Τα επόμενα δέκα χρόνια θα είναι αναμφίβολα “μια αποφασιστική δεκαετία” για την ελευθερία του Τύπου, προειδοποίησαν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα (RSF), με την τρέχουσα υγειονομική κρίση να ενισχύει τις πολλές οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης, όπως και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτά. Η Ελλάδα σύμφωνα με την κατάταξη της RSF βρίσκεται στην 65η θέση στην κλίμακα της ελευθερίας του Τύπου, πολύ χαμηλότερα δηλαδή από τα χρόνια του Μνημονίου, π.χ το 2013. Το ρεπορτάζ είναι από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
“Η επιδημία αποτελεί μια ευκαιρία για τις χώρες που βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης να εφαρμόσουν μια ‘στρατηγική σοκ’, τη θεωρία που έχει αναπτύξει η Ναόμι Κλάιν: εκμεταλλεύονται το σοκ που νιώθει η κοινή γνώμη και την αποδυνάμωση της κινητοποίησης για να επιβάλλουν μέτρα τα οποια θα ήταν αδύνατο να υιοθετήσουν υπό κανονικές συνθήκες”, κατήγγειλε ο Κρισόφ Ντελουάρ, γενικός γραμματέας των RSF, οι οποίοι παρουσιάζουν σήμερα την παγκόσμια κατάταξη της ελευθερίας του Τύπου για το 2020.
Αυτό ήδη συμβαίνει στην Κίνα (177η στην κατάταξη) και το Ιράν (173η θέση, με πτώση τριών θέσεων) “που έθεσαν σε ισχύ διατάξεις μαζικής λογοκρισίας”, αλλά και στην Ουγγαρία (89η θέση, -2) όπου ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν πέρασε μία νομοθεσία “κορονοϊού”, η οποία προβλέπει ποινές φυλάκισης έως πέντε χρόνια για τη μετάδοση ψευδών ειδήσεων.
Η ινφοδημία ,“η πανδημία των πληροφοριών σχετικά με την ασθένεια”, αποτελεί πρόφαση για την υιοθέτηση καταπιεστικών νομοθεσιών, αποκάλυψε ο Ντελουάρ, υπογραμμίζοντας ότι η ανάμιξη προπαγάνδας, διαφήμισης, φημών και δημοσιογραφίας “αποσταθεροποιεί τις δημοκρατικές εγγυήσεις για την ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης”.
“Στρατοί κρατικών τρολ στη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ χρησιμοποιούν το όπλο της παραπληροφόρησης στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης”, κατήγγειλαν οι RSF.
Η επιδημία covid-19 επιδεινώνει επίσης την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει ο Τύπος: “στη Λιβερία έχουν σταματήσει να κυκλοφορούν παραδοσιακές εφημερίδες, ενώ στις ΗΠΑ περισσότεροι από 30.000 εργαζόμενοι στον Τύπο έχουν χάσει την δουλειά τους από την αρχή της κρίσης”, εξήγησε ο Ντελουάρ.
“Ποια θα είναι η ελευθερία και ο πλουραλισμός του Τύπου, αλλά και η αξιοπιστία των πληροφοριών ως το 2030; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό διακυβεύεται σήμερα”, εκτίμησε.
Τα καλά νέα από την Αφρική
Η παγκόσμια κατάταξη του 2020, που εξετάζει την ελευθερία του Τύπου σε 180 χώρες και περιοχές, εμφανίζει μια μικρή βελτίωση στον γενικό δείκτη σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όμως δεν έχει λάβει υπόψη της την επιδημία του κορονοϊού.
Παράλληλα όμως εμφανίζει αύξηση του ποσοστού των χωρών σε “κρίσιμη κατάσταση” σε σχέση με το 2019 κατά δύο μονάδες, στο 13%.
Στην τελευταία θέση της κατάταξης βρίσκεται η Βόρεια Κορέα (απώλεια μίας θέσης), η οποία πήρε τη θέση του Τουρκμενιστάν, ενώ η Ερυθραία βρίσκεται στην 178η θέση.
Στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Νορβηγία, για τέταρτη συνεχή χρονιά, και ακολουθούν Φινλανδία και Δανία.
Όμως οι απειλές εναντίον του Τύπου ειναι ένα φαινόμενο που απαντάται πλέον συχνά και στους “καλούς μαθητές” της κατάταξης.
Στις ΗΠΑ (45η θέση) και τη Βραζιλία (107η θέση) δύο δημοκρατικά εκλεγμένοι πρόεδροι, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, εξακολουθούν να δυσφημούν τον Τύπο και να ενθαρρύνουν το μίσος εναντίον των δημοσιογράφων, παρατηρούν οι RSF.
Τα καλά νέα έρχονται από την Αφρική, όπου η πτώση πολλών δικτατόρων και αυταρχικών καθεστώτων τα τελευταία χρόνια, όπως στην Αιθιοπία (99η θέση, άνοδος 11 θέσεων), τη Γκάμπια (87η, άνοδος 5 θέσεων) ή το Σουδάν (159ο, άνοδος 16 θέσεων) επέτρεψαν να περιοριστεί ο κλοιός γύρω από τους δημοσιογράφους, ακόμη κι “αν οι βαθιές αλλαγές, οι μόνες που μπορούν να βελτιώσουν την τύχη της ελεύθερης, ανεξάρτητης και ποιοτικής δημοσιογραφίας, είναι ακόμη πολύ σπάνιες”.