιπτώσεις δημόσιων φορέων που δεν είχαν κανένα λόγο να διαφημισθούν, ή ξόδεψαν σε προγράμματα ποσά εξαιρετικά δυσανάλογα σε σχέση με τις δραστηριότητες και τις ανάγκες προβολής τους.
Πού πήγαιναν
Η μερίδα του λέοντος από αυτές τις δαπάνες πήγε σε ελάχιστα μέσα ενημέρωσης – κατανεμημένη βέβαια ανισομερώς σε σχέση με τις κυκλοφορίες, την θεαματικότητα- ακροαματικότητα και την επιρροή τους στην κοινή γνώμη.
Επωφελήθηκαν κυρίως 2 ημερήσιες εφημερίδες, ορισμένα περιθωριακά έντυπα μηδαμινής κυκλοφορίας, 3 ραδιοφωνικοί σταθμοί και 4 ιντερνετικά sites. Κοινό γνώρισμα όλων αυτών, η φιλική στάση προς την συγκυβέρνηση και η στοχοπροσήλωση τους στην υποστήριξη του Μνημονίου και των μνημονιακών μέτρων που προσπαθούσε να επιβάλει η τρόικα.
Δυσαναλόγως μικρά – και ανισομερώς κατανεμημένα – ήταν τα ποσά που μοιράστηκαν σε τηλεοπτικά κανάλια.
Ποιοί τα μοίραζαν
Οσον αφορά τους φορείς που “σκόρπισαν” πολύ χρήμα σε “διαφημιστική” δαπάνη, διοχετεύοντας την επιλεκτικά σε φίλα προσκείμενα ΜΜΕ, ως ακραία χαρακτηριστικά παράαδείγματα αναφέρονται το ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) – στο οποίο έχει αρχίσει σχετική έρευνα και υπηρεσίες του πρώην υπουργείου Ανάπτυξης, οι οποίες διαχειρίσθηκαν Ευρωπαϊκά Προγράμματα.
Επισημαίνεται ότι σ όλα τα προγράμματα της ΕΕ, υπάρχει ειδικό κονδύλι για ενέργειες προβολής, το οποίο αντιπροσωπεύει κατά κανόνα το 3% του συνολικού προϋπολογισμού. Στη διαχείριση αυτών των χρημάτων δεν υπήρξε ποτέ η παραμικρή διαφάνεια.
Ερωτηματικά έχουν ανακύψει επίσης για τη διαχείριση διαφημιστικών κονδυλίων από δημόσιες επιχειρήσεις όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΔΕΗ, οι οποίες αποτελούν φυσικά μονοπώλια και δεν είχαν κανένα λόγο να διαφημίζονται.
Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί δείχνουν ότι για την έμμεση “χρηματοδότηση” media φιλικών προς την κυβέρνηση είχαν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα δημόσιες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν τώρα ιδιωτικοποιηθεί. Στη λίστα περιλαμβάνονται ο ΟΠΑΠ, το Ταχυχδρομικό Ταμιευτήριο και η Αγροτική Τράπεζα