Αυτή την εβδομάδα δηλώνει η κυβέρνηση πως θα δημοσιευθεί η Προκήρυξη των 4 τηλεοπτικών αδειών για παρόχους περιεχομένου πανελλαδικής εμβέλειας. Έχει τη σημασία της η παρέμβαση της ένωσης ιδιοκτητών τηλεοπτικών σταθμών, την τελευταία ημέρα της δημόσιας διαβούλευσης. Αναρτούμε παρακάτω όλη την παρέμβαση της, αξίζει ωστόσο να επισημάνουμε πως ορισμένες από τις παρατηρήσεις της ΕΙΤΗΣΕΕ επισημαίνουν αρκετά από τα θολά σημεία του σχεδίου προκήρυξης.
Πέρα από το γεγονός ότι η ΕΙΤΗΣΕΕ θεωρεί το ποσό των 3 εκατ. ευρώ υπερβολικό, αναφέρει πως η κυβέρνηση ευνοεί τους νέους υποψήφιους ζητώντας “ρήτρα” καλής εκτέλεσης της δημόσιας σύμβασης. Αναφέρει μάλιστα πως πρέπει να ζητήσει ρήτρα ύψους 18 εκατ. ευρώ από νέους υποψήφιους που θα λάβουν άδεια, ήτοι το 50% των επενδύσεων που υπολογίζει η ΕΙΤΗΣΕΕ πως απαιτείται για ένα κανάλι που ήδη λειτουργεί. Η παρατήρησή της για το προσωπικό έχει ήδη ικανοποιηθεί από τον αρμόδιο υπουργό με την τροποποιητική απόφαση της περασμένης εβδομάδας. Η ΕΙΤΗΣΕΕ πάντως καταλογίζει στην κυβέρνηση ότι θα ευνοήσει εξωχώριες εταιρείες από περιοχές που βρίσκοναι στη “μαύρη λίστα” του υπουργείου οικονομικών για μη συνεργασία σε θέματα φοροδιαφυγής. Όπως είναι φανερό έχουμε να δούμε ακόμη πολλά.
Τι λέει η ΕΙΤΗΣΕΕ αναλυτικά
1) Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΑΔΕΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ 10 ΕΤΙΑΣ.
H EITHΣΕΕ έχει εκφράσει την άποψή της ως προς τον αριθμό των αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας που τεχνικώς είναι εφικτό να χορηγηθούν, τασσόμενη υπέρ της θέσης ότι δεν είναι ορθό να προκηρύσσονται λιγότερες άδειες από όσα προγράμματα χωρούν στο φάσμα.
Εν προκειμένω, εκφράζουμε την άποψή μας στα πλαίσια και μόνο των δεδομένων της υπό διαβούλευση προκήρυξης. Πιστεύουμε ότι η προκήρυξη 4 πανελλαδικών αδειών και μάλιστα με διαγωνιστική διαδικασία πλειοδοτικού διαγωνισμού πολλαπλών γύρων και με προκαθορισμένη ελάχιστη τιμή έναρξης για 10 χρόνια, θα έπρεπε να διασφαλίζει τους υποψήφιους επενδυτές (είτε αυτοί είναι οι σημερινοί πάροχοι είτε αυτοί είναι νέοι υποψήφιοι φορείς) για το μέγεθος της αγοράς, στην οποία καλεί το Κράτος να εμφανισθούν επενδυτές.
Με τους όρους της νέας νομοθεσίας (ν. 4339/2015) και της προκήρυξης δεν καθορίζεται ρητά και δεν διασφαλίζεται στους επενδυτές το εύρος της αγοράς της επόμενης 10-ετίας. Συγκεκριμένα δεν υπάρχει ρητή δέσμευση για το ότι εντός αυτής της 10-ετίας, οι πανελλαδικές άδειες θα είναι μόνο τέσσερεις, όπως προκηρύσσονται με την προκήρυξη. Επίσης δεν υπάρχει ρητή δέσμευση για το εάν, για το πόσες και για το τι κατηγορίας περιεχομένου πανελλαδικές άδειες θα προκηρυχθούν, στη συνέχεια (και πότε;), επιπλέον των σήμερα προκηρυσσομένων τεσσάρων. Επανερχόμεθα λοιπόν με το ερώτημα, το οποίο επαναλαμβάνουμε αναμένοντας σαφή πολιτικά και δεσμευτική νομικά απάντηση: Στη διάρκεια μιάς πλήρους δεκαετίας, ξεκινώντας από σήμερα, θα προκηρυχθούν επιπλέον πανελλαδικές άδειες, ίδιας ή διαφορετικής κατηγορίας, και, εάν ναι, πότε και πόσες και με ποιους όρους και με ποιο ελάχιστο τίμημα; Και εάν ναι, γιατί δεν προκηρύσσονται ταυτόχρονα με τις προκηρυσσόμενες σήμερα 4 άδειες κατηγορίας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου; Και, εάν θα προκηρυχθούν και άλλες, πέραν των 4 αδειών πανελλαδικής εμβέλειας, τότε, πώς δικαιολογείται αυτό από τα πορίσματα της αμφιλεγόμενης «μελέτης της Φλωρεντίας», που, ενώ χρησιμοποιήθηκε ως υποστηρικτική της άποψης περί του μέγιστου της χωρητικότητας κατά τη σχετική νομοθέτηση στη Βουλή, δεν αναφέρεται καθόλου στα «έχοντας υπόψη» τόσο των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθεισών υπουργικών αποφάσεων όσο και της υπό διαβούλευση προκήρυξης;
Περαιτέρω, δεν παρέχεται ούτε με τη νομοθεσία ούτε με τη προκήρυξη πρόταση σύναψης σύμβασης μεταξύ του Ελλ. Δημοσίου και των αδειούχων επενδυτών παρόχων περιεχομένου, με την οποία να δεσμεύεται το Ελλ. Δημόσιο για το ότι δεν θα μεταβάλει μονομερώς (από την επαύριο κιόλας του διαγωνισμού) όλους τους όρους, από τον σοβαρότερο μέχρι τον πιο ελάσσονος σημασίας. Τούτο όμως, προβλεπόταν το 1989 (ν. 1866/1989 άρθρο 5), όταν το πρώτον προβλέφθηκε η ιδιωτική τηλεόραση. Αντίθετα, στην υπό διαβούλευση προκήρυξη αναφέρεται ρητά, ότι κάθε δήλωση του επενδυτή που συμπεριλαμβάνεται στον φάκελο υποψηφιότητας, συνιστά όρο της άδειας που θα χορηγηθεί, με ισχύ δέκα ετών και με κύρωση, σε περίπτωση μονομερούς μεταβολής έστω και ενός όρου, την αφαίρεση της άδειας.
Ως προς το κατώτατο καθορισθέν τίμημα της δημοπρασίας (τιμή εκκίνησης): Σύμφωνα με την ΚΥΑ 7984/2016 και τους όρους 7.1.7 και 6.7 της προκήρυξης, ως τιμή εκκίνησης καθορίζεται το ποσόν των 3.000.000 ευρώ. Το ποσό αυτό είναι παράλογο και δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα της εποχής. Ας ληφθεί υπόψη ότι, ακόμη και η αμφιλεγόμενη «μελέτη της Φλωρεντίας», πρότεινε πολύ χαμηλότερο ποσό ως τιμή εκκίνησης.
2) Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΕΥΝΟΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ, ΙΔΙΩΣ ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ, ΙΔΙΩΣ ΕΞΩΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΙΔΙΩΣ «ΥΠΟ ΣΥΣΤΑΣΗ».
Όπως είναι διαρθρωμένος ο διαγωνισμός στην υπό διαβούλευση προκήρυξη, προκύπτει ότι κάθε νέος υποψήφιος, πλεονεκτεί έναντι των υφισταμένων τηλεοπτικών σταθμών. Και τούτο διότι, πουθενά δεν έχει προβλεφθεί ότι ο νέος υποψήφιος (όχι υποχρεωτικά και μελλοντικός αδειούχος) οφείλει να διασφαλίσει το Ελλ. Δημόσιο ότι όλες οι υποσχετικές δηλώσεις του στον φάκελο με την αίτησή του, έχουν υποχρεωτική εφαρμογή και ότι, εάν δεν τηρηθούν θα καταβάλει το κόστος της μη τήρησής τους. Προβλέπεται μεν εγγυητική επιστολή 8 εκ ευρώ, όμως αυτή είναι για να διασφαλισθεί ότι θα καταβληθεί το μετοχικό κεφάλαιο που απαιτείται (και το ισόποσο του οποίου διατηρούν ως ίδια κεφάλαια οι ήδη υφιστάμενοι τηλεοπτικοί σταθμοί). Δεν προβλέφθηκε όμως εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης της άδειας που θα χορηγηθεί, με ποινή κατάπτωσης σε βάρος του αδειοδοτηθέντος νέου υποψηφίου, εάν αυτός αδειοδοτηθεί. Κάθε νέος υποψήφιος που τυχόν θα αδειοδοτηθεί σημαίνει, ταυτόχρονα, το κλείσιμο ενός ήδη υφιστάμενου τηλεοπτικού σταθμού, που και την επένδυση έχει κάνει και λειτουργεί από 25ετίας, εργοδοτώντας πολυάριθμο προσωπικό.
Επισημαίνεται επίσης, ότι στην γενική έννοια «νέος υποψήφιος» χωρεί, χωρίς αποκλεισμό από τους όρους της προκήρυξης, η ειδικότερη έννοια «υπό σύσταση, αλλοδαπή, εξωτικής χώρας, υποψήφια εταιρία». Η προκήρυξη δεν περιόρισε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό μόνο ανάμεσα σε υποψήφιους από κράτη μέλη της Ευρ. Ενωσης. Αντίθετα, επιτρέπει τη συμμετοχή στο διαγωνισμό σε υπό σύσταση εταιρίες ακόμη και από χώρες, όπως η Antigua and Barbuda, ο Panama, η Νauru, που ο ΟΟΣΑ (αλλά και ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας: ΔΟΣ Α 1053151 ΕΞ/26.3.2013 ΦΕΚ Β/8.4.2013 ή ΠΟΛ 1279/29.12.2015 ΦΕΚ Β 2905/31.12.2015) έχει περιλάβει στην περίφημη «μαύρη λίστα» με τις χώρες που δεν συνεργάζονται για την διαφάνεια και την ανταλλαγή πληροφοριών σε φορολογικά θέματα και ενδεχομένως για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Εν τούτοις, σύμφωνα με την προκήρυξη, γίνονται δεκτές οι υποψηφιότητες «υπό σύσταση εταιριών» της αλλοδαπής, χωρίς κανένα περιορισμό. Και, επίσης σύμφωνα με την προκήρυξη, όπου, κατά το δίκαιο του κράτους προέλευσης της υπό σύσταση υποψήφιας εταιρίας, δεν εκδίδονται ή δεν προβλέπονται τα αναγκαία πιστοποιητικά έγγραφα, αρκεί υπεύθυνη δήλωση των ιδρυτικών μετόχων της υπό σύσταση εταιρίας, πάντοτε θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής κατά το δίκαιο του κράτους προέλευσης.
Ακόμη περισσότερο, πάντοτε σύμφωνα με την προκήρυξη, οι υπό σύσταση εταιρίες της αλλοδαπής, οφείλουν, εάν αδειοδοτηθούν, να «διατηρούν εγκατάσταση στην ελληνική επικράτεια τη μορφή της οποίας πρέπει να δηλώσουν, σύμφωνα με το ΠΔ 109/2010 αρθ. 3, παρ. 2, υποχρεούνται δε να δηλώσουν αντίκλητό τους εγκατεστημένο στην ελληνική επικράτεια». Με άλλα λόγια, ένας νέος υποψήφιος αλλοδαπής εταιρίας που θα λάβει άδεια, θα είναι μεν υποχρεωμένος να διατηρεί προσωπικό στους ελάχιστους αριθμούς που ζητεί η προκήρυξη, πλην όμως, θα δικαιούται να προσλάβει μη έλληνες και στην πλειονότητά τους να τους εργοδοτεί σε άλλη χώρα υπό το νομοθετικό καθεστώς που διέπει τις σχέσεις αυτές. Περαιτέρω και αντίστοιχα, βέβαια, θα δύναται να επιλέγει σε ποια χώρα και σε ποια νομοθεσία θα υπάγεται για πολλές από τις υποχρεώσεις που περιλαμβάνει η προκήρυξη.
Επισημαίνεται: Μια υπό σύσταση εταιρία μπορεί να ανακηρυχθεί πλειοδότης στο διαγωνισμό αναλαμβάνοντας ταυτοχρόνως την υποχρέωση να διαθέτει εντός τριμήνου 400 άτομα έμμισθου προσωπικού και εντός εξαμήνου όλη την τεχνολογική και κτηριακή επάρκεια ενώ παράλληλα οφείλει να τηρεί όλα τα εχέγγυα για ποιοτική και σύγχρονη Ελληνική και ξένη παραγωγή και γενικότερα για υψηλής ποιότητας πρόγραμμα. Δεδομένου ότι, μόλις ανακηρυχθεί αδειούχος αυτή η υπό σύσταση εταιρία, αυτομάτως συνεπάγεται και το κλείσιμο μιας ήδη υφιστάμενης και λειτουργούσας επιχείρησης, η πολιτεία οφείλει να ορίσει όλα τα εχέγγυα και να κατοχυρωθεί από όλες τις πλευρές για την οικονομική ευρωστία και την απαρέγκλιτη βούληση του νέου επενδυτή ότι προτίθεται να παράσχει τις υπηρεσίες που δεσμεύεται, ώστε να μην δημιουργηθεί πρόβλημα ούτε στην αγορά εργασίας, ούτε στην υγιή επιχειρηματικότητα του κλάδου και της αγοράς. Ως εκ τούτου προτείνεται να ζητείται, ειδικότερα και προσθέτως ως όρος συμμετοχής στο διαγωνισμό από τις υπό σύσταση εταιρίες, εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης (όπως παγίως ζητείται σε ανάλογους δημόσιους διαγωνισμούς και ανάλογες δημόσιες συμβάσεις) που θα είναι ισόποση με το 50% (κατά προσέγγιση) των άμεσων οικονομικών αναγκών μιας τέτοιας επιχείρησης. Ητοι 8.000.000 ευρώ (που είναι το 50% της ετήσιας μισθοδοσίας και των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων), πλέον 6.000.000 ευρώ για τον τεχνολογικό και κτηριακό εξοπλισμό (αντιστοίχως το 50% των ετήσιων υποχρεώσεων) και πλέον 4.000.000 ευρώ για την εκτέλεση και προμήθευση προγράμματος (που αντιστοιχεί σε ανάγκες προγράμματος μόνο τεσσάρων μηνών). Ητοι εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης συνολικού ποσού ύψους 18.000.000 ευρώ υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, που θα πρέπει να έχει κατατεθεί εντός του φακέλου υποβολής υποψηφιότητας από κάθε υπό σύσταση υποψήφια εταιρία. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται, έργω και λόγω, το Ελληνικό Δημόσιο που προκηρύσσει τις άδειες, οι εργαζόμενοι, η αγορά, ο κλάδος, το κοινό και συνολικά η πολιτεία και η κοινωνία, ότι κάθε υπό σύσταση υποψήφιος αδειούχος διαθέτει την φερεγγυότητα και έχει την βούληση να επενδύσει και να παράσχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες. Και ότι δεν έρχεται να κεφαλαιοποιήσει μελλοντικά έσοδα από μια δημιουργούμενη, με προοπτική 10-ετίας, κλειστή ολιγοπωλιακή αγορά.
3) ΑΣΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΑΚΑΘΟΡΙΣΤΟΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΑΓΟΡΑ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ.
Ούτε η νέα νομοθεσία (ν. 4339/2015) ούτε η υπό διαβούλευση προκήρυξη ξεκαθαρίζουν διευκρινίζοντας τους όρους λειτουργίας της αγοράς, σε επίπεδο υποχρεώσεων των φορέων που θα αδειοδοτηθούν προς το Δημόσιο αλλά και προς τους διαφημιζόμενους και τις διαφημιστικές εταιρίες.
Ενδεικτικά:
Η νομοθεσία περί επιβολής τελών χρήσεως συχνοτήτων, παρόλο που από διετίας έχουμε μεταβεί κατά 100% από την αναλογική στην ψηφιακή μετάδοση δεν έχει καταργηθεί ρητά. Και έτσι, ενώ ο πάροχος δικτύου (χρήστης του φάσμστος και κύριος των πομπών) έχει καταβάλει το τίμημα προς το Δημόσιο για την μίσθωση του φάσματος επί-15 ετία, συμβαίνει (ακόμη και προ διμήνου) να καλούνται οι πάροχοι περιεχομένου (οι τηλεοπτικοί σταθμοί) να προϋπολογίζουν τις εκ της παλαιάς νομοθεσίας υποχρεώσεις τους για το τέλος χρήσεως συχνοτήτων εκ 2% επί του τζίρου τους.
Η νομοθεσία περί τηλεοπτικών διαφημίσεων, ευρίσκεται σε φάση διαρκών παρατάσεων ενάρξεως ισχύος των διατάξεών της, κατά την τελευταία διετία. Επίσης ουδείς λαμβάνει την πρωτοβουλία να καθορίσει τα της διαδικασίας εισπράξεως του ειδικού φόρου 20% επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων από τους κατά νόμο υπόχρεους.
Δεν θα έπρεπε η προκήρυξη που χορηγεί άδειες για μια δεκαετία να ξεκαθαρίζει προς τους παλαιούς και νέους επενδυτές τους κανόνες του παιχνιδιού, όσον αφορά τους όρους εκμετάλλευσης των αδειών που θα χορηγηθούν με αντάλλαγμα;
4) ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.
Προτείνεται να μπεί στην προκήρυξη η σαφής δέσμευση με την αντίστοιχη κύρωση: «Ουδεμία άδεια χορηγείται εάν για οποιονδήποτε λόγο με απόφαση της Επιτροπής Διενέργειας Διαγωνισμού, παρόλο που στη δημοπρασία συμμετέχουν πολλοί υποψήφιοι, μετά από απόφαση της Επιτροπής Διενέργειας Διαγωνισμού, δεν ανακηρυχθούν 4 οριστικοί υπερθεματιστές για καθεμιά από τις 4 άδειες με βάση την παρούσα προκήρυξη». Αυτός ο όρος διασφαλίζει την πολυφωνία.
Κατά τα λοιπά πιστεύουμε ότι η επιλεγείσα διαδικασία για τη δημοπρασία, ως περιγράφεται στο σχέδιο προκήρυξης, είναι ασαφής σε πολλά σημεία της και δεν διασφαλίζει τη διαφάνεια. Χρειάζεται, συνεπώς, να διατυπωθούν ρητά ως όροι της διαδικασίας δημοπρασίας τα γνωστά και πάγια βήματα που ακολουθούνται σε μεγάλους διεθνείς και δημόσιους διαγωνισμούς, χωρίς καινοτομίες και μη δοκιμασμένες πρακτικές. Συναφώς, είναι απαραίτητο να προβλεφθεί στην προκήρυξη ότι αμέσως μετά από κάθε γύρο παραδίδονται στους συμμετέχοντες υποψηφίους τα πρακτικά που καταγράφουν τα της μόλις διενεργηθείσας δημοπρασίας. Επίσης είναι απαραίτητο να προβλεφθεί ότι κατά το άνοιγμα των προσφορών παρίστανται οι εκπρόσωποι των συμμετεχόντων υποψηφίων.
5) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ.
Για τον ελάχιστο αριθμό των εργαζομένων ως όρο της άδειας: Η ΕΙΤΗΣΕΕ εξαρχής είχε ζητήσει να μην ισχύσει ο αριθμός των 400 εργαζομένων ως ελάχιστος αριθμός. Παρα ταύτα ο ν 4339/2015 ψηφίστηκε με αυτήν την πρόβλεψη. Με την κατ’ εξουσιοδότηση εκδοθείσα ΚΥΑ 7577/2016 όμως, καθορίστηκε, ως ελάχιστος αριθμός ανά ειδικότητα: 120 διοικητικοί, 160 τεχνικοί και 120 δημοσιογράφοι. Όμως, αυτός ο επιμέρους καταμερισμός του προσωπικού, όπως προσδιορίσθηκε, συνιστά επί της ουσίας παρέμβαση στην προγραμματική κατεύθυνση ενός τηλεοπτικού σταθμού, δοθέντος ότι εάν ένας σταθμός έχει περισσότερες από 12 ώρες ζωντανές εκπομπές ή έχει εντονότερη ενημερωτική κατεύθυνση ως αποτέλεσμα προγραμματικής επιλογής, τότε, εξ αντικειμένου θα έχει ανάγκη από περισσότερους δημοσιογράφους και περισσότερους τεχνικούς. Αντίστοιχα εάν έχει περισσότερο ψυχαγωγική κατεύθυνση και τηρώντας όλες τις εκ του νόμου υποχρεώσεις του (τρία δελτία ημερησίως συνολικής διάρκειας 90 λεπτών κλπ) θα έχει ανάγκες που θα αφορούν άλλες ειδικότητες που θα ενισχύουν και πάλι την απασχόληση. Τούτων δοθέντων προτείνεται ως ελάχιστος αριθμός εργαζομένων ο αριθμός 50 ανά κατηγορία. Και τούτο γιατί ο ελάχιστος αριθμός ανά ειδικότητα δεσμεύει και επι της ουσίας παρεμβαίνει στην προγραμματική κατεύθυνση κάθε αδειούχου.
Να προταθεί ότι σταθμός πανελλαδικής εμβέλειας που δεν θα αδειοδοτηθεί με γενική άδεια δύναται να μετατρέψει την άδεια του σε θεματική ώστε πριν το κλείσιμο και την ανεργία των εργαζομένων να έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει εν λειτουργία και χωρίς οικονομική καταστροφή θεματική άδεια στον αντίστοιχο διαγωνισμό.
Στο κλείσιμο της προκήρυξης (σημείο 10.3.) αναγράφεται: Σε περίπτωση ανάκλησης μίας ή περισσότερων εκ των με την παρούσα δημοπρατούμενων αδειών, δύναται να αποφασισθεί η επαναπροκήρυξη αυτών. Δεν είναι προφανές ότι οι αρχές του πλουραλισμού και της πολυφωνίας ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ την ΑΜΕΣΗ ΕΠΑΝΑΠΡΟΚΗΡΥΞΗ των τυχόν ανακληθεισών αδειών; Και δεν είναι προφανές ότι αυτή η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ θα έπρεπε να αναγράφεται ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ στο περιεχόμενο της προκήρυξης;
Στο τεύχος Ε (Τεχνολογικός εξοπλισμός – Κτηριακή Υποδομή) της προκήρυξης, επισημαίνεται: Οι προκηρυσσόμενες άδειες θα έχουν ισχύ για μια 10-ετία. Η τεχνολογία διαφοροποιείται αναβαθμιζόμενη διαρκώς ανά 18-μηνο. Όμως, οι προδιαγραφές που τίθενται στο Τεύχος Ε, απηχούν ορθές θέσεις, πλην όμως αποτυπώνουν τεχνολογία και εγκαταστάσεις στραμμένες στο παρελθόν. Το ορθό θα ήταν να διατυπώνονται τεχνολογικές απαιτήσεις με αναφορά «σε διαρκώς ανανεούμενα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ποιότητας και ποσότητας για υλικά και άϋλα» και με αναφορά στις «εκάστοτε αποδεκτές από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου προδιαγραφές για εργασιακούς χώρους και κτηριακές προδιαγραφές για εγκατάσταση και λειτουργία προσωπικού και μηχανημάτων παραγωγής προγραμμάτων από παρόχους ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης». Η προτεινόμενη διατύπωση θα εκάλυπτε όλες τις ανάγκες και τα ζητούμενα. Αντίθετα, οι διατυπώσεις και προδιαγραφές του Τεύχους Ε της προκήρυξης, με τις λεπτομερειακές αναφορές, επειδή συνιστούν όρο της άδειας που θα χορηγηθεί θα συνιστούν ταυτόχρονα, μετά την πάροδο μόλις 18 μηνών, τον αντίστροφο λόγο ανάκλησης της άδειας.
Ειδικότερα για το θέμα του HD πρέπει να σημειωθεί ότι θα πρέπει παράλληλα με την έναρξη εκπομπής HD από τους ιδιωτικούς σταθμούς να υποχρεωθεί να το κάνει και η ΕΡΤ για όλα τα προγράμματά της με τους ίδιους όρους. Περαιτέρω πρέπει να αναφερθεί ότι οι τηλεθεατές με συμβατές τηλεοπτικές συσκευές δεν θα έχουν πρόσβαση σε κανένα πρόγραμμα και αν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα αντικατάστασης θα μείνουν χωρίς τηλεόραση. Έτι περαιτέρω, είναι τεχνικά και πραγματικά αδύνατον το 100% του προγράμματος ενός σταθμού να είναι HD γιατί πρώτον οι παλαιότερες παραγωγές δεν είχαν γυριστεί σε HD (πχ Ελληνικές ταινίες – μαυρόασπρες ταινίες, θέατρο κλπ) και δεύτερον οι εξωτερικές συνδέσεις κλπ είναι τεχνικά αδύνατον να είναι σε HD. Επίσης είναι αδύνατον σε 6 μήνες όλη η αγορά να μετατραπεί σε HD. Συνεπώς η υποχρέωση θα πρέπει να είναι το σύστημα εκπομπής να είναι σε HD
Ειδικώς δε ως προς το Κεφάλαιο 9 της προκήρυξης που αφορά τη δικαστική προστασία των υποψηφίων, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας αναφορικά με τις ασάφειες που παρατηρούμε και οι οποίες είναι παντελώς αδικαιολόγητες στο μέτρο που διακυβεύεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των οικονομικών φορέων στην αποτελεσματική δικαστική προστασία. Προς άρση τυχόν παρερμηνειών, πρέπει να διατυπωθεί ρητώς και με τρόπο που να μην επιδέχεται οποιαδήποτε διαφορετική ερμηνεία, ότι, αναφορικά με την προδικαστική και δικαστική προστασία, ο Ν. 3886/2010 εφαρμόζεται ως προς όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, δηλαδή από την έκδοση της προκήρυξης της δημοπρασίας μέχρι και οριστική κατακύρωση του διαγωνισμού. Με άλλα λόγια, πρέπει να προβλεφθεί ρητώς ότι μεταξύ των πράξεων που μπορούν να προσβληθούν με προδικαστική προσφυγή και, στη συνέχεια με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, συγκαταλέγονται τόσο η προκήρυξη της δημοπρασίας καθ’ εαυτή όσο και η πράξη οριστικής κατακύρωσης (εκτός φυσικά των λοιπών πράξεων που εκδίδονται κατά τα λοιπά στάδια της δημοπρασίας). Μάλιστα, πρέπει να προβλεφθεί το αυτονόητο, ότι δηλαδή η προθεσμία για την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής δεν μπορεί παρά να εκκινεί, κατά περίπτωση, από τη δημοσίευση της προκήρυξης ή από την κοινοποίηση στον ενδιαφερόμενο της εκάστοτε τυχόν βλαπτικής πράξης και όχι από την τυχόν «ηλεκτρονική ανάρτηση» της τελευταίας. Γενικώς, είναι ασαφής και μη διασφαλιστική η αναφορά της προκήρυξης στο πεδίο ισχύος του Ν. 3886/2010. Η ασάφεια αυτή δεν συνάδει με προκήρυξη διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας «ευρωπαϊκών προδιαγραφών».
Περαιτέρω, ειδικώς προς το κεφάλαιο 1, το σημείο που αφορά τη «Δυνατότητα υποβολής αίτησης παροχής διευκρινίσεων έως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής φακέλων συμμετοχής», πρέπει να προβλεφθεί επαρκής χρόνος για την επεξεργασία των αιτημάτων και την παροχή διευκρινίσεων στους αιτούντες, καθώς και για την προσαρμογή των φακέλων συμμετοχής στις παρασχεθείσες διευκρινίσεις.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 4.1.(α) που αναφέρει ότι «Δικαιούχοι υποβολής αιτήσεων συμμετοχής: α) Ανώνυμες εταιρίες της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, οι οποίες δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον τομέα των μέσων ενημέρωσης και έχουν ως εταιρικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης», πρέπει να διευκρινισθεί ότι η «αποκλειστική δραστηριοποίηση στον τομέα των μέσων ενημέρωσης» δεν αποκλείει οι υποψήφιες εταιρείες να δραστηριοποιούνται και σε άλλες, συνδεδεμένες ή συναφείς δραστηριότητες που δεν αποτελούν ασυμβίβαστο, όπως την παραγωγή και διανομή οπτικοακουστικού περιεχομένου, το διαδίκτυο και λοιπές υπηρεσίες ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 4.1.τελ εδ που αναφέρει ότι «Για τις ανωτέρω υπό γ΄ και δ΄ κατηγορίες το κοινοπρακτικό έγγραφο σύστασης κατατίθεται κατά την υποβολή της αίτησης και σε περίπτωση που χορηγηθεί άδεια παρόχου περιεχομένου τα μέλη της οφείλουν, μετά την ανάδειξη ως αδειούχου, να συστήσουν ανώνυμη εταιρία, να την υποβάλουν στις διατυπώσεις δημοσιότητας του κ.ν. 2190/1920 και να καταθέσουν τα σχετικά έγγραφα εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την έκδοση της άδειας», πρέπει προκειμένου να υπάρχει ισότητα μεταχείρισης των υπό σύσταση με τις συσταθείσες και να μην υπάρχει δυσμενέστερη ρύθμιση για τις συσταθείσες, να προστεθεί τελ φράση: «Ομοίως, για την κατηγορία υπό α’, όπου τυχόν απαιτείται τροποποίηση του καταστατικού της υφιστάμενης ανώνυμης εταιρείας για την προσαρμογή του στις προβλέψεις αυτής της προκήρυξης, η υποψήφια εταιρεία οφείλει, μετά την ανάδειξή της ως αδειούχου, να τροποποιήσει αντίστοιχα το καταστατικό της κατά τα προβλεπόμενα στον κ.ν. 2190/1920 και να καταθέσει το τροποποιημένο καταστατικό της με απόδειξη της υποβολής του στο ΓΕΜΗ εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την έκδοση της άδειας».
Ειδικώς προς το σημείο υπό 4.2.β. που προβλέπεται τεκμήριο «ανεπιφύλακτης αποδοχής των όρων της παρούσας Προκήρυξης, της δημοπρασίας και της άδειας που θα χορηγηθεί», πρέπει η πρόβλεψη περί ανεπιφύλακτης αποδοχής κατά την υποβολή φακέλων συμμετοχής –ανεξαρτήτως της νομιμότητάς της- να μπορεί να αφορά μόνον τους όρους της προκήρυξης. Και τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι δίδεται προηγουμένως η δυνατότητα προσβολής της προκήρυξης, κατά τον ν. 3886, σε ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν. Η ανεπιφύλακτη αποδοχή σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αφορά την ίδια «τη δημοπρασία» (συμπεριλαμβανομένου του σταδίου προεπιλογής), γιατί αυτό αντιφάσκει με τη δυνατότητά τους να προσβάλουν τυχόν βλαπτικές πράξεις ή παραλείψεις της διαδικασίας βάσει του ν. 3886. Επίσης, δεν είναι σαφής η πρόβλεψη περί ανεπιφύλακτης αποδοχής «της άδειας».
Ειδικώς προς το σημείο υπό 5.2. (και Δ.3.3.8. τέλος) που προβλέπεται ότι «Σε περίπτωση που τα πρωτότυπα δικαιολογητικά έγγραφα δεν έχουν συνταχθεί στην ελληνική γλώσσα, προσκομίζονται με επίσημη μετάφραση στην ελληνική», πρέπει να διευκρινισθεί ότι ως «επίσημη» μετάφραση δεν λογίζεται μόνο αυτή από το Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά κι αυτή που υπογράφεται από δικηγόρο σύμφωνα με το 36 παρ. 2γ του Κώδικα περί Δικηγόρων.
Ειδικώς προς το σημείο υπό Α.2.2. και Β.2.3. που προβλέπεται ότι «ΦΕΚ που αφορούν τη σύσταση και τις τυχόν τροποποιήσεις του καταστατικού καθώς και ΓΣ/ΔΣ», πρέπει να προστεθεί τελ εδάφιο: «Σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί κάποιο ΦΕΚ, υποβάλλεται εναλλακτικά η απόφαση για την σχετική τροποποίηση όπως κατατέθηκε από την εταιρεία στο ΓΕΜΗ.» Επίσης να διευκρινισθεί ότι τα ΦΕΚ δεν απαιτείται να υποβληθούν επικυρωμένα.
Ειδικώς προς το σημείο υπό Γ.1.1.εδ τελ, Γ.2. & Γ.2.2. που προβλέπεται ότι «Για […] τους μετόχους της αιτούσας εταιρίας, εφόσον είναι άλλες εταιρίες, αναφέρονται τα παραπάνω στοιχεία και για τους μετόχους ή εταίρους αυτών, που είναι υποχρεωτικώς φυσικά πρόσωπα. Υποβάλλονται τα ακόλουθα έγγραφα από τους υποψήφιους και τους μετόχους αυτών, εφόσον αυτοί είναι ανώνυμες εταιρίες», πρέπει να διευκρινισθεί, όπως ιστορικά έχει κάνει και το ΕΣΡ ως σήμερα, ότι ο σκοπός του νομοθετη δεν ήταν να περιορίσει την οικονομική ελευθερία με το να αποκλείσει την συμμετοχή σε περισσότερα από ένα επίπεδα μετοχικής συμμετοχής, αλλά να εξασφαλίσει ότι εφόσον μέτοχος της υποψήφιας είναι άλλη εταιρεία (και αυτής άλλη κ.ο.κ.) απώτατα η μετοχική σύνθεση πρέπει να φθάνει υποχρεωτικά σε φυσικά πρόσωπα. Προτείνεται η βελτίωση: «Εφόσον μέτοχοι της υποψήφιας είναι άλλες εταιρίες, υποβάλλεται κατάσταση μετόχων ή εταίρων και των εταιριών αυτών, καθώς και των μετόχων των μετόχων τους και ούτω καθεξής, μέχρι να φθάσουν απώτατα υποχρεωτικώς σε φυσικά πρόσωπα.». Επίσης, με δεδομένο ότι ο νομοθέτης δεν είχε το σκοπό να απαγορεύσει κάθε άλλη εταιρική μορφή κεφαλαιουχικής εταιρείας με ονομαστικοποίηση, θα πρέπει να διορθωθεί στο «[…] εφόσον αυτοί είναι κεφαλαιουχικές εταιρίες οποιασδήποτε μορφής». Αντίστοιχη διόρθωση θα πρέπει να γίνει όπου αλλού στην προκήρυξη γίνεται αναφορά σε εταιρείες που είναι μέτοχοι ή μέτοχοι μετόχων της υποψήφιας.
Ειδικώς προς το σημείο υπό Ζ.1.2.1. που προβλέπεται ότι «Μισθολογικές καταστάσεις, εγκεκριμένες από την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας του προσωπικού που απασχολήθηκε με σύμβαση εργασίας κατά τους δώδεκα (12) τελευταίους, πριν την υποβολή της αίτησης, μήνες.», πρέπει να σημειωθεί ότι με δεδομένο ότι δεν υφίσταται εδώ και πολύ καιρό έγκριση ή θεώρηση από Επιθεώρηση Εργασίας, οι σχετικές μισθολογικές καταστάσεις θα προέρχονται από την ΕΡΓΑΝΗ με προσκόμιση του σχετικού αριθμού πρωτοκόλλου, όπως προβλέπεται στην κείμενη εργατική νομοθεσία, και πρέπει να διορθωθεί η σχετική αναφορά.
Ειδικώς προς το σημείο υπό Η.1. & Η.2. που προβλέπεται ότι «Υποβολή πιστοποιητικών (π.χ. μη πτώχευσης κλπ)», πρέπει να σημειωθεί ότι με δεδομένο ότι κάθε αρμόδια υπηρεσία κατόπιν σχετικής αιτήσεως του ενδιαφερόμενου χορηγεί τα σχετικά πιστοποιητικά με τους δικούς της ρυθμούς (που σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν τους δύο μήνες), η απαίτηση τα σχετικά πιστοποιητικά του τεύχους Η να είναι ηλικίας έως 10 ημερών από την ημερομηνία της αίτησης, είναι πρακτικά αδύνατον να υπηρετηθεί. Τα σχετικά πιστοποιητικά, κατά την συνήθη πρακτική ακόμη και αυτού του Δημοσίου, θεωρούνται επίκαιρα αν έχουν εκδοθεί εντός 2μήνου, συνεπώς πρέπει να γίνει προσαρμογή στο εφικτό, κι άρα πρέπει το «10 ημέρες» σε κάθε ζητούμενο πιστοποιητικό να αλλάξει σε «60 ημέρες».
Ειδικώς προς το σημείο υπό 6.1 6.2. που προβλέπεται «Έλεγχος περιεχομένου φακέλων συμμετοχής», πρέπει να προβλεφθεί στάδιο αποσφράγισης σε δημόσια συνεδρίαση, στην οποία οι συμμετέχοντες θα μπορούν να ελέγξουν την καταρχήν πληρότητα των φακέλων των λοιπών συμμετεχόντων, προκειμένου να διασφαλίζεται το κύρος της διαδικασίας και της επιτροπής διαγωνισμού και να αποκλείονται υπόνοιες για εκ των υστέρων προσθαφαίρεση εγγράφων.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 6.6. που προβλέπεται «Ενημέρωση για την ημέρα διεξαγωγής της δημοπρασίας», πρέπει να προβλεφθεί εξ αρχής ο κατ’ ελάχιστον απαιτούμενος αριθμός ημερών μεταξύ της ανακοίνωσης και της ημέρας της δημοπρασίας, ο οποίος θα είναι επαρκής για την έκδοση και προσκόμιση της εγγυητικής επιστολής.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 7.3.1.15. που προβλέπεται «Μεταβολή του ύψους του «βήματος» αύξησης από την επιτροπή διαγωνισμού», πρέπει να απαλειφθεί το τελευταίο εδάφιο γιατί πλήττει την εγκυρότητα της διαδικασίας και δεν θέτει το εύρος, εντός του οποίου μπορεί να κινηθεί η επιτροπή, ούτε τις ειδικότερες προϋποθέσεις που δικαιολογούν μεταβολή από φάση σε φάση.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 8.1. που προβλέπεται «Έλεγχος οικονομικών μέσων υπερθεματιστή», πρέπει να σημειωθεί ότι για λόγους ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων και διαφάνειας της διαδικασίας, να προβλεφθεί ρητώς η δυνατότητα όσων συμμετείχαν μέχρι την ολοκλήρωση κάθε φάσης αλλά δεν κατέστησαν οι ίδιοι υπερθεματιστές, να λάβουν γνώση των στοιχείων που κατατίθενται στην επιτροπή και αφορούν την εγκυρότητα της προσφοράς.
Ειδικώς προς το σημείο υπό 8.3. που προβλέπεται «Ανακήρυξη οριστικών υπερθεματιστών», πρέπει να σημειωθεί ότι δεν προκύπτει με σαφήνεια ποια είναι εδώ η «τελική κατακυρωτική πράξη χορήγησης των αδειών» (βλ. Κεφ. 9) την οποία κωλύουν η προθεσμία και η άσκηση προδικαστικής προσφυγής / αίτησης ασφαλιστικών μέτρων.
Ειδικώς προς το κεφάλαιο 9 που προβλέπεται «Δικαστική προστασία υποψηφίων», πρέπει να σημειωθεί ότι η προκήρυξη επικαλείται το άρθρο 13 παρ. 7 του Ν. 4339/2015 σύμφωνα με το οποίο «Οι διαφορές που αναφύονται κατά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειοδότησης διέπονται από τις διατάξεις του ν. 3886/2010 (Α’ 173)». Ωστόσο, οι ειδικότερες προβλέψεις του Κεφαλαίου 9 δημιουργούν ασάφειες. Προς αποφυγή οποιασδήποτε προσβολής του δικαιώματος δικαστικής προστασίας των υποψηφίων και των ενδιαφερόμενων να συμμετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία, πρέπει να διευκρινιστούν, άλλως να προβλεφθούν ρητώς τα ακόλουθα: α) ότι η εφαρμογή του ν. 3886/2010 αφορά την προδικαστική και δικαστική προστασία σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, δηλαδή από την προκήρυξη μέχρι και την οριστική κατακύρωση. Κατά τούτο, πρέπει να αναδιατυπωθούν οι σχετικές προβλέψεις της σελ. 59 της προκήρυξης ώστε να προστεθεί, αφενός, το (πρώτο) στάδιο της έκδοσης της προκήρυξης και, αφετέρου, το στάδιο της οριστικής κατακύρωσης, σύμφωνα και με το Κεφάλαιο 2 της προκήρυξης και να προσδιοριστούν οι αντίστοιχες προθεσμίες προσβολής κλπ. β) ότι δικαίωμα άσκησης προδικαστικής προσφυγής / αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3886/2010, έχουν: α) κατά το πρώτο στάδιο της προκήρυξης, οι εν γένει ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό (οι οποίοι θα στρέφονται κατά της προκήρυξης) και β) κατά τα λοιπά στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, όχι μόνον όσοι «συμμετέχοντες αποκλείονται» αλλά όλοι οι συμμετέχοντες, δηλαδή και αυτοί που παραμένουν στον διαγωνισμό και θίγονται από πράξεις ή παραλείψεις που αφορούν στη συμμετοχή λοιπών υποψηφίων. γ) ότι η προθεσμία άσκησης του σχετικού δικαιώματος άσκησης προδικαστικής προσφυγής θα αρχίζει, κατά περίπτωση, από τη δημοσίευση της προκήρυξης ή από την κοινοποίηση στον ενδιαφερόμενο της βλαπτικής πράξης και όχι από την τυχόν «ηλεκτρονική ανάρτηση» της τελευταίας. δ) ότι η «κύρια προσφυγή» που αναφέρεται στη σελ. 60 της προκήρυξης είναι το «κύριο ένδικο βοήθημα» με την έννοια της παρ. 7 του άρθρου 5 του ν. 3886/2010.
Ειδικώς προς το κεφάλαιο 10 που προβλέπονται «Προϋποθέσεις ανάκλησης», πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι κατανοητός ο λόγος επανάληψης στο κείμενο της προκήρυξης των προβλέψεων του ν. 4339, ούτε η επιλεκτική παράλειψη ορισμένων από αυτές. Θα αρκούσε η γενική παραπομπή στο επίμαχο άρθρο (αρ. 15).