Ματίνα Παπαχριστούδη στη στήλη “Πίσω από τις κάμερες” στο ΠΡΙΝ του Σαββατοκύριακου
Η λειτουργία των ΜΜΕ στηρίζεται παγκοσμίως, σχεδόν αποκλειστικά, στην κρατική ενίσχυση. Είτε με απευθείας επιδοτήσεις στις επιχειρήσεις, όπως συμβαίνει σε Δανία, Σουηδία, Αυστρία είτε μέσω διαφόρων προγραμμάτων στήριξης, όπως στη Γαλλία και την Κροατία. Το αντίτιμο είναι ο ασφυκτικός έλεγχος της ενημέρωσης και η πλήρης ποδηγέτηση των δημοσιογράφων. Στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, το σύστημα των ΜΜΕ κατέρρευσε σχεδόν σε όλο τον κόσμο, πολλά Μέσα έβαλαν λουκέτο και χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν. Οι διεθνείς οργανώσεις μιλούν για πανδημία ισοπέδωσης των εργασιακών συνθηκών. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, εκμεταλλευόμενες την κρίση, επιχειρούν να ελέγξουν ολοκληρωτικά την πληροφόρηση. Παράλληλα, κυριαρχούν μειώσεις μισθών, κατάργηση συμβάσεων και απολύσεις.
Η περίπτωση της Ελλάδας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς εφαρμόζεται το μοντέλο της έμμεσης «κρατικοποίησης» με όχημα τις διαφημιστικές καμπάνιες και με κριτήριο τη μετατροπή των μίντια σε φερέφωνα της κυβερνητικής πολιτικής.
Το κρατικό χρήμα –20 εκατ. ευρώ μέχρι στιγμής– διανέμεται μέσω διαφημιστικής εταιρείας με αδιαφανή και μη ελέγξιμα κριτήρια, με γνώμονα την πλήρη συμμόρφωση στην αναμετάδοση της κυβερνητικής προπαγάνδας και την εξύμνηση του Μαξίμου.
Πολλαπλώς ωφελούμενοι είναι οι τηλεοπτικοί σταθμοί — για ευνόητους λόγους. Εκτός από το δώρο μη πληρωμής της ετήσιας δόσης για τις τηλεοπτικές άδειες, εκτός από το διαφημιστικό χρήμα της παραπάνω καμπάνιας, την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση «χάρισε» στη Digea –που έχει μετόχους τους Κυριακού (ΑΝΤ1, TV Μακεδονία), όμιλο Βαρδινογιάννη (Alpha, Star), Αλαφούζο (ΣΚΑΙ) και Μαρινάκη (Mega)– το 50% της δόσης που πλη- ρώνει στο δημόσιο για την κατοχή και εκμετάλλευση του συνόλου των συχνοτήτων. Ουσιαστικά, το κράτος ανέλαβε για τρεις μήνες τη δωρεάν ψηφιακή μετάδοση όλων των τηλεοπτικών σημάτων.
Την ίδια στιγμή, η διάλυση των εργασιακών σχέσεων στα ελληνικά μίντια έχει ως συνέπεια να λειτουργούν ουσιαστικά με ελάχιστο κόστος και καμία απαίτηση για δημοσιογραφική επάρκεια. Άλλωστε, οι μιντιάρχες δεν την χρειάζονται για να αναπαραγάγουν την παραπληροφόρηση και προπαγάνδα του επικοινωνιακού μηχανισμού του Μαξίμου.
** Oι δημοσιογραφικές ενώσεις στην Ευρώπη, στον αντίποδα του κρατικού ελέγχου στα μίντια, απαιτούν τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων. Συμφωνούν, μεν, με τη στήριξη προς τις επιχειρήσεις του κλάδου, αλλά με αναγκαίους όρους — όπως η απαγόρευση των απολύσεων, η μη μείωση αποδοχών και η επιδότηση κυρίως τοπικών και ανεξάρτητων Μέσων. Στην Ελλάδα, οι δημοσιογραφικές ενώσεις παρακαλάνε ακόμη την κυβέρνηση της ΝΔ να ανακοινώσει τα μέτρα στήριξης του Τύπου.
** Το μέλλον για τη δημοσιογραφία είναι δυσοίωνο. Σε έρευνα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων καταδεικνύεται πως στο σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ επιδεινώθηκε η ελευθερία των δημοσιογράφων και η ποιότητα της ενημέρωσης. Κυβερνητικός έλεγχος, δυσκολότερη πρόσβαση στην πληροφορία και εργασιακή ανασφάλεια,οδηγούν τους δημοσιογράφους σε απόγνωση, ενώ καταγράφεται αύξηση των επιθέσεων σε βάρος τους.